TAND tỉnh Đắk Lắk quyết tâm nâng cao chất lượng giải quyết án hành chính
Những năm gần đây số lượng án hành chính có xu hướng ngày càng tăng và phức tạp nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Ban cán sự đảng và tập thể lãnh đạo, rất nhiều giải pháp đã đưa ra nhằm đẩy nhanh tiến độ, nâng cao chất lượng giải quyết nên TAND tỉnh Đắk Lắk luôn là đơn vị có tỷ lệ giải quyết án hành chính rất cao.
Tỷ lệ giải quyết án hành chính vượt chỉ tiêu
Đắk Lắk là tỉnh có vị trí chiến lược quan trọng về kinh tế - chính trị, quốc phòng, an ninh của khu vực Tây Nguyên. Thời gian qua, tình hình kinh tế xã hội trên địa bàn tỉnh tiếp tục đạt nhiều thành quả tích cực, cơ sở hạ tầng được quan tâm, nhiều dự án phát triển kinh tế - xã hội được triển khai, đã góp phần nâng cao đời sống của người dân nhưng đồng thời cũng gây phát sinh một số khiếu kiện hành chính, nhất là trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng.
Khoảng 80% các khiếu kiện hành chính trên địa bàn tỉnh tập trung về Quyết định hành chính và hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai liên quan đến việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất, yêu cầu hủy GCNQSDĐ.
Sau khi Luật Tố tụng hành chính 20 có hiệu lực, thẩm quyền của Tòa án được mở rộng, số vụ án hành chính thụ lý ngày càng tăng. Nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Ban cán sự đảng và tập thể lãnh đạo, rất nhiều giải pháp đã đưa ra nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết án hành chính. Do đó trong những năm qua, TAND tỉnh Đắk Lắk luôn là đơn vị có tỷ lệ giải quyết án hành chính rất cao.
Số liệu thống kê cho thấy, năm 2020, TAND tỉnh Đắk Lắk thụ lý 138 vụ án hành chính, giải quyết 122 vụ, đạt tỷ lệ 88%; Năm 2021, thụ lý 6 vụ, giải quyết 116 vụ, đạt tỷ lệ 70,3%; Năm 2022, thụ lý 0 vụ, giải quyết 231 vụ, đạt tỷ lệ 96,2%, vượt tỉ lệ so với quy định của hệ thống TAND là 31,2%.
Với tỷ lệ đối thoại trung bình hàng năm trên 20%, không có án quá hạn, chất lượng giải quyết án được nâng lên, 100% bản án đã có hiệu lực pháp luật được công bố trên Cổng thông tin điện tử của Tòa án.
Vượt qua khó khăn, củng cố niềm tin của nhân dân vào công lý
Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình giải quyết các vụ án hành chính, TAND tỉnh Đắk Lắk cũng gặp không ít những khó khăn, trở ngại.
Người bị kiện trong các vụ án hành chính là UBND hoặc Chủ tịch UBND các cấp. Việc cung cấp tài liệu, chứng cứ cho Tòa án vẫn được thực hiện đầy đủ, tuy nhiên vẫn còn chậm so với yêu cầu, Tòa án phải có công văn nhắc nhở mới thực hiện, điều này làm ảnh hưởng đến thời hạn giải quyết vụ án.
Bên cạnh đó, vì nhiều lý do nên người bị kiện thường vắng mặt, không tham gia đối thoại, không tham gia phiên tòa gây khó khăn cho việc giải quyết của Tòa án, dẫn đến người khởi kiện không được thực hiện quyền đối thoại, quyền tranh trụng công khai, làm rõ tại phiên tòa, gây tâm lý bức xúc.
Người bị kiện thường cử ra Tổ giúp việc (Cán bộ Văn phòng UBND, Bộ phận tiếp dân, Trung tâm phát triển quỹ đất, Văn phòng đăng ký đất đai…) để tham mưu soạn thảo văn bản, trình bày ý kiến và cung cấp tài liệu, chứng cứ theo yêu cầu của Tòa án nhưng còn chậm trễ, thực hiện không đầy đủ hoặc không thực hiện. Điều này gây khó khăn cho Tòa án trong việc đánh giá tính pháp lý của Quyết định hành chính, hành vi hành chính.
