Hậu quả nghiêm trọng do dừng, đỗ xe trái quy định trên cao tốc

"Điệp khúc buồn" trên cao tốc

Thