Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn nhận trách nhiệm "nợ" tiền bảo vệ rừng

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn, cho biết, năm 2021, nhiều địa phương đã thực hiện giao khoán bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư, hộ gia đình các xã khu vực 2, khu vực 3, trong đó có tỉnh Bắc Kạn. "Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, việc thanh toán tiền nhân công khoán bảo vệ rừng năm 2021 vẫn chưa được thực hiện với tỉnh Bắc Kạn là trên 28 tỷ", đại biểu nói.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ rõ nguyên nhân của việc chậm chi trả? Đến bao giờ người dân ở địa phương có rừng như tỉnh Bắc Kạn được chi trả tiền khoán chăm sóc, bảo vệ rừng? Đại biểu cũng gửi nội dung chất vấn này tới Bộ trưởng Bộ Tài chính và Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc.

Trả lời đại biểu Hồ Thị Kim Ngân, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, vấn đề nợ kinh phí khoán bảo vệ rừng cho tỉnh Bắc Kạn cũng như một số tỉnh liên quan tới chương trình phát triển nông nghiệp bền vững do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chịu trách nhiệm chương trình này.

Sau khi có chủ trương xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đến năm 2020 vẫn tiến hành cấp ngân sách như bình thường cho các địa phương vùng 1, vùng 2, vùng 3. Khi có chương trình mục tiêu quốc gia dân tộc và miền núi, theo chỉ đạo của Chính phủ, chuyển vùng 2, vùng 3 sang chương trình mục tiêu quốc gia phát triển dân tộc miền núi, nhưng do việc triển khai chương trình này khởi động sau, nên công tác tổng hợp không kịp thời.

"Vì vậy, hiện tại đang nợ kinh phí của đồng bào trong năm 2021, với trách nhiệm là thành viên Chính phủ, Bộ trưởng xin nhận trách nhiệm và phối hợp với các bộ, ngành trình Chính phủ cấp bù số kinh phí này", Bộ trưởng nói.

Tranh luận về phần trả lời của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trả lời câu hỏi của đại biểu Hồ Thị Kim Ngân, đại biểu Nguyễn Lâm Thành - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên cảnh báo, "vấn đề nợ tiền bảo vệ rừng, không chỉ riêng Bắc Kạn nợ mà diễn ra ở tất cả các cái tỉnh có rừng. Công tác bảo vệ rừng của người dân cần được nhanh chóng giải quyết và kể cả việc chuyển nguồn để thực hiện nhiệm vụ này".

Đại biểu Nguyễn Lâm Thành đề nghị cần phải xem xét lại công tác bảo vệ rừng. "Bởi chúng ta thực hiện Nghị quyết 100 về Chương trình 5 triệu hecta rừng, nên tiền bảo vệ rừng được tính và ghi là vốn sự nghiệp và chi thường xuyên hàng năm. Nhưng hiện nay chúng ta lại đưa vào chương trình mục tiêu quốc gia và đưa vào nội dung chương trình dân tộc và trải qua rất nhiều các quy trình, thủ tục. Như vậy là không cần thiết trong khi các địa phương thiếu nguồn để triển khai thực hiện".

Cũng theo đại biểu Thành, trong rất nhiều các nghị quyết của Đảng đã ghi, phải có chính sách để người dân sống và bảo vệ được rừng và Kết luận 65 của Bộ Chính trị triển khai Nghị quyết về công tác dân tộc cũng chỉ rõ là phải xây dựng chính sách để đổi mới cái công tác bảo vệ rừng, nâng định mức rừng, giao khoán bảo vệ rừng cho người dân ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, đến hiện nay, việc sửa Nghị định 75 còn rất chậm, dẫn đến câu chuyện nguồn vốn hiện nay cũng không được thống nhất, chỗ thì lấy từ tiền khoán bảo vệ môi trường, phí bảo vệ môi trường, chỗ thì bố trí từ nguồn chương trình mục tiêu quốc gia và một số từ phần hành chính sự nghiệp bên ngoài.

Trước bất cập trên, đại biểu Nguyễn Lâm Thành cho rằng, cần phải đưa thành một cái nguồn vốn sự nghiệp. Về định mức cũng phải nâng lên, vì trên thực tế hiện nay, người dân phải qua một công đoạn nữa là khâu thuê lại, khoán lại từ các vườn quốc gia và các khu bảo tồn, tổ chức lâm nghiệp khác. Cho nên nguồn định mức đến trực tiếp người dân còn được rất ít. Vì vậy, đề nghị nội dung chính sách này phải được làm rõ.

Trao đổi với đại biểu Nguyễn Lâm Thành, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, khi xây dựng dự thảo nâng mức khoán bảo vệ rừng, Bộ đã trình Chính phủ mức là 1,1-1,3 triệu, căn cứ trên đơn giá định mức. Nhưng trong vấn đề này, nguồn lực còn hạn chế, nên con số dừng lại ở sự thống nhất giữa các Bộ ngành là từ 400-600 ngàn đồng.

Bộ trưởng đề nghị các đại biểu tiếp cận vấn đề này ở một khía cạnh khác, ngoài kinh phí bảo vệ rừng, cần tạo ra sinh kế dưới tán rừng để cộng đồng bảo vệ rừng, ban quản lý rừng, lực lượng kiểm lâm có nhiều việc làm. Bộ đang chuẩn bị trình Chính phủ việc sửa đổi Nghị định liên quan đến lâm nghiệp, đầu tư trong lĩnh vực lâm nghiệp, trong đó nhấn mạnh vào phát triển dược liệu, du lịch dưới tán rừng, tín chỉ cacbon rừng, chi trả dịch vụ môi trường rừng… Chúng ta cần có cách tiếp cận tổng hợp, tạo ra nhiều việc làm, sinh kế để bù vào công sức bỏ ra bảo vệ rừng, để công tác bảo vệ rừng được thực hiện toàn diện hơn.

Mới bố trí được hơn 1/10 chỗ ở cho dân vùng có nguy cơ thiên tai

Đáng chú ý, chất vấn Bộ trưởng, đại biểu Cao Thị Xuân, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa, nhấn mạnh: Tại Nghị quyết 134 của Quốc hội có yêu cầu Chính phủ xây dựng, triển khai Đề án tổng thể về sắp xếp, di dời, bố trí lại dân cư vùng có nguy cơ hoặc vùng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng của thiên tai.

"Tại Quyết định 590 của Thủ tướng Chính phủ đề ra mục tiêu giai đoạn 2021-2025 bố trí ấn định cho 47.9 hộ vùng thiên tai. Tuy nhiên, giai đoạn 2021-2022 mới bố trí ổn định được cho hơn 5.000 hộ. So với mục tiêu đề ra của Thủ tướng đến năm 2025, cả nước cần bố trí ổn định cho 42.000 hộ vùng có nguy cơ thiên tai. Đây là nhiệm vụ hết sức khó khăn", đại biểu Xuân cảnh báo.

"Xin được hỏi Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của sự chậm trễ trên, trách nhiệm thuộc về ai và nếu không thực hiện được mục tiêu bố trí cho 47.0 hộ này việc chịu trách nhiệm trước Quốc hội sẽ như thế nào?", đại biểu Xuân thẳng thắn đề cập

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, tiến độ thực hiện công việc của Bộ đang chậm, "vì công việc này đòi hỏi phải có sự phối hợp giữa Trung ương với địa phương. Khi các địa phương bố trí các dự án tái định cư, khi được phê duyệt, vì nhiều lý do, không còn quỹ đất, nên phải điều chuyển, di dời, đây là một vấn đề lớn. Cùng với đó, các dự án bố trí tái định cư thường kèm theo điều kiện về đất sản xuất của người dân, việc bố trí đất sản xuất này tương đối khó khăn, kéo lùi tiến độ bố trí dân cư".

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu rõ, có trường hợp, các dự án đã bố trí tái định cư cho dân cư rồi, nhưng vẫn không phát huy được hiệu quả, bà con đến ở một thời gian, nhưng do thiếu sinh kế, không phù hợp tập quán, vẫn bỏ ra ngoài. Bộ đang đánh giá lại, thảo luận với các địa phương, trình Chính phủ để các khu tái định cư không chỉ đạt hiệu quả về tái định cư, mà còn hình thành được cộng đồng phát triển bền vững.

Duy Tuấn - Nguyên Thảo