Án hành chính liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, được điều chỉnh bởi Luật, Nghị định, Thông tư. Đặc biệt là các quy phạm pháp luật về đất đai và các chính sách liên quan có nhiều thay đổi qua từng thời kỳ, thời điểm đòi hỏi cần nhiều thời gian thu thập tài liệu, tìm hiểu, nghiên cứu, trao đổi cũng như yêu cầu các cơ quan có thẩm quyền giải thích những chồng chéo, bất cập.
Các quyết định, quy định của HĐND, UBND tỉnh trong các thời kỳ có khác nhau về chính sách bồi thường giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, nhất là về khung giá đất.
Quá trình giải quyết vụ án có nhiều trường hợp Tòa án cần phải chờ đợi kết quả lồng ghép bản đồ của cơ quan chuyên môn, kết luận giám định, có vụ án phải chờ kết luận thanh tra… trường hợp hết thời hạn mà chưa có kết quả thì phải tạm đình chỉ giải quyết vụ án, nên việc giải quyết vụ án cũng không thể thực hiện ngay được.
Ngoài ra, trang thiết bị và phương tiện làm việc cho Tòa án tỉnh trong thời gian qua dù đã được quan tâm, nhưng nhìn chung vẫn còn thiếu, lạc hậu, chưa tương xứng với chức năng, nhiệm vụ, nhất là trang thiết bị để xét xử trực tuyến.
Nhiều người dân trình độ hiểu biết về pháp luật còn hạn chế nên sẽ mang tâm lý, tư duy “dân kiện quan”, lợi dụng điểm này một số đối tượng đã xúi giục, gây rối, kêu gọi khiếu kiện đông người; một số đối tượng lợi dụng mạng xã hội đăng tải thông tin gây mất niềm tin của người dân vào công lý, vào sự phán quyết của Tòa án.
Trao đổi về vấn đề này, ông Trịnh Văn Toàn – Phó Chánh án TAND tỉnh Đắk Lắk chia sẻ, mặc dù trong quá trình giải quyết các vụ án Hành chính gặp không ít khó khăn, nhưng với sự chỉ đạo sát sao, đã có rất nhiều giải pháp đặt ra nhằm nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ giải quyết án.
Điển hình như, quá trình thụ lý, phân công Thẩm phán giải quyết án hành chính đã đáp ứng các tiêu chí công bằng, khách quan, ngẫu nhiên theo quy định tại Thông tư số 01/2022/TT-TANDTC ngày /12/2022, quy định việc phân công Thẩm phán giải quyết, xét xử vụ án, vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án; tăng cường khai thác hệ thống giám sát, ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động quản lý chỉ đạo, điều hành.
“Để tiếp tục nâng cao hiệu quả, chất lượng giải quyết án hành chính cần sự phối hợp chặt chẽ, kịp thời của các cơ quan quản lý; các cơ quan, người có thẩm quyền cần thực hiện đúng quy định của pháp luật về trình tự ban hành quyết định hành chính, thực hiện hành vi hành chính, đảm bảo công khai, minh bạch, dân chủ cũng như quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân; các tổ chức, cá nhân khi bị khiếu nại cần tuân thủ đúng các quy định của Luật Tố tụng hành chính, cung cấp các tài liệu chứng cứ, cử người đại diện tham gia tố tụng, tránh tình trạng phải hoãn đi hoãn lại nhiều lần gây bức xúc cho người khởi kiện”, Phó Chánh án Trịnh Văn Toàn nhấn mạnh thêm.
Việc tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng như Báo Đắk Lắk, Báo Công lý… về các hoạt động xét xử, công khai bản án, các hoạt động khác của TAND tỉnh sẽ giúp người dân tiếp cận thông tin giải quyết của Tòa, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước nhanh chóng, chính xác, góp phần giúp người dân nâng cao nhận thức, tự bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho mình.