Bộ Tư pháp tổ chức hội nghị lấy ý kiến về sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến, thu hút đông đảo các chuyên gia, các đại biểu đến từ nhiều cơ quan, Bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương; đại diện các Sở Tư pháp, Cục Thi hành án dân sự trên cả nước.

Phải tiến hành thận trọng, khách quan, dân chủ, hiệu quả

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh nhấn mạnh, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp dù ở phạm vi, quy mô nào cũng là một công việc rất hệ trọng, rất thiêng liêng. Do vậy, theo đúng chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp phải được tiến hành thận trọng, khách quan, dân chủ, khoa học, hiệu quả với sự tham gia tích cực, đồng bộ của các cơ quan, tổ chức, các chuyên gia, nhà khoa học.

Hiến pháp năm 2013 là Hiến pháp của thời kỳ đổi mới toàn diện, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu của công cuộc xây dựng, bảo vệ đất nước và hội nhập quốc tế, trong đó quy định cụ thể về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, mối quan hệ của MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội và việc phân định các đơn vị hành chính ở địa phương của nước ta với tên gọi của từng loại đơn vị hành chính ở 3 cấp chính quyền địa phương: Cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã.

Sau hơn 11 năm triển khai thi hành, các quy định của Hiến pháp năm 2013 đã tạo cơ sở hiến định quan trọng cho việc kiện toàn tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện các quy định của Hiến pháp và pháp luật liên quan đến MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội và chính quyền địa phương vẫn còn một số vấn đề cần tiếp tục hoàn thiện, nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển đất nước.

Trong bối cảnh Đảng ta đã chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị bảo đảm yêu cầu tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, Nghị quyết số 60-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII ngày 12/4/2025 đã thống nhất định hướng xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ vào MTTQ Việt Nam, việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trong thời điểm hiện nay là hết sức cần thiết, tạo cơ sở hiến định cho việc thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy.

Bên cạnh đó, xây dựng, hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển đất nước nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc.

Việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 tập trung vào 2 nhóm nội dung quan trọng. Một là các quy định liên quan đến MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội; hai là các quy định tại Chương IX để thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời có quy định chuyển tiếp để bảo đảm chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, không gián đoạn, phù hợp với lộ trình thực hiện sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, không tổ chức cấp huyện.

Tại Hội nghị, các ý kiến đã góp ý đối với toàn bộ dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã được Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 công bố, tập trung vào các quy định liên quan đến MTTQ Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị hành chính, chính quyền địa phương…

Cần đa dạng các hình thức lấy ý kiến

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh đánh giá cao các ý kiến đóng góp nhiệt huyết và đầy trách nhiệm của các đại biểu, đơn vị, các địa phương và chuyên gia hôm nay. Đa số các đại biểu đều có sự đồng thuận rất cao về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 để tạo cơ sở nhất định thực hiện cuộc cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, trọng tâm là sắp xếp MTTQ Việt Nam, các tổ chức chính trị xã hội và hoàn thiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Các đại biểu, chuyên gia, đại diện các địa phương cũng nhất trí cao về phạm vi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp và những nội dung cơ bản của dự thảo nghị quyết; đồng thời cho rằng, nội dung của dự thảo Nghị quyết đã bám sát chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư…

Về mặt kỹ thuật lập hiến, các đại biểu đề nghị cần rà soát để làm sao nội dung Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp bảo đảm thể chế hóa những chủ trương, định hướng của Đảng, nhưng đồng thời cũng bảo đảm việc đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng Hiến pháp, Luật chỉ quy định những nội dung cơ bản theo thẩm quyền của Quốc hội.

Liên quan đến chính quyền địa phương, nhiều ý kiến đề nghị xem xét để nêu rõ đơn vị hành chính của chúng ta là địa phương 3 cấp thay vì chúng ta đang thể hiện là đơn vị hành chính của Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính cấp dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thì chữ "các" này có thể hiểu là số nhiều và đang khác với chủ trương chính quyền địa phương các cấp hiện nay. Việc này, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục nghiên cứu để làm sao có sự thể hiện bảo đảm tính khái quát và chính xác đối với các nội dung nêu trong Hiến pháp.

Nhiều đại biểu cũng đề nghị giữ lại Khoản 2 Điều 110 của Hiến pháp hiện hành về việc thành lập, giải thể, nhập chia địa giới đơn vị hành chính phải lấy ý kiến nhân dân và theo trình tự theo luật định, bảo đảm việc phát huy dân chủ và lắng nghe ý kiến của người dân địa phương chính là những đối tượng bị tác động trực tiếp khi sắp xếp, thay đổi.

Bên cạnh đó, cần bổ sung quy định về đơn vi hành chính chuyên biệt bên cạnh đơn vị hành chính đang nêu tại dự thảo, gắn với điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội, phân bổ dân cư, gắn với không gian phát triển kinh tế xã hội…

Trong thời gian tới, Bộ Tư pháp đề nghị các Bộ, ngành, địa phương trong quá trình tổ chức lấy ý kiến đóng góp cần tuân thủ nghiêm túc sự chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, bảo đảm sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, đề cao trách nhiệm người đứng đầu; bảo đảm sự phối hợp giữa các cơ quan, các tổ chức tập trung nguồn lực thích đáng để tổ chức tốt việc lấy ý kiến; tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, tạo sự đồng thuận, thống nhất cao; kiên quyết đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, chống phá đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong quá trình lấy ý kiến.

Các Bộ, ngành, địa phương cần bám sát yêu cầu về đối tượng lấy ý kiến, hình thức lấy ý kiến và tiến độ thực hiện theo Kế hoạch 05 của Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp; cần tập trung vào 8 điều khoản cần sửa đổi, bổ sung của Hiến pháp 2013…

Đồng thời tổ chức đa dạng hình thức lấy ý kiến, đa dạng thông tin để tạo thuận lợi cho các tầng lớp nhân dân tham gia đóng góp ý kiến vào dự thảo Nghị quyết. Chú trọng hình thức tuyên truyền, hướng dẫn các cá nhân tham gia đóng góp ý kiến trực tiếp trên ứng dụng VNeID, Cổng TTĐT Quốc hội, Cổng TTĐT Chính phủ hoặc gửi văn bản đến cơ quan có trách nhiệm.

Ngoài ra, cần thực hiện tổng hợp ý kiến, xây dựng kết quả báo cáo theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp bảo đảm đầy đủ, khách quan; bảo đảm tiến độ hoàn thành lấy ý kiến và gửi về Bộ Tư pháp chậm nhất vào ngày 30/5/2025.