Mừng, nhưng chưa hết băn khoăn

Theo Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn hiện hành, nhà đầu tư phải tự thỏa thuận với người sử dụng đất khi muốn triển khai dự án đầu tư; nhà nước chỉ quyết định thu hồi đối với một số dự án đầu tư quan trọng.

Lãnh đạo Tổng cục Quản lý đất đai cho rằng, quy định này đã giúp giảm áp lực trong việc thu hồi đất bằng các quyết định hành chính, nhưng trên thực tế lại tạo ra sự bất bình đẳng giữa chủ đầu tư các dự án lớn và dự án nhỏ. Hơn nữa, khi thực hiện cơ chế tự thỏa thuận giữa nhà đầu tư với người sử dụng đất thì giá thỏa thuận thường cao hơn giá bồi thường dẫn tới khó khăn cho việc thu hồi đất của dự án khác trong cùng địa bàn. Thậm chí một số dự án đã thỏa thuận được trên 90% diện tích đất nhưng vẫn không hoàn tất được việc thu hồi đất do 10% còn lại vì không có cơ chế để xử lý.

Tổng cục Quản lý đất đai đề xuất hai phương án. Thứ nhất, bỏ việc nhà đầu tư tự thoả thuận việc mua đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế, thay vào đó Nhà nước thu hồi đất đối với mọi trường hợp. Thứ hai, vẫn giữ cơ chế nhà đầu tư tự thoả thuận việc mua đất, nhưng bổ sung theo hướng trường hợp nhà đầu tư mua được trên 80% diện tích đất cho dự án, hoặc mua được đất của trên 80% số chủ sử dụng ở trong khu vực dự án, mà phần diện tích đất còn lại, hoặc số chủ sử dụng đất còn lại nhà đầu tư không thoả thuận được, thì Nhà nước ra quyết định thu hồi đất.

Về thời hạn sử dụng đất nông nghiệp, có hai phương án: đối với đất nông nghiệp, đất có rừng trồng, đất nuôi trồng thuỷ sản, đất làm muối giao cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài, không quy định thời hạn; đối với các loại đất trên giao cho hộ gia đình, cá nhân sử dụng có thời hạn, song thời hạn sử dụng đất kéo dài hơn quy định hiện hành, thời hạn này là 50 hoặc 99 năm.

Đề xuất này nếu được chấp thuận và được đưa vào Luật Đất đai sửa đổi tới đây, có thể sẽ khiến cho nhiều nhà đầu tư bất động sản vui mừng. Tuy nhiên cũng có ý kiến băn khoăn: Liệu sẽ tái diễn tình trạng hành chính hoá trong hoạt động thu hồi đất, áp đặt giá đền bù hay việc chủ đầu tư lợi dụng các quyết định hành chính để gây áp lực với người có đất bị thu hồi?

Trung Nguyễn