Lãi kép: Con dao hai lưỡi?

Albert Einstein, nhà khoa học lừng danh thế giới, từng nói: “Lãi suất kép là kỳ quan thứ 8 của thế giới. Ai hiểu được sẽ kiếm được tiền, còn những ai không hiểu… sẽ phải trả giá.” Sức mạnh của lãi suất trong tài chính đặc biệt hữu ích cho những người biết cách tận dụng. Tuy nhiên, với những ai không hiểu rõ hoặc dùng không đúng cách, lãi kép có thể trở thành một gánh nặng tài chính.

Trong chương trình The Moneyverse (Vũ trụ Đồng tiền), TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) lý giải: “Chỉ có người đầu tư, gửi tiền mới thích lãi kép, còn những người đi vay không ai thích.”

Hiểu về lãi kép

Lãi kép là phương pháp tái đầu tư số lãi có được từ vốn ban đầu, sau mỗi chu kỳ sinh lời, lãi được dồn vào vốn để tiếp tục tạo ra lợi nhuận cho chu kỳ kế tiếp. Lãi kép được tính dựa trên số tiền gốc cộng với tiền lãi tích lũy qua các chu kỳ. Vì vậy, yếu tố quan trọng của lãi kép chính là thời gian và lãi suất. Mặc dù trong vài năm đầu, lợi nhuận có thể chưa đáng kể, nhưng qua thời gian dài, khoảng 20 đến 30 năm, số tiền này sẽ tăng trưởng vượt bậc, khiến người đầu tư thực sự bất ngờ.

Trong tập 4 của The Moneyverse, TS. Cấn Văn Lực giải thích “lãi kép chính là lãi mẹ đẻ lãi con, lãi chồng lãi, và là sự tích lũy của cả gốc lẫn lãi.” Khi các bạn sinh viên đề cập đến "kỳ quan thứ 8", ông cũng nhấn mạnh rằng, không phải ai cũng thấy lãi kép là một điều kỳ diệu. Đặc biệt, người đi vay thường sẽ chịu sức ép lớn từ lãi kép khi số tiền nợ tăng theo cấp số nhân.

Làm thế nào để tận dụng sức mạnh của lãi kép?

Để tận dụng lãi kép một cách hiệu quả, nhà đầu tư nên bắt đầu tiết kiệm và đầu tư sớm, chọn lựa kênh đầu tư khôn ngoan và tuân thủ nguyên tắc kiên trì. Ngoài ra, việc trả nợ đúng hạn cũng giúp giảm thiểu các tác động tiêu cực của lãi kép. TS. Cấn Văn Lực khuyến nghị, các nhà đầu tư nên ghi nhớ một vài nguyên tắc cơ bản, chẳng hạn như đa dạng hóa danh mục, bám sát mục tiêu tài chính, và xác định rõ mức độ rủi ro và lãi suất kỳ vọng.

Ví dụ, khi gửi tiền tại BIDV, sau mỗi kỳ hạn, số tiền gốc và lãi sẽ tự động tái đầu tư vào kỳ hạn tiếp theo. Điều này giúp tiền tiết kiệm không chỉ sinh thêm lãi mà còn tạo ra lãi kép trên số lãi từ kỳ trước. Đây là sức mạnh của lãi kép, giúp khoản tiền ban đầu tăng trưởng nhanh và bền vững.

Tại sao người đi vay không thích lãi kép?

Một trong những ví dụ rõ ràng nhất về việc lãi kép ảnh hưởng đến người đi vay là khi sử dụng thẻ tín dụng. Nếu chủ thẻ rút tiền mặt từ thẻ tín dụng hoặc không thanh toán đầy đủ số dư đúng hạn, lãi suất sẽ áp dụng trên số dư nợ. Một số ngân hàng áp dụng chính sách gộp lãi vào nợ gốc để tính lãi cho các kỳ tiếp theo, dẫn đến người vay phải trả lãi kép. Đây là lý do lãi kép trở thành gánh nặng cho người đi vay, vì số tiền phải trả tăng dần.

Tuy nhiên, BIDV có chính sách khác biệt khi chỉ tính lãi trên dư nợ gốc của khách hàng mà không cộng dồn lãi vào nợ gốc. Công thức tính lãi thẻ tín dụng của BIDV như sau: Số tiền lãi = Dư nợ chịu lãi x Số ngày chịu lãi x Lãi suất năm / 365

Lãi kép là một công cụ tài chính mạnh mẽ nhưng cần hiểu rõ để áp dụng đúng cách. Biết cách tận dụng, nó sẽ giúp người đầu tư đạt được lợi nhuận lớn theo thời gian. Ngược lại, nếu không cẩn trọng, lãi kép có thể khiến khoản nợ của người vay tăng vọt, trở thành một áp lực tài chính không nhỏ.

BIDV là đơn vị đồng hành chiến lược của The Moneyverse – Vũ trụ đồng tiền, cùng chương trình tạo ra sân chơi giáo dục tài chính cá nhân hữu ích cho sinh viên và các bạn trẻ.

Phạm Hải