Chiều nay (/5), phiên tòa xét xử phúc thẩm đối với các bị cáo có kháng cáo trong vụ Việt Á diễn ra ở phần xét hỏi.
Xin giảm nhẹ vì đã nộp thêm tiền
Trả lời các câu hỏi HĐXX, bị cáo Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế) thừa nhận bản án sơ thẩm mô tả hành vi của mình là đúng và thừa nhận bản thân đã nhận hối lộ số tiền 2,25 triệu USD từ Việt Á.
Chủ tọa phiên tòa cho biết, bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ, đặc biệt là trong quá trình công tác. Cấp sơ thẩm đã ghi nhận, do đó đã tuyên phạt bị cáo mức án 18 năm tù, mức án thấp nhất dưới khung hình phạt.
“Vậy tại phiên tòa phúc thẩm bị cáo đưa ra những chứng cứ, tình tiết mới nào để xin HĐXX xem xét giảm nhẹ hình phạt cho mình?”- chủ tọa hỏi.
Bị cáo Long đã nhờ luật sư trình bày giúp và nói thêm rằng: “Bị cáo đã nộp lại toàn bộ số tiền đã nhận và sau phiên tòa sơ thẩm đã nộp thêm 1 tỷ đồng khắc phục hậu quả.
Trình bày thay bị cáo Long, luật sư cho biết bị cáo Long đã nộp 100 triệu đồng là hình phạt bổ sung, nộp án phí sơ thẩm và nộp thêm 1 tỷ đồng. Ngoài ra, bị cáo Long còn có 3 nhân thân là người có công với cách mạng, gồm anh trai và 2 chị gái của vợ bị cáo Long.
Theo bản án sơ thẩm, bị cáo Nguyễn Thanh Long đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái các quy định của pháp luật trong việc cấp số đăng ký lưu hành, hiệp thương giá và kiểm tra giá hiệp thương kit xét nghiệm Covid-19 của Công ty Việt Á, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước.
Bị cáo Long có vai trò thực hiện, giám sát công tác phòng, chống dịch nhưng lại có hành vi sai phạm để Công ty Việt Á thông đồng nâng khống giá kit xét nghiệm Covid-19.
Thay đổi lời khai về việc chia tiền hối lộ
Bị cáo Vũ Đình Hiệp (Phó TGĐ Công ty Việt Á) khai, sau khi làm đơn kháng cáo, bị cáo đã tác động gia đình, luật sư khắc phục hậu quả thêm 50 triệu đồng dù bản án sơ thẩm không buộc bị cáo phải khắc phục hậu quả.
Bị cáo Hiệp xin tòa xem xét giảm nhẹ hình phạt cho mình, xem xét mức độ, hành vi vi phạm quy định về đấu thầu xảy ra tại Bắc Giang, Nghệ An và một số tỉnh thành khác.
Trình bày thay bị cáo Hiệp, luật sư cho rằng, tại Bắc Giang, ông Hiệp chỉ tham gia đấu thầu hợp đồng 1 tỷ đồng. Việc cung cấp kit xét nghiệm tại Bắc Giang, Công ty Việt Á và Công ty Phan Anh thực hiện. Toàn bộ hợp đồng ký kết giữa 2 doanh nghiệp trên như thế nào, chiết khấu ra sao, Hiệp không biết.
Tại Nghệ An, luật sư nói rằng bị cáo Hiệp thực hiện ký hợp đồng theo ủy quyền của Tổng giám đốc Phan Quốc Việt, Hiệp chưa bao giờ đến Nghệ An cũng như không gặp gỡ ai tại CDC Nghệ An.
Về phần cựu Giám đốc CDC Hải Dương Phạm Duy Tuyến, tại phiên tòa hôm nay, bị cáo Tuyến đã thay đổi lời khai về việc chia số tiền nhận hối lộ. Theo đó, bị cáo xác nhận lời khai về việc từng đưa số tiền 3,3 tỷ đồng cho một người tên T. là không đúng sự thật.
Theo kết quả điều tra, từ ngày 19/5 đến ngày 19/11/2021, Phạm Duy Tuyến đã 3 lần nhận tổng số tiền 27 tỷ đồng do Công ty Việt Á chuyển.
Số tiền nhận hối lộ được ông Tuyến dùng hơn 10 tỷ đồng đưa cho một số lãnh đạo, cán bộ CDC Hải Dương. Số tiền còn lại, ông Tuyến khai đã sử dụng cá nhân nhưng không nhớ được việc chi tiêu.
