Nói không với thuốc lá để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng

Sự kiện do Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế), với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Y tế Cộng đồng toàn cầu Vital Strategies với chiến dịch "Nói không với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để bảo vệ thế hệ trẻ".

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hút thuốc lá gây ra nhiều bệnh mạn tính và nan y. Đây cũng là nguyên nhân gây bệnh tật, tử vong hàng đầu. Trong khói thuốc lá có khoảng 7.000 chất hóa học, bao gồm 69 chất gây ung thư và là nguyên nhân gây ra 25 nhóm bệnh khác nhau, như: 11 loại ung thư, các bệnh về tim mạch, hô hấp, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của cả nam và nữ.

Ước tính, cứ 2 người hút thuốc lá thì có 1 người sẽ chết sớm, trong đó, 1/2 số ca tử vong xảy ra ở tuổi trung niên.

Bên cạnh tác hại về sức khỏe, sử dụng thuốc lá còn gây tổn thất về kinh tế, bao gồm chi tiêu cho hút thuốc, chi phí khám, điều trị bệnh liên quan đến hút thuốc, giảm sút hoặc mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm, tổn thất do cháy nổ vì hút thuốc lá…

Ước tính mỗi năm, tổn thất kinh tế toàn cầu do thuốc lá gây ra là 1.400 tỷ USD.

Tại Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, dù công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận nhưng vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. 

Tỷ lệ nam giới hút thuốc giảm từ 45,3% (20) xuống 42,3% (2020). Đặc biệt tỷ lệ hút thuốc thụ động cũng giảm đáng kể tại các địa điểm như: Nơi làm việc, cơ sở giáo dục, trên phương tiện giao thông công cộng và khu vực trong nhà.

Tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong thanh niên độ tuổi - giảm từ 26% năm 20 xuống 13% vào năm 2020. Ở lứa tuổi học sinh 13- tuổi, tỷ lệ hút thuốc lá giảm từ 2,5% năm 2014 xuống 1,9% vào năm 2022.

Tuy nhiên, nước ta vẫn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc cao trên thế giới. Gần đây, cả nước xuất hiện các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa. Các thuốc này chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành, nhưng việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến, đặc biệt trên môi trường mạng.

Thuốc lá điện tử được thiết kế đa dạng với nhiều kiểu dáng và hương vị rất hấp dẫn giới trẻ, dẫn đến việc sử dụng thuốc lá điện tử đang có xu hướng tăng nhanh, đặc biệt trong lứa tuổi học sinh.

"Nếu chúng ta không tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá mạnh mẽ và kịp thời, thì tỷ lệ sử dụng thuốc lá sẽ gia tăng trở lại", Thứ trưởng Thuấn nói.

Bên cạnh đó, thuốc lá được bán tràn lan, giá rẻ, thuế thấp cũng là nguyên nhân làm cho khả năng tiếp cận với các sản phẩm dễ dàng hơn và làm giảm hiệu quả của các nỗ lực cai nghiện thuốc lá.

TS Angela Pratt - Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho hay, ở Việt Nam, ít nhất 40.000 người đã bị thuốc lá lấy đi sinh mạng mỗi năm. Để giảm số người tử vong sớm này và để đạt được mục tiêu giảm 30% tỷ lệ hút thuốc vào năm 2030, vẫn còn rất nhiều việc phải làm.

Theo bà, một ưu tiên tăng thuế và giá thuốc lá vì giá thuốc lá ở Việt Nam hiện thuộc loại rẻ nhất trên thế giới. Điều này khiến những người trẻ tuổi dễ tiếp cận và bắt đầu hút thuốc. Hơn nữa giá thuốc lá thấp sẽ làm cho việc bỏ thuốc của những người đang hút thuốc trở nên khó khăn hơn.

"Chúng ta cũng cần ngăn chặn, kiểm soát việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới. Các sản phẩm hiện vẫn được bán trên thị trường và quảng cáo theo những cách thức gây hiểu lầm đối với những người trẻ tuổi dễ bị tổn thương", TS Angela Pratt nói.

Để tiếp tục tăng cường hơn nữa công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá trong thời gian tới, Thứ trưởng Bộ Y tế đã thông báo tin vui tại Lễ mít tinh.

Vào ngày /5 vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã thay mặt Chính phủ ký Quyết định số 568/QĐ-TTg ban hành Chiến lược Quốc gia về phòng, chống tác hại của thuốc lá đến năm 2030, với các mục tiêu và giải pháp mạnh mẽ, đồng bộ để tăng cường hiệu quả của công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Chiến lược quốc gia về phòng chống tác hại của thuốc lá thuốc lá đến năm 2030 sẽ là định hướng quan trọng cho công tác phòng chống tác hại thuốc lá trong thời gian tới.

Nhân dịp Lễ mít tinh, Bộ Y tế kêu gọi các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố tiếp tục chỉ đạo tăng cường thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và tổ chức các hoạt động thiết thực hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá.

Bộ Y tế muốn gửi đến những người hút thuốc thông điệp "Hãy bỏ thuốc lá ngay hôm nay, cùng chung tay xây dựng môi trường sống và làm việc không khói thuốc" để bảo vệ sức khoẻ cho chính bản thân mình, cho gia đình và cho cộng đồng.  

Nguyên Thảo