Trước khi kết thúc phiên thảo luận ở hội trường về đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025; Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 – 2025… Trưa nay, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã giải trình thêm một số vấn đề mà ĐBQH quan tâm.
Đáng chú ý, nói về dự toán ngân sách năm 20, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết sẽ giảm hai khoản thuế, là thuế bảo vệ môi trường trong xăng dầu và gói thuế VAT từ 10% xuống 8%. Như vậy, nếu tính cả hai khoản thuế này vào thì sẽ là 1.757,9000 tỷ chứ không phải là 1.700.000 tỷ (có nghĩa tăng được 8,46% so với ước thực hiện của năm 2023 và so với dự toán của năm 2023).
“Đặc biệt, trong bố trí chi, chúng tôi bố trí chi xây dựng cơ bản hay chi đầu tư công 677,3 ngàn tỷ, chiếm 32% trong tổng chi ngân sách, thực hiện đúng chủ trương của Trung ương và bố trí đủ để nâng lương cơ sở từ nay cho đến ngày 01/7 và thực hiện Nghị quyết 27 của Trung ương về nâng lương, cải cách tiền lương bắt đầu từ mùng 1/7 trở về sau”, Bộ trưởng nói.
Về thực hiện dự toán ngân sách năm 2023, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, đến ngày 30/10, thu ngân sách được 85%, tức 1.366.000 tỷ.
“Có nhiều đại biểu cho rằng thu tăng từ tiền đất, nhưng tiền đất chỉ đạt 57,8%, tức chỉ đạt có 86.482 tỷ. Các khoản thu dầu thô cũng rất nhỏ bé, chỉ 46.000 tỷ, tức chỉ 2,6% tổng thu ngân sách. Cho nên nguồn thu ngân sách chủ yếu từ sản xuất kinh doanh, đặc biệt thu nội địa”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nói.
Vướng pháp luật
Trước một số ý kiến ĐBQH cho rằng “chúng ta không vướng pháp luật”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc lập luận “Tôi nghĩ, nếu chúng ta hoàn thiện pháp luật tốt thì tăng trưởng sẽ mạnh hơn, nền kinh tế bền vững hơn và doanh nghiệp sẽ phát triển mạnh mẽ hơn. Thực tế các đại biểu thấy, tại sao giá đất ai tính cũng sai. Như Luật Quy hoạch, hôm nay được hơn nửa nhiệm kỳ vẫn chưa phê duyệt được quy hoạch cấp tỉnh, thì làm sao triển khai được các quy hoạch của các phân khu. Đây cũng là một vấn đề chúng ta phải đặt ra”.
Đáng chú ý, theo Bộ trưởng, về giải ngân đầu tư công, “đến hôm nay giải ngân đầu tư công mới chỉ được 57%, theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Nhưng nếu cả quyết định của UBND tỉnh và Chính phủ mới được 52%, tại sao lại giải ngân thấp thế trong khi nền kinh tế đang khát vốn. Đây có phải vấn đề vướng mắc từ Luật Đầu tư công không. Nếu không sửa Luật Đầu tư công chúng ta vẫn cứ tiếp tục bàn mãi về vấn đề giải ngân đầu tư công”.
Bộ trưởng ví dụ, muốn điều chỉnh danh mục công trình cũng phải ra Quốc hội, muốn điều chỉnh vốn từ dự án này sang dự án khác cũng phải ra Quốc hội. Vấn đề muốn lập dự án phải có tiền, tiền phải đưa vào kế hoạch đầu tư công; muốn có dự án mới được bố trí tiền.
“Những dự án của chúng ta trong gói phục hồi của dân không giao được vốn chứ đừng nói giải ngân. Như gói 14.000 tỷ để xây dựng trạm y tế của các phường, xã thì đến nay chưa giao được vốn. Kể cả gói sân bay Long Thành là công trình trọng điểm quốc gia đến hôm nay cũng chưa giao được vốn, vì có dự án được phê duyệt đâu, mà muốn có dự án phê duyệt thì phải có tiền, nếu lấy chi thường xuyên đưa vào chuẩn bị đầu tư thì lại sai quy định của Luật Đầu tư công. Luật Đầu tư công phải mở ra, phải đa dạng hóa nguồn vốn, cân đối được tài khoá và quy định chủ yếu trình tự thủ tục”, Bộ trưởng nói
Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định “phải sửa và sắp tới có thể sửa Luật Ngân sách, thì đưa vào một chương phù hợp với Luật Ngân sách về chi thường xuyên và chi đầu tư. Ngay cả vấn đề chi thường xuyên, chi đầu tư bây giờ cũng cãi nhau. Cho nên vấn đề vướng pháp luật thì tôi nghĩ là có và chúng ta tiếp tục hoàn thiện”.
Đầu tư không được để thất thoát
Về chương trình mục tiêu quốc gia, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính “bây giờ phải phân bổ, cải cách về vấn đề phân bổ, tức là chúng ta phân bổ về cho tỉnh để tỉnh phân bổ cho các huyện làm và quy định chi đầu tư, chỉ chi công trình hạ tầng kỹ thuật thôi”.
Ví dụ, điện, đường, trường, trạm, v.v... còn lại đưa vào chi thường xuyên hết, chẳng hạn như chi sinh kế rồi chi mô hình, chi nhà cho người nghèo, chi cho khoa học, giáo dục, y tế, các khoản chi cho hỗ trợ đất ở, v.v... và giao cho tỉnh làm. Trung ương, các bộ, ngành theo mục tiêu của mình đi kiểm tra thì mới giải quyết được. Đặc biệt, theo Bộ trưởng “có 196.000 tỷ trên 3,5 triệu tỷ chi đầu tư xây dựng cơ bản của mình không thấm tháp gì, cuối cùng việc này bị ách tắc”.
Về giảm chi thường xuyên, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, phải giảm chi đầu tư, phải tiết kiệm trong đầu tư, đầu tư không được để lãng phí, đầu tư là phải có hiệu quả, đầu tư không được để thất thoát.
“Còn chi thường xuyên, chúng tôi tính toán có những bộ ngành riêng tiền lương, phụ cấp lương chiếm trên 66%, không có gì để tiết kiệm. Bây giờ bộ ngành tiếp khách rất ít, đi công tác cũng ít, cho nên cũng không nên đặt vấn đề này nhiều. Còn đại biểu nào muốn thông tin cụ thể, chúng tôi sẽ chi tiết cho các đồng chí một số bộ, ngành để thấy rằng, chúng ta rất tiết kiệm trong vấn đề chi thường xuyên, chủ yếu là phục vụ cho con người, lương và phụ cấp lương là chính”, Bộ trưởng nói.
Đáng chú ý, liên quan đến vấn đề hoàn thuế, theo Bộ trưởng, “hiện nay chúng tôi hoàn được 92%, chỉ còn giải quyết 14.857 hồ sơ, đang giải quyết 534 hồ sơ, 9.4 tỷ nữa. Điều kiện hoàn thuế là phải có hóa đơn giá trị gia tăng, có chứng từ chuyển tiền; đối với các công ty xuất nhập khẩu thì có thêm chứng từ chuyển tiền hợp đồng để chuyển tiền hàng hóa và tờ khai hải quan”.
Cuối cùng, về giảm đồng loạt 2% thuế VAT, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, chúng ta thực hiện theo đúng Nghị quyết 43 kéo dài một số ngành nghề không được giảm, như kinh doanh tài chính, viễn thông, chứng khoán, ngân hàng, v.v... là không được giảm và rõ ràng nếu giảm nhiều quá cũng gây áp lực lên ngân sách.