Tình báo Ukraine: Nga chuẩn bị phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa RS- Yars
Ngày 18/5/2025, Cục Tình báo của Bộ Quốc phòng Ukraine thông báo rằng Nga đang chuẩn bị tiến hành một vụ phóng tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) RS- Yars theo hình thức “huấn luyện và tác chiến” từ một tổ hợp phóng di động đặt gần khu định cư Svobodny thuộc tỉnh Sverdlovsk, Nga.
Vụ phóng này, được lên lịch diễn ra vào đêm ngày 19/5, xảy ra đúng vào thời điểm nhạy cảm, trùng với cuộc điện đàm dự kiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Khu vực phóng, nằm cách biên giới Ukraine khoảng 1.600 km, là một địa điểm bất thường cho loại thử nghiệm này, vì Nga thường tiến hành các vụ phóng ICBM từ sân bay vũ trụ Plesetsk ở tỉnh Arkhangelsk.
Diễn biến này cho thấy Nga vẫn tiếp tục dựa vào kho vũ khí hạt nhân chiến lược để thể hiện sức mạnh, đồng thời đặt ra nghi vấn về mục đích thật sự trong bối cảnh các cuộc tiếp xúc ngoại giao đang diễn ra đầy nhạy cảm.
Tên lửa RS- Yars, một trụ cột trong “bộ ba hạt nhân” của Nga, là loại ICBM sử dụng nhiên liệu rắn ba tầng, có khả năng mang theo nhiều đầu đạn hạt nhân độc lập (MIRV), mỗi đầu đạn có sức công phá ước tính từ 0 đến 300 kiloton.
Tên lửa này có tầm bắn trên 10.000 km, đủ sức tấn công các mục tiêu trên khắp Bắc Mỹ hoặc châu Âu.
RS- được phát triển bởi Viện Công nghệ Nhiệt Moskva, chính thức đi vào hoạt động từ năm 2010 như một phiên bản cải tiến của Topol-M (SS-27 Mod 1).
So với thế hệ trước, Yars được trang bị nhiều biện pháp đối phó hiện đại nhằm né tránh các hệ thống phòng thủ tên lửa như GMD của Mỹ hoặc Aegis Ashore của NATO – bao gồm mồi nhử, đầu đạn cơ động và khả năng thay đổi quỹ đạo để đánh lừa radar.
Nhờ sử dụng nhiên liệu rắn, tên lửa có thể được chuẩn bị và phóng trong thời gian rất ngắn, giảm thiểu nguy cơ bị tấn công phủ đầu so với các hệ thống dùng nhiên liệu lỏng như R-36M2 (SS-18 Satan) cũ hơn.
Bệ phóng di động của Yars, được đặt trên xe TEL (transporter-erector-launcher) với 16 bánh, cho phép cơ động linh hoạt trên nhiều địa hình khác nhau, khiến việc theo dõi từ vệ tinh của đối phương trở nên khó khăn hơn nhiều.
Bộ Quốc phòng Nga từng tuyên bố rằng Yars được thiết kế để xuyên thủng “mọi hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại và trong tương lai”, khẳng định vai trò then chốt của nó trong duy trì sức răn đe hạt nhân của Nga.
Tình báo Ukraine cho biết, vụ phóng sẽ được thực hiện bởi Trung đoàn 433 thuộc Sư đoàn 42, trực thuộc Tập đoàn quân Tên lửa Chiến lược số 31, cho thấy mức độ sẵn sàng chiến đấu cao tại một khu vực không truyền thống.
Thời điểm vụ phóng – trùng với cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ càng làm cho sự kiện mang nhiều tầng ý nghĩa. Phía Ukraine gọi đây là hành vi “tống tiền hạt nhân”, trong khi các nhà phân tích xem đó là một phần trong chiến lược răn đe và phát tín hiệu chiến lược của Nga giữa lúc các quan hệ ngoại giao nhiều biến động.
Theo Bulletin of the Atomic Scientists, tính đến tháng 3/2025, Nga sở hữu khoảng 4.309 đầu đạn hạt nhân, và RS- Yars tiếp tục là xương sống của lực lượng hạt nhân chiến lược trên bộ.
Mặc dù cách xa Ukraine khoảng 1.600 km, và không nằm trong khu vực xung đột trực tiếp, vụ thử lại trùng với thời điểm quan hệ Mỹ-Nga căng thẳng.
Ngày tháng 4 năm 2025, Reuters đưa tin Tổng thống Trump tỏ ra tức giận trước các cuộc tấn công bằng tên lửa và UAV của Nga khiến 12 người thiệt mạng tại Kiev.
Vì vậy, vụ phóng Yars vào ngày 19/5 có thể được xem như một thông điệp ngoại giao bằng sức mạnh quân sự của Moscow.