Quan điểm của ông Putin và vấn đề then chốt trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ

Khi được hỏi liệu ông thích Donald Trump hay Kamala Harris hơn, ông Putin khiến người nghe bất ngờ với câu trả lời châm biếm kèm theo lời chế giễu nhẹ nhàng dành cho Tổng thống Joe Biden.

"‘Người yêu thích’ của chúng tôi, nếu có thể gọi vậy, là tổng thống đương nhiệm, ông Biden", Tổng thống Putin nói tại một diễn đàn kinh tế ở cảng Vladivostok, vùng Viễn Đông của Nga.

"Nhưng ông ấy đã bị loại khỏi cuộc đua, và đã khuyên tất cả người ủng hộ mình ủng hộ bà Harris. Vì vậy, chúng tôi sẽ làm theo- chúng tôi sẽ ủng hộ bà ấy".

Cuộc bầu cử sắp tới mang đến những thay đổi đáng kể đối với Kremlin. Và mặc dù Tổng thống Putin trả lời nửa đùa nửa thật, câu trả lời của ông dường như thể hiện quan điểm của Nga về lựa chọn giữa hai ứng viên đều không mấy hấp dẫn.

Các nhà phân tích nhận định rằng không ứng viên nào đem lại triển vọng rõ ràng về việc cải thiện mối quan hệ đã chạm mức thấp nhất kể từ thời Chiến tranh Lạnh giữa hai cường quốc hạt nhân.

Bà Harris, Phó Tổng thống đương nhiệm có lập trường cứng rắn với Nga, trong khi ông Trump, cựu Tổng thống, nổi tiếng với sự ngưỡng mộ dành cho vị lãnh đạo đứng đầu nước Nga.

Tuy nhiên, tại cuộc họp vào tháng 9, ông Putin phàn nàn rằng, ngay cả khi ông Trump còn tại vị, Nga vẫn phải đối mặt với “quá nhiều hạn chế và trừng phạt như chưa từng có tổng thống nào đưa ra trước đó."

Timothy Colton từ Học viện Nghiên cứu quốc tế và khu vực Harvard cho rằng, ban lãnh đạo Kremlin "tin rằng cuộc bầu cử sẽ không mang lại điều gì tốt đẹp từ quan điểm của Nga".

Tuy nhiên, ông bổ sung rằng nhìn chung, cựu Tổng thống Donald Trump “có lẽ là lựa chọn họ ưa thích hơn; ông ấy là một nhân tố dễ đoán hơn”.

Vậy những vấn đề then chốt đối với Nga khi cuộc bầu cử Mỹ đến gần là gì?

Viện trợ cho Ukraine sẽ thế nào?

Bà Harris được cho là sẽ tiếp tục hỗ trợ quân sự và kinh tế quy mô lớn của chính quyền Biden cho Ukraine khi cuộc xung đột của Nga kéo dài sang năm thứ ba.

Trái lại, ông Trump đã khẳng định rằng mối quan hệ của ông với Tổng thống Putin và sự tôn trọng từ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy là đủ mạnh để ông có thể đàm phán chấm dứt xung đột “trong giờ”.

Ông từ chối tiết lộ chi tiết nhưng các phát biểu gần đây ông Trump chỉ trích lệnh trừng phạt nói chung. Điều đó cho thấy ông có thể dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với Nga để tạo điều kiện giải quyết xung đột.

Trong cuộc tranh luận, ông Trump hai lần từ chối trả lời trực tiếp liệu ông có muốn Ukraine giành chiến thắng, trong khi bà Harris ca ngợi sự hỗ trợ của phương Tây cho Kyiv và kêu gọi tiếp tục.

Thượng nghị sĩ JD Vance, đối tác tranh cử của ông Trump, đã đề xuất các giải pháp có thể phản ánh suy nghĩ của cựu Tổng thống: yêu cầu Ukraine giải giáp các khu vực bị Nga chiếm đóng và đồng ý giữ vị thế trung lập vĩnh viễn.

Những điều kiện này sẽ bị Kyiv phản đối, nhưng ông Trump dường như không có nhiều thiện cảm với Ukraine, ông nói rằng Tổng thống Zelenskyy “lẽ ra không bao giờ nên để cuộc chiến đó nổ ra.”

Harris chưa nêu rõ cách tiếp cận của bà sẽ khác Tổng thống đương nhiệm Biden ra sao. Hoa Kỳ đã cung cấp cho Ukraine hơn 59,5 tỷ USD vũ khí và viện trợ kể từ năm 2022. Bà từng nói rằng thật ngớ ngẩn nếu mạo hiểm các liên minh toàn cầu mà Hoa Kỳ đã thiết lập.

Theo một bình luận của Nhóm khủng hoảng quốc tế, chiến thắng của bà Harris “nhiều khả năng sẽ hứa hẹn duy trì sự hỗ trợ của Hoa Kỳ miễn là chính quyền có thể duy trì sự ủng hộ từ quốc hội,” mặc dù có thể bà sẽ tìm cách chấm dứt chiến sự tích cực hơn ông Biden. Sự gia tăng căng thẳng trong quốc hội đối với các khoản viện trợ lớn cho Ukraine có thể làm suy yếu hoặc định hình lại chiến lược của bà.

Ảnh hưởng đến NATO sẽ ra sao?

Cựu Tổng thống Donald Trump đã có nhiều tranh cãi với các thành viên khác trong liên minh NATO, yêu cầu họ đáp ứng các mức chi tiêu đã cam kết cho quốc phòng trong ngân sách quốc gia của họ.

Ông nói rằng trong nhiệm kỳ của mình, ông cảnh báo các nhà lãnh đạo rằng ông không chỉ từ chối bảo vệ các quốc gia không đáp ứng các mục tiêu đó mà còn để cho Nga có thể “làm bất cứ điều gì họ muốn” đối với các quốc gia này.

Ông Trump cũng đặt câu hỏi trong một cuộc phóng vấn về điều khoản phòng thủ chung của NATO, tại sao Hoa Kỳ lại phải bảo vệ “những người rất hiếu chiến” của thành viên NATO Montenegro.

Trong khi bà Harris nói rằng cam kết của Hoa Kỳ đối với NATO là “bất di bất dịch.” Tuy nhiên, bà chưa bày tỏ quan điểm về việc có ủng hộ Ukraine trở thành thành viên NATO hay không.

Và các thỏa thuận kiểm soát vũ khí với Nga?

Tổng thống Nga Putin nhiều lần nhắc đến “thanh kiếm hạt nhân” nhằm ngăn phương Tây hỗ trợ Ukraine.

Hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân cuối cùng còn lại giữa Moscow và Washington, New START, sẽ hết hạn vào năm 2026, một năm sau khi chính quyền mới nhậm chức và triển vọng của hiệp ước đang gặp nhiều khó khăn.

Ông Biden nhanh chóng gia hạn hiệp ước ngay sau khi nhậm chức, bà Harris có thể được kỳ vọng sẽ ủng hộ hiệp ước này nhằm giới hạn số lượng bệ phóng tên lửa hạt nhân liên lục địa.

Nga đã tạm dừng tham gia vào năm 2023 — mặc dù không rút hoàn toàn — và Hoa Kỳ đã trả đũa bằng các biện pháp bao gồm ngừng chia sẻ thông tin về vị trí và tình trạng tên lửa.

Cựu Tổng thống Donald Trump, mặc dù đã cảnh báo về mối đe dọa của “nóng lên hạt nhân,” đã thực hiện các bước khi còn đương chức để tháo dỡ hệ thống kiểm soát vũ khí, bao gồm việc rút khỏi Hiệp ước INF về vũ khí hạt nhân tầm trung - hiệp ước cấm các tên lửa hạt nhân và thông thường đặt trên mặt đất có tầm bắn từ 500-5.500 km (310-3.410 dặm).

Khi còn đương chức, ông Trump đã kêu gọi một hiệp ước hạt nhân mới bao gồm cả Nga và Trung Quốc.

Ngọc An