Đề xuất bổ sung tội "Sử dụng trái phép chất ma túy"
Bộ Tư pháp đã công bố hồ sơ thẩm định dự thảo tờ trình, dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi do Bộ Công an chủ trì xây dựng. Trong đó đáng chú ý, Bộ Công an đã bổ sung tội "Sử dụng trái phép chất ma túy" (Điều 256a).
Cụ thể, Điều 256a dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi quy định về tội "Sử dụng trái phép chất ma túy" nêu rõ, người nào đang trong thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế hoặc đã từng cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật Phòng, chống ma túy mà bị phát hiện hành vi sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 03 năm.
Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ 03 năm đến 05 năm.
Trước đây, tội "Sử dụng trái phép chất ma túy" từng được quy định tại Điều 199 Bộ luật Hình sự năm 1999. Theo đó, người nào sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào, đã được giáo dục nhiều lần và đã bị xử lý hành chính bằng biện pháp đưa vào cơ sở chữa bệnh bắt buộc mà còn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Tái phạm tội này thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.
Tuy nhiên hiện nay, tại Bộ luật Hình sự năm 20 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) chỉ quy định các tội phạm về ma túy tại Chương XX, như: Tội "Sản xuất trái phép chất ma túy" (Điều 8), tội "Tàng trữ trái phép chất ma túy" (Điều 9), tội "Vận chuyển trái phép chất ma túy" (Điều 250)...; không có tội "Sử dụng trái phép chất ma túy".
Hành vi sử dụng trái phép chất ma túy sẽ bị xử phạt hành chính theo khoản 1 và điểm a, d khoản 8 Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, cụ thể sẽ phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền 1-2 triệu đồng; tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính; người nước ngoài nếu vi phạm sẽ bị trục xuất.
Với dự thảo lần này, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy được đề xuất đưa trở lại để xử lý hình sự nhưng áp dụng với "người đang trong thời gian cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế hoặc đã từng cai nghiện ma túy tự nguyện, cai nghiện ma túy bắt buộc, điều trị nghiện các chất ma túy bằng thuốc thay thế theo quy định của Luật phòng, chống ma túy mà bị phát hiện hành vi sử dụng trái phép chất ma túy dưới bất kỳ hình thức nào".
Ngoài ra, Bộ Công an cũng đề xuất bổ sung tội không chấp hành bản án, quyết định của Tòa án áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cơ sở cai nghiện bắt buộc (Điều 380a).
Theo đó, người nào đã có quyết định của Tòa án áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa đi cơ sở cai nghiện bắt buộc mà bỏ trốn thì bị phạt tù từ 2 năm đến 3 năm.
Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 2 năm đến 5 năm: a) Chống lại người thi hành bản án hoặc người đang thi hành công vụ; b) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt.
Bộ Công an lý giải việc bổ sung hai tội danh này nhằm phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính răn đe, môi trường an toàn, bền vững cho các thế hệ tương lai.