Phan Quốc Việt không thừa nhận là chủ mưu
Cũng tại phần xét hỏi, bị cáo Phan Quốc Việt, Chủ tịch kiêm TGĐ Công ty Việt Á giữ nguyên kháng cáo xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.
Trước đó, bản án sơ thẩm tuyên phạt Việt 29 năm tù về 2 tội “Đưa hối lộ” và “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.
Trả lời xét hỏi, bị cáo Việt mong được xem xét bối cảnh phạm tội. Bị cáo nói "trong bối cảnh đó còn có cách nào để không phạm tội" và xin Tòa giải đáp thắc mắc "để bị cáo đi tù tâm lý cũng thoải mái hơn".
Tuy nhiên, đại diện VKS nêu rõ, Việt đã chiếm đoạt test xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu của đề tài thuộc sở hữu của Nhà nước, biến thành sản phẩm của công ty, sản xuất, bán giá nâng khống, thu lợi bất chính số tiền lớn.
Trình bày trước tòa, bị cáo Phan Quốc Việt cho rằng đối với sai phạm khi bán kit test tại cơ sở y tế công lập ở các tỉnh thành, bị cáo chỉ là đồng phạm, không phải chủ mưu. Bởi chính các cơ sở y tế liên hệ với bị cáo.
Cũng theo bị cáo, những thiệt hại tại các tỉnh thì CDC cũng phải bồi thường chứ không thể quy riêng cho bị cáo.
Bị cáo Việt cho rằng kit xét nghiệm không phải là mặt hàng Nhà nước áp giá, mà theo giá thị trường, thuận mua vừa bán. Công ty Việt Á công bố giá bán kit xét nghiệm, đơn vị nào đồng ý thì mua. Việt Á sau đó nộp thuế cho Nhà nước. Việt Á không có nghĩa vụ chứng minh các khoản chi phí sản xuất.
Tuy nhiên, đại diện VKS đã chỉ ra công văn của Bộ Tài chính xác định "lợi nhuận tối đa được phép của mặt hàng này không quá 5%". Trước thông tin này, bị cáo Phan Quốc Việt nói rằng không biết.
Đại diện VKS đã nhắc bị cáo đây là đề tài nghiên cứu của Nhà nước, là tài sản Nhà nước sở hữu, bị cáo thông đồng để biến thành tài sản của Công ty Việt Á. Do đó, không thể nói là cơ chế thị trường rồi bán giá bao nhiêu thì bán.
Về số tiền trong 54 sổ tiết kiệm đứng tên mẹ và các con bị cáo Phan Quốc Việt, bị cáo Việt giải trình số tiền này bị cáo chuyển cho mẹ vào năm 2021 và có nguồn gốc từ các hoạt động kinh doanh của Việt Á.
Theo bị cáo, Công ty Việt Á không chỉ kinh doanh kit xét nghiệm mà còn nhiều sản phẩm khác. Do đó, bị cáo Việt không đồng tình khi Tòa sơ thẩm xác định đây là tài sản có được từ việc bán kit xét nghiệm.
Đại diện VKS đã công bố lời khai của bị cáo tại Cơ quan điều tra. Theo đó, bị cáo khai tiền chuyển vào sổ tiết kiệm của mẹ đẻ "là tiền có được từ bán kit xét nghiệm".
Cũng tại phiên tòa, các bị cáo khác cũng xin giảm nhẹ hình phạt và trình bày về hoàn cảnh cá nhân.
Bị cáo Ngụy Thị Hậu, cựu Phó phòng Tài chính kế toán, CDC tỉnh Bắc Giang trình bày, bị cáo là lao động chính, là mẹ đơn thân nuôi 2 con nhỏ, bố mẹ tuổi già, bị cáo đã nộp khắc phục thêm 30 triệu đồng và mong HĐXX xem xét cho bị cáo hưởng án treo.
Còn bị cáo Trần Thị Hồng, cựu kế toán trưởng, CDC tỉnh Nghệ An cũng xin được hưởng án treo. Bị cáo hiện đang nuôi con nhỏ mới sinh và đã khắc phục hậu quả thêm 200 triệu đồng.
Cả hai bị cáo này đều bị tuyên 30 tháng tù án sơ thẩm.
Bị cáo Trần Thanh Phong, cựu Phó phòng Tài chính Kế toán, CDC tỉnh Bình Dương, người bị tuyên tháng tù cho hưởng án treo về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, Phong vẫn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Chủ tọa phiên tòa đã giải thích và yêu cầu bị cáo làm rõ nội dung kháng cáo là xin giảm nhẹ hình phạt, xin miễn trách nhiệm hình sự hay xin miễn hình phạt.