Lâm Đồng: Nhiều sai phạm về đất đai được chỉ rõ khi thanh tra lại
Sau khi có kết luận thanh tra (KLTT) của Sở Tài Nguyên – Môi trường (TNMT) về việc chấp hành các quy định Luật Đất đai đối với việc cho thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính, chuyển nhượng quyền thuê đất và tài sản gắn liền với đất tại huyện Lâm Hà, UBND tỉnh đã có văn bản giao Thanh tra tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thanh tra lại.
Cụ thể, ngày /6/2022, Sở TNMT ban hành KLTT số 12/KL-TNMT việc chấp hành các quy định của Luật Đất đai trong việc cho thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính, chuyển nhượng quyền thuê đất và tài sản gắn liền với đất thuê tại huyện Lâm Hà.
Ngay sau đó, ngày 28/7/2022, UBND tỉnh ban hành Văn bản số 5610/UBND-ĐC giao Thanh tra tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thanh tra lại.
Theo KLTT lại, UBND huyện Lâm Hà qua các thời kỳ còn nhiều tồn tại, hạn chế. Trong đó, việc ban hành quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) và ghi nhận tài sản trên GCNQSDĐ thực hiện không đúng quy định, trình tự, thủ tục, thậm chí có dấu hiệu hình sự.
Văn bản KLTT chỉ rõ, UBND huyện chưa ban hành quyết định cho thuê đất đối với 25/40 trường hợp thuê đất ban đầu, 16/67 trường hợp thuê lại đất (lần 1), 19/21 trường hợp thuê lại đất (lần 2); chưa ký hợp đồng thuê đất đối với 26/40 trường hợp thuê đất ban đầu, 51/67 trường hợp thuê lại đất (lần 1), 19/21 trường hợp thuê lại đất (lần 2); chưa cấp GCNQSDĐ cho 14/82 trường hợp đang thuê.
Bên cạnh đó, UBND huyện chưa thực sự quan tâm đến việc đôn đốc, thu tiền thuê đất của các hộ gia đình, cá nhân trong thời gian dài, số tiền phải thu là 377 triệu đồng.
Ngoài ra, UBND huyện Lâm Hà còn cho phép tách thửa để các ông Nguyễn Thanh Trúc, Lê Đình Thuận cho thuê lại khi chưa ký hợp đồng thuê đất. Đồng thời, Phòng TNMT và hộ ông Nguyễn Thanh Trúc tiếp tục không lập hợp đồng thuê đất khi tách thửa số 02 và thửa số 59.
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cũng phát hiện, UBND huyện thực hiện không đúng quy định việc cho phép tách thửa số 486, tờ bản đồ số 36, thị trấn Nam Ban thành thửa số 542, 543, sau đó tiếp tục tách thửa 543 thành các thửa số 600, 601.
Đáng chú ý, UBND huyện chuyển mục đích sử dụng 200m2 đất cho ông (bà) Nguyễn Hoài Văn - Đào Thị Kim Thoa thuê để sản xuất kinh doanh (SXKD) sang đất ở nhưng không căn cứ quy hoạch sử dụng đất, vi phạm nghiêm trọng Luật Đất đai năm 2013, làm Nhà nước mất đi quyền sử dụng đối với diện tích đất nói trên, điều này vi phạm nghiêm trọng các quy định về quản lý đất đai, được quy định trong Bộ luật Hình sự.
Sau đó, UBND huyện “chữa cháy” bằng cách ra Quyết định số 5664/QĐ-UBND ngày 14/11/2022 thu hồi quyết định chuyển mục đích sử dụng đất từ đất SXKD sang đất ở đô thị nói trên.
Thanh tra tỉnh còn chỉ ra các đơn vị trực thuộc UBND huyện, UBND các xã vi phạm nhiều trường hợp bị nghiêm cấm. Điển hình như, chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện thực hiện xác nhận chuyển nhượng tài sản trên đất thuê trả tiền hàng năm tại trang 4 GCNQSDĐ cho nhiều hộ gia đình, cá nhân là chưa bảo đảm về trình tự, thủ tục về đăng ký thay đổi tài sản gắn liền với đất vào GCNQSDĐ đã cấp, vì các tài sản này chưa được UBND huyện Lâm Hà chứng nhận quyền sở hữu tài sản trong GCNQSDĐ.
UBND các xã Đông Thanh, Tân Hà và thị trấn Đinh Văn cho thuê, cho mượn đất trụ sở để kinh doanh.
