Cổ vật hơn hai thế kỷ trở về mái đình làng

Ngày 11/7, Công an TP Hải Phòng phối hợp cùng UBND phường An Hải tổ chức bàn giao cổ vật Thống đá cho đình Văn Cú. Đây là hiện vật có giá trị đặc biệt về lịch sử – văn hóa, gắn với tín ngưỡng thờ Thành Hoàng làng và đời sống tâm linh lâu đời của người dân địa phương.

Đại diện chính quyền cho biết, cổ vật được tìm thấy sau thời gian bị thất lạc, việc bàn giao không chỉ mang lại niềm vui mà còn nhấn mạnh trách nhiệm bảo vệ di sản văn hóa trong cộng đồng.

Đình Văn Cú là di tích lịch sử cấp thành phố được xếp hạng năm 2005. Tọa lạc tại thôn Văn Cú, xã An Đồng (nay là phường An Hải), đình thờ hai vị Thành Hoàng là Đỗ Minh và Đỗ Quang, danh tướng triều Đinh, những người có công lớn trong thời kỳ giữ nước thế kỷ X.

Theo thần tích, Văn Cú là vùng đất có người định cư từ trước thế kỷ X. Tên gọi Văn Cú (文 句) trong Hán tự mang ý nghĩa "quê hương có văn chương", thể hiện truyền thống học hành và văn hiến của người dân nơi đây.

Ngôi đình hiện nay được khởi công phục dựng lại từ cuối những năm 1990 trên nền đất cũ sau nhiều biến cố chiến tranh. Trước đình có hồ nước trong mát, hình chữ nhật khá rộng, hồ nước theo phong thủy là nơi tích phúc của dân làng Văn Cú.

Đình Văn Cú có mặt bằng kiến trúc kiểu chữ công, gồm 5 gian đại bái, 2 gian ống muống và 3 gian hậu cung, cũng là cung cấm. Đình xây theo thức đầu hồi bít đốc, trụ đấu tay ngai, mái chảy, lợp ngói mũi truyền thống.

Hệ thống cửa chính tòa đại bái gồm ba gian, gian trung tâm rộng, gian bên hẹp hơn một ít. Cửa đóng theo cửa cổ, cửa thùng khung khách, gian giữa 6 cánh, hai gian bên 4 cánh.

Hai tường bao che phía trước gian hồi và hồi đình, xây gạch, giữa trổ cửa sổ hình chữ nhật để lấy thêm ánh sáng vào trong đình. Tay ngai là phần tường xây kéo dài từ hồi đình ra phía trước khoảng gần 2 m.

Ngoài cùng của tay ngai xây trụ biểu, còn gọi là trụ đèn. Trụ biểu xây đế kiểu quả bồng, thân trụ tạo khung câu đối, trong đắp câu đối chữ Hán, đầu trụ đắp đèn lồng, đỉnh trụ đắp nghê chầu vào cửa đình.

Trên mái đình đắp, vẽ trang trí theo thức truyền thống, đỉnh giữa bờ nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt, hai đầu bờ nóc đắp kìm, các bờ chảy đắp khung chạy xuôi xuống dưới, trong khung đặt hàng hoa chanh kép. Hàng đấu trên bờ chảy hạ thấp dần xuống chân mái ngói. Trên vỉ ruồi của tường hồi, phía ngoài đắp nổi hình hổ phù hàm thư.

Điểm đặc biệt trong khuôn viên đình là hai cây cổ thụ mít và gạo trên 200 năm tuổi, được công nhận là "Cây di sản Việt Nam". Trong đó, cây mít là cây duy nhất của Hải Phòng đạt danh hiệu này. Người xưa tin rằng mít có liên hệ với Phật (Bụt), gỗ mít dùng để tạc tượng, làm cột chùa, vì vậy sự hiện diện của cây tại đình được xem như duyên lành.

Giá trị của đình Văn Cú không chỉ nằm ở kiến trúc cổ kính hay lễ hội truyền thống mà còn ở dấu ấn lịch sử – văn hóa đậm nét hơn một thiên niên kỷ. Chính quyền và người dân địa phương đang nỗ lực gìn giữ, bảo tồn di sản để nơi đây trở thành điểm đến văn hóa, tâm linh hấp dẫn của Hải Phòng.