Cargill và ASSIST chung tay giải quyết ô nhiễm nguồn nước ĐBSCL

Trong thời gian hai năm triển khai, dự án thí điểm này đặt mục tiêu xây dựng năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu tại tỉnh Cà Mau, theo định hướng phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu của tập đoàn Cargill trong việc tạo tác động tích cực đến nguồn nước xuyên suốt các quy trình vận hành, chuỗi cung ứng, cũng như tại các cộng đồng cư dân nơi tập đoàn có hiện diện.

Được mệnh danh là vựa lúa của cả nước, ĐBSCL chính là vùng trọng điểm sản xuất lương thực thực phẩm quốc gia. Đây cũng là nơi cư trú của khoảng 17 triệu dân, đồng thời là khu vực sản xuất nông nghiệp và thuỷ sản lớn nhất cả nước.

Biến đổi khí hậu đã và đang đe doạ nghiêm trọng đến ĐBSCL, qua các hiện tượng như xâm mặn, thời tiết biến động khó lường, hạn hán và lũ lụt kéo dài. Những thách thức này khiến nhà nông đành phải lựa chọn các quy trình, cách thức canh tác, nuôi trồng không bền vững nhằm bù đắp cho vụ mùa thất thu, từ đó tạo ra một chu kỳ chứa đựng nhiều nguy cơ gây tác động xấu. Một trong những hậu quả nghiêm trọng phát sinh từ đó là nạn ô nhiễm nguồn nước, đe doạ sự trường tồn của ngành thuỷ sản cũng như sinh kế của các cộng đồng cư dân trong ngành này.

Dự án Aqua Xanh đặt mục tiêu góp phần ứng phó với những thách thức này thông qua công tác quảng bá, thúc đẩy các quy trình, biện pháp sử dụng nguồn nước và xử lý chất thải bền vững trong ngành thuỷ sản tại khu vực ĐBSCL. Một trong những hạng mục của dự án là nâng cao năng lực cho người nông dân thông qua đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật về thực hành bền vững theo tiêu chuẩn của Hội đồng Quản lý Nuôi trồng Thuỷ sản (Aquaculture Stewardship Council – ASC). Dự án cũng sẽ thiết lập một số trang trại thủy sản mẫu để tổ chức đào tạo và thực hiện tái chế, giảm thiểu rác thải, và giám sát ô nhiễm rác nhựa. Nỗ lực hợp tác giữa Cargill, ASSIST và Đại học Cần Thơ, là đối tác kỹ thuật chính và giữ vai trò giám sát triển khai dự án, sẽ góp phần hạn chế nạn ô nhiễm nguồn nước và tạo dựng tương lai bền vững cho các cộng đồng trong khu vực ĐBSCL.

Ông Aru David, Giám đốc ASSIST Việt Nam chia sẻ: “Tại ASSIST, chúng tôi đã và đang ứng phó với các thách thức trong phát triển bền vững ở Việt Nam kể từ năm 2007. Đối với dự án Aqua Xanh, ASSIST là một trong những đơn vị nhiệt liệt hưởng ứng tiêu chuẩn ASC, vốn tập trung vào các quy trình thực hành bền vững, nhất là trong chất lượng nước và quản lý rác thải. Chúng tôi nâng cao năng lực cho người nông dân ĐBSCL, và bảo vệ môi trường cho các thế hệ mai sau.”

PGS.TS Phạm Thanh Liêm, Trưởng khoa Công nghệ Nuôi trồng Thủy sản, Đại học Cần Thơ cũng cho biết: “Là đối tác kỹ thuật chính trong dự án Aqua Xanh, Trường Đại học Cần Thơ mong muốn hợp tác và cam kết hỗ trợ chuyên môn trong lĩnh vực nuôi trồng thuỷ sản và quản lý môi trường nuôi, đáp ứng yêu cầu của dự án. Thông qua sự hợp tác chặt chẽ với Cargill, ASSIST, và các cộng đồng tại địa phương, dự án này có tiềm năng thiết lập một mô hình mới cho nuôi trồng thuỷ sản bền vững ở ĐBSCL”.

Được triển khai từ tháng 5 năm 20 đến tháng 7 năm 2026, dự án Aqua Xanh được thí điểm tại tỉnh Cà Mau trước khi có thể mở rộng ra các khu vực khác. Cà Mau là tỉnh có diện tích nuôi tôm lớn nhất cả nước, với tổng diện tích khoảng 280.000 ha. Dự án này sẽ tập trung phục vụ các trang trại nuôi tôm và tạo ra tác động tích cực đến diện tích nuôi tôm trên toàn tỉnh.

Dự án Aqua Xanh đặt mục tiêu đào tạo hơn 300 người nuôi tôm theo các tiêu chuẩn và yêu cầu của ASC về quản lý nguồn thức ăn, quản lý rác thải, và thực hành đa dạng sinh học. Mười người nuôi tôm xuất sắc sẽ được tiếp tục đào tạo để hỗ trợ kỹ thuật cho các nông dân khác trong giai đoạn sau.

Ngoài ra, một hợp tác xã nuôi tôm cũng có cơ hội đạt được chứng nhận của ASC, và ba trang trại thí điểm đặt mục tiêu giảm 30% lượng nước thải và giảm 20% phát thải khí nitơ và phốt pho vào năm 2025. Thêm vào đó, dự án cũng sẽ tiếp cận hơn 1000 thành viên cộng đồng để nâng cao nhận thức về môi trường, góp phần đạt được mục tiêu góp phần tạo dựng ngành thuỷ sản thích ứng với biến đổi khí hậu ở Việt Nam.

D. Thảo