UBND thị trấn Đinh Văn cho thuê đất mặt nước chuyên dùng; UBND xã Nam Hà cho thuê và cho mượn diện tích 7.936m2 đất sản xuất nông nghiệp; UBND xã Mê Linh cho thuê diện tích 14.937m2 đất sản xuất nông nghiệp không thông qua đấu giá.
UBND thị trấn Đinh Văn không nộp số tiền 120 triệu đồng từ việc cho thuê đất, thuê mặt nước vào ngân sách Nhà nước.
Ngoài ra, có 5 trường hợp sử dụng đất không đúng mục đích nhưng UBND huyện, UBND cấp xã không kiểm tra, xử lý.
Thanh tra tỉnh cho rằng, đoàn thanh tra của Sở TNMT xác định nội dung thanh tra việc cho thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn huyện Lâm Hà, nhưng không tiến hành thanh tra việc cho thuê đất đối với các hộ gia đình, cá nhân thuộc thẩm quyền cho thuê đất của UBND cấp xã và các đơn vị trực thuộc huyện là vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm.
Việc đoàn thanh tra của Sở TNMT không lập biên bản xác minh ghi nhận kết quả làm việc với các cơ quan chuyên môn (Phòng TNMT, Phòng Tài chính - Kế hoạch, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai, Chi cục Thuế) là chưa thực hiện đúng theo thông tư của Thanh tra Chính phủ quy định về hồ sơ thanh tra.
Việc Sở TNMT kết luận việc tách thửa đối với 3 trường hợp không đúng quy định nhưng căn cứ Quyết định số 08/2008/QĐ-UBND ngày 14/3/2008 của UBND tỉnh quy định diện tích đất tối thiểu được phép tách thửa đối với các loại đất trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng (theo Quyết định này thì các trường hợp đất thuê không được tách thửa để thực hiện chuyển nhượng tài sản trên đất) để làm cơ sở kết luận là chưa phù hợp.
Hơn nữa, 3 trường hợp này chưa có quyền của người sử dụng đất (trong đó có quyền được tách thửa) do chưa được cấp GCNQSDĐ hoặc ký hợp đồng thuê đất hoặc đã thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai.
KLTT của Sở TNMT kết luận UBND huyện Lâm Hà cho phép ông (bà) Nguyễn Hoài Văn - Đào Kim Thoa chuyển mục đích sử dụng 200m2 từ đất cơ sở SXKD sang đất ở đô thị là sai quy định nhưng không nêu căn cứ pháp lý chứng minh sai quy định; phần kiến nghị xử lý chưa tương xứng với những tồn tại, sai phạm phát hiện qua thanh tra.
Sở TNMT có Báo cáo số 216/BC-STNMT ngày 28/4/2021 tham mưu UBND tỉnh ban hành Văn bản số 2744/UBND-TD ngày 05/5/2021 chỉ đạo UBND huyện Lâm Hà có các quyết định số: 2109, 2110, 2111, 2112, 2113/QĐ-UBND ngày 02/6/2021 về việc thu hồi GCNQSDĐ thuộc 5 thửa đất của 5 hộ (với tổng diện tích 3,7 ha) và giao cho UBND xã Đông Thanh hướng dẫn người sử dụng đất lập hồ sơ cấp GCNQSDĐ là không đúng Luật Đất đai và Luật Khiếu nại.
Vì việc lấn chiếm đất của các hộ trên đã được Hội đồng Đăng ký đất đai, UBND xã Đông Thanh thực hiện việc xét cấp GCNQSDĐ đúng quy định tại Thông tư số 1990/2001/TT-TCĐC ngày 30/01/2001 của Tổng cục Địa chính và được UBND huyện ban hành Quyết định số 640/2003/QĐ-UB ngày 19/5/2003 cấp GCNQSDĐ cho các hộ gia đình, cá nhân, trong đó có cấp GCNQSDĐ thuê cho 5 hộ nêu trên là đúng quy định.
Hơn nữa, việc thực hiện trình tự, thủ tục cấp GCNQSDĐ của UBND xã Đông Thanh và UBND huyện đã được thực hiện từ tháng 5/2003 nhưng đến tháng 4/2021 các hộ này mới ủy quyền, thực hiện khiếu nại (sau 18 năm) là hết thời hiệu khiếu nại.
Mặt khác, việc Sở TNMT tham mưu UBND tỉnh có văn bản giải quyết đơn cho các trường hợp trên là không đúng thẩm quyền vì khiếu nại chưa được UBND huyện Lâm Hà giải quyết lần đầu.