Nguyên nhân sạt trượt hồ chứa nước Đắk N’ting

Thành lập tổ giám định tìm nguyên nhân sạt trượt

Dự án hồ chứa nước Đắk N’ting được HĐND tỉnh Đắk Nông phê duyệt chủ trương đầu tư vào tháng 9/2018. Sau khi điều chỉnh, dự án được phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, dự toán vào tháng 8/2020.

Dự án triển khai tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk Glong với tổng mức đầu tư 137 tỷ đồng, do Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh Đắk Nông làm chủ đầu tư.

Dự án hồ chứa nước Đắk N’ting được khởi công năm 2018, theo kế hoạch phải đưa vào sử dụng năm 2023. Tuy nhiên, dự án này chưa được cơ quan chuyên môn chấp thuận nghiệm thu hoàn thành do còn nhiều tồn tại chưa khắc phục triệt để. Đến đầu tháng 8/2023, tại khu vực dự án đã xảy ra sự cố sạt trượt nghiêm trọng.

Ngay sau sự cố, UBND tỉnh Đắk Nông thành lập Tổ giám định nguyên nhân (gọi tắt là Tổ giám định 52), phối hợp Viện Thủy công và các đơn vị chuyên môn. Tổ công tác khảo sát hiện trường nhiều đợt, thu thập hồ sơ thiết kế, thi công, dữ liệu quan trắc và phân tích yếu tố địa hình, địa chất, thủy văn.

Theo Tổ giám định 52, nguyên nhân hình thành khối trượt bắt nguồn từ tổ hợp các yếu tố bất lợi về địa hình, địa chất, thủy văn và tác động của con người. Khu vực sườn đồi bên phải công trình có địa hình dốc, nền đất là các lớp bazan phong hóa mạnh, khả năng chịu lực thấp, dễ bão hòa.

Cấu trúc địa chất theo phương nghiêng về phía lòng hồ, làm mất ổn định khi nước ngầm tăng cao. Trước khi xây dựng công trình, sườn đồi bên phải có hệ số ổn định bằng 1,05, cho thấy vai phải của công trình có nguy cơ mất ổn định.

Năm 2023 cũng là năm có lưu lượng mưa lớn kỷ lục. Tại khu vực sạt trượt, lượng mưa trong 7 ngày lên đến 394mm, lớn hơn lượng mưa bình quân cả tháng 7 hàng năm. Đây là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây biến động lớn đến mực nước ngầm trên mái dốc, làm thay đổi các chỉ tiêu cơ lý của các lớp địa chất gây ra sạt trượt sườn đồi.

Ngoài yếu tố thời tiết, hoạt động canh tác tự phát trên đồi đã tạo nhiều rãnh xói. Nước mặt tập trung, ngấm sâu, làm tăng áp lực nước ngầm. Hệ số ổn định mái dốc giảm mạnh. Khối trượt dịch chuyển mạnh về phía công trình, gây phá hoại nặng nề các hạng mục: thân đập, tràn xả lũ, mặt đập.

Cần hơn 23 tỷ đồng để khắc phục

Trước mắt, ngành chức năng khuyến cáo giữ nguyên hiện trạng công trình, duy trì mực nước ở mức thấp nhất để đảm bảo an toàn cho bản thân công trình và khu vực hạ du.

Về lâu dài, cần xử lý đập đất, bê tông mặt đập, tràn xả lũ và các hạng mục liên qua theo các giải pháp kỹ thuật phù hợp. Thêm nữa, để đảm bảo an toàn công trình, cần mở rộng xử lý ra ngoài phạm vi công trình, như gia cố mái dốc, xử lý hệ thống thoát nước… Dự kiến, tổng kinh phí cho việc khắc phục hơn 23 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo thường xuyên theo dõi tình hình sạt trượt để tuyên truyền, vận động người dân tránh xa khu vực hạ lưu công trình trong thời gian chưa được khắc phục, theo dõi chặt chẽ hiện trạng và diễn biến sạt trượt của công trình.

Chủ đầu tư đề xuất các giải pháp sửa chữa mang tính ổn định lâu dài và nguồn kinh phí khắc phục nhằm bảo đảm công trình được quản lý, khai thác, sử dụng theo đúng quy định.