Báo chí là cầu nối giữa Tòa án và nhân dân, góp phần thúc đẩy cải cách tư pháp

PV: Thưa Chánh án, ông đánh giá thế nào về vai trò của báo chí trong công tác tuyên truyền pháp luật và thúc đẩy cải cách tư pháp đối với hệ thống Tòa án hiện nay?

Chánh án Nguyễn Xuân Kỳ: Tôi cho rằng báo chí luôn có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc truyền tải chính sách pháp luật, định hướng dư luận, tạo ra sự đồng thuận trong xã hội đối với các chủ trương cải cách tư pháp. Ngành Tòa án nói riêng và hệ thống tư pháp nói chung không thể tách rời vai trò truyền thông trong bối cảnh cải cách toàn diện, đòi hỏi sự minh bạch, công khai, dân chủ và hiện đại.

Báo chí không chỉ là kênh thông tin một chiều mà còn là cầu nối hai chiều giữa Tòa án và nhân dân. Thông qua báo chí, người dân hiểu hơn về vai trò, chức năng, hoạt động của Tòa án, kịp thời nắm bắt được các quy định pháp luật mới, đặc biệt là các quy trình tố tụng, quyền và nghĩa vụ trong việc tham gia tố tụng. Điều này rất quan trọng trong việc nâng cao ý thức pháp luật, niềm tin công lý - một yếu tố then chốt để cải cách tư pháp đi vào chiều sâu.

Mặt khác, báo chí cũng là một hình thức giám sát, phản biện xã hội hiệu quả. Việc phản ánh các mặt chưa tốt, những bất cập trong hoạt động xét xử giúp mỗi Tòa án nhìn lại chính mình, từ đó không ngừng hoàn thiện, đổi mới về tư duy, phương thức làm việc và tổ chức bộ máy. Sự quan tâm của báo chí đến các vấn đề tư pháp cũng làm cho cán bộ trong ngành luôn phải ý thức rõ trách nhiệm công vụ, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, bản lĩnh và hành xử đúng mực trước pháp luật, trước nhân dân.

Tôi đặc biệt ghi nhận và đánh giá cao vai trò của các cơ quan báo chí chuyên ngành, trong đó có Báo Công lý - Cơ quan ngôn luận của TANDTC. Không chỉ làm tốt công tác tuyên truyền, Báo Công lý còn là kênh thông tin định hướng chính thống, góp phần phản bác các luận điệu sai trái, bảo vệ và nâng cao uy tín ngành, đồng thời tôn vinh, lan tỏa những tấm gương Thẩm phán, Thư ký tận tụy, liêm chính, giàu trách nhiệm.

PV: Chánh án có thể cho biết, TAND TP. Hà Nội đã có những biện pháp gì nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phóng viên tác nghiệp, nhất là tại các phiên tòa lớn hoặc những vụ án được dư luận quan tâm?

Chánh án Nguyễn Xuân Kỳ: Chúng tôi luôn quan niệm rằng, việc tạo điều kiện thuận lợi cho báo chí không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là một phần trong cam kết công khai, minh bạch của hệ thống Tòa án Thủ đô.

Thực hiện nguyên tắc xét xử công khai, TAND TP. Hà Nội luôn chủ động phối hợp, hỗ trợ và tạo những điều kiện tốt nhất cho báo chí trong quá trình tác nghiệp, tiếp cận thông tin.

Trong những năm vừa qua, TAND TP. Hà Nội được Trung ương và Tòa án nhân dân tối cao tin tưởng giao xét xử nhiều vụ án tham nhũng, lãng phí, tiêu cực lớn, trọng điểm của quốc gia. Cùng với đó, với đặc điểm là cơ quan tư pháp của Thủ đô, TAND TP. Hà Nội cũng đã thụ lý, giải quyết nhiều vụ án rất phức tạp, nhạy cảm, được dư luận xã hội trong và ngoài nước đặc biệt quan tâm. Do đó, kết quả giải quyết của TAND TP. Hà Nội sẽ tạo ra hiệu ứng lan tỏa lớn không chỉ ở Thủ đô mà còn có thể tác động đến các quan hệ đối nội, đối ngoại của đất nước.

Khi tổ chức xét xử, đối với những vụ án phức tạp, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng hoặc thu hút sự quan tâm của xã hội, chúng tôi thường công khai lịch xét xử sớm trên Cổng thông tin điện tử và gửi thông báo chính thức tới các cơ quan báo chí có liên quan.

Tại các phiên tòa, khu vực dành riêng cho phóng viên được bố trí phù hợp, thuận tiện, bảo đảm khoảng cách an toàn, đồng thời vẫn tạo điều kiện quan sát và ghi nhận đầy đủ diễn biến xét xử. Đối với những phiên tòa có lượng phóng viên lớn, chúng tôi lắp đặt màn hình khổ lớn, truyền tín hiệu trực tiếp trong khuôn viên Tòa nhằm hỗ trợ tác nghiệp nhanh chóng và hiệu quả.

Ngoài ra, chúng tôi luôn chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện đúng tinh thần của Chánh án TANDTC trong việc tạo điều kiện tối đa cho báo chí nhưng vẫn đảm bảo các nguyên tắc tố tụng, bảo mật thông tin vụ án, bảo vệ quyền lợi của các đương sự và người tham gia tố tụng.

Chúng tôi cho rằng, công khai, minh bạch là yêu cầu bắt buộc của hoạt động Tòa án. Càng minh bạch, càng công khai thì niềm tin vào tư pháp càng được củng cố. Do đó, TAND TP. Hà Nội xác định rõ trách nhiệm hợp tác với báo chí là một phần trong thực hiện cải cách tư pháp.

PV: Thưa Chánh án, TAND TP. Hà Nội đã phối hợp với báo chí - đặc biệt là Báo Công lý – như thế nào để đẩy mạnh truyền thông pháp luật và cải cách tư pháp thời gian qua?

Chánh án Nguyễn Xuân Kỳ: Việc phối hợp với các cơ quan báo chí, trong đó có Báo Công lý, đã trở thành một hoạt động thường xuyên, có chiều sâu tại TAND TP. Hà Nội. Trong công tác phối hợp, chúng tôi không chỉ đơn thuần phối hợp trao đổi thông tin sự kiện, mà còn chủ động đề xuất các chuyên đề tuyên truyền về đổi mới công tác xét xử, chuyển đổi số trong Tòa án, nâng cao chất lượng tranh tụng, xét xử các vụ án mẫu, vụ án rút kinh nghiệm, các tấm gương Thẩm phán giỏi, Thẩm phán tiêu biểu, các điển hình tiên tiến…

TAND TP. Hà Nội thường xuyên phối hợp với Báo Công lý xây dựng các tuyến bài phản ánh chuyên sâu về thực tiễn cải cách tư pháp tại Thủ đô, đặc biệt là những nỗ lực trong nâng cao chất lượng xét xử, đổi mới tổ chức phiên tòa theo hướng chuẩn hóa, chuyên nghiệp, nhân văn. Các tuyến bài như: “Tòa án Hà Nội đẩy mạnh xét xử trực tuyến”, “Thẩm phán thân thiện với người dân”, hay các hồ sơ vụ án phức tạp được báo chí phân tích đúng bản chất đã tạo được hiệu ứng truyền thông tích cực.

Sự phối hợp này đã góp phần nâng cao hiệu quả truyền thông tư pháp, giúp người dân hiểu luật, sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật, từ đó tạo nên môi trường pháp lý ổn định, lành mạnh, góp phần xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại.

Đồng thời, thông qua các bài báo đã phản ánh khách quan, chân thật những khó khăn, vất vả, tinh thần “vượt khó”, nỗi trăn trở sau mỗi phiên tòa, giây phút “cân não” của người Thẩm phán, cán bộ Tòa án trong hành trình bảo vệ công lý, lẽ phải và niềm tin.

PV: Chánh án có kỳ vọng gì đối với các cơ quan báo chí, đặc biệt là Báo Công lý, trong thời gian tới?

Chánh án Nguyễn Xuân Kỳ: Tôi kỳ vọng báo chí - nhất là các cơ quan báo chí ngành - tiếp tục là người bạn đồng hành đáng tin cậy của ngành Tòa án, góp phần thúc đẩy sự nghiệp cải cách tư pháp đúng định hướng, hiệu quả và sát với thực tiễn.

Trong giai đoạn phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, mỗi cơ quan báo chí sẽ phải tiếp tục đổi mới sáng tạo, nâng cao tính chuyên nghiệp, đưa tin nhanh chóng, kịp thời, phản ánh chính xác, khách quan và nhân văn trong các hoạt động tư pháp. Đặc biệt, bên cạnh những thông tin cập nhật, cần quan tâm hơn nữa đến những tuyến bài mang tính phân tích chuyên sâu, phản ánh đa chiều, khơi gợi vấn đề nhưng cũng phải góp phần định hướng, ổn định xã hội. Trong bối cảnh thông tin đa chiều, báo chí là người “gạn đục khơi trong”, loại bỏ thông tin sai lệch, chống lại các biểu hiện xuyên tạc, gây tổn hại đến niềm tin của nhân dân vào công lý và pháp luật.

Tôi tin tưởng rằng, Báo Công lý sẽ ngày càng phát triển, phát huy mạnh hơn nữa vai trò là cơ quan ngôn luận của ngành Tòa án. Trong thời gian tới, chúng tôi hy vọng Báo Công lý sẽ có thêm những chuyên trang, chuyên mục phản ánh các điển hình tiên tiến, những cải cách cụ thể của từng cấp Tòa, từng địa phương. Đồng thời, tiếp tục đổi mới cách thức, nội dung truyền thông, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong báo chí để đa dạng các hình thức truyền tải thông tin trên nhiều nền tảng mạng xã hội, nội dung truyền tải chính xác, nhanh nhạy, sinh động, trực quan và dễ tiếp nhận.

Cuối cùng, tôi mong muốn báo chí tiếp tục là cầu nối giữa nhân dân với ngành Tòa án, là nơi phản ánh trung thực tâm tư, nguyện vọng, cũng như những đề xuất thiết thực từ thực tiễn, góp phần hoàn thiện chính sách pháp luật, tăng cường hiệu lực thực thi công lý và xây dựng hình ảnh một nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Chánh án!