Tạo sức bứt phá cho hệ thống đường sắt
Chủ tịch Quốc hội đề nghị, dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) cần tập trung quy định các chính sách đột phá mạnh mẽ để phát triển hạ tầng đường sắt. Dự thảo Luật không cần nhiều điều, quy định gọn, tạo sức bứt phá cho hệ thống đường sắt...
Huy động tối đa nguồn lực
Tiếp tục chương trình làm việc Phiên họp thứ 43, sáng 10/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến với dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).
Trình bày Tờ trình, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy cho biết, dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) bổ sung quy định để huy động tối đa nguồn lực của địa phương, các thành phần kinh tế khác tham gia đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đường sắt.
Trong đó, có quy định về việc khuyến khích tất cả các tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng đường sắt thông qua nhiều hình thức hợp đồng (BT, BOT, BTO, BLT, BTL...). Đồng thời, bổ sung quy định địa phương được dùng ngân sách của mình để tham gia công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, đầu tư xây dựng một số hạng mục thuộc kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia.
Sửa đổi, bổ sung quy định rõ trách nhiệm của các chủ thể trong việc đầu tư xây dựng công trình đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương, đường sắt chuyên dùng và công trình hạ tầng kỹ thuật đầu nối với công trình đường sắt, công trình đường sắt quốc gia dùng chung với đường sắt địa phương, đường sắt dùng chung với đường bộ.
Để rút ngắn, đơn giản hóa trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư, dự thảo Luật quy định được áp dụng thiết kế kỹ thuật tổng thể (thiết kế FEED) thay cho thiết kế cơ sở trong Báo cáo nghiên cứu khả thi; UBND cấp tỉnh có quyền lập, thẩm định và quyết định đầu tư dự án đường sắt đô thị mà không cần qua các thủ tục về chủ trương đầu tư.
Thẩm tra tờ trình, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đề nghị tiếp tục rà soát, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế phù hợp với thực tế của Việt Nam để bảo đảm tính khả thi của một số quy định liên quan đến đầu tư, quản lý, khai thác kết cấu hạ tầng đường sắt, chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển đường sắt, bảo đảm an ninh, an toàn tuyệt đối cho hệ thống đường sắt.
Đặc biệt cần có các giải pháp cụ thể, đồng bộ để giải quyết các vấn đề tồn đọng trong quá trình triển khai các dự án đường sắt hiện tại, bảo đảm nguồn lực tài chính và nhân lực cho việc thực hiện các quy định trong Luật.
Cân nhắc xây dựng các chương riêng quy định về đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, cần quan tâm hoàn thiện các quy định để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho địa phương về quản lý đường sắt; bảo đảm tính thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành, đặc biệt là Luật Đất đai, Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư công để tránh trùng lặp, mâu thuẫn, bảo đảm dẫn chiếu đúng các quy định liên quan.
Dự thảo Luật gồm 8 chương, 70 điều, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan chức năng cần tiếp tục rà soát để lược bỏ những nội dung không thuộc thẩm quyền của Quốc hội mà thuộc về Chính phủ, Bộ Xây dựng.
Tiếp tục thực hiện nghiêm nguyên tắc không luật hóa các nghị định, thông tư, cơ chế đặc thù thí điểm trong lĩnh vực đường sắt. Nếu cần đưa vào những quy định này phải đánh giá kỹ lưỡng tác động, chỉ đưa những nội dung thật sự cần thiết, bảo đảm khả thi, đúng thẩm quyền của Quốc hội.
Tại Kỳ họp thứ Tám, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, có tổng chiều dài tuyến khoảng 1.541 km, tốc độ thiết kế 350 km/giờ.
Tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, Quốc hội cũng đã thông qua Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Chủ tịch Quốc hội đề nghị, dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) cần tập trung quy định các chính sách đột phá mạnh mẽ để phát triển hạ tầng đường sắt. Dự thảo Luật không cần nhiều điều, nhiều trang, quy định gọn, tạo sức bứt phá cho hệ thống đường sắt của nước ta.
Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cân nhắc xây dựng các chương riêng quy định về đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị tại dự thảo Luật, với một cơ chế ưu tiên về nguồn lực, công nghệ và đào tạo nhân lực chuyên sâu và học hỏi kinh nghiệm quốc tế.
Bên cạnh đó, thúc đẩy mô hình phát triển đô thị định hướng giao thông; tạo cơ chế linh hoạt để thúc đẩy hiệu quả quỹ đất quanh ga đường sắt gắn với phát triển đô thị thông minh, bền vững.
Ngoài ra, phải công khai hóa quy trình xây dựng chính sách, đặc biệt là trong lĩnh vực định giá dịch vụ, phân bổ ngân sách, hỗ trợ cho doanh nghiệp; tham vấn ý kiến rộng rãi từ cộng đồng doanh nghiệp, chuyên gia về các quy định kỹ thuật, tiêu chuẩn an toàn môi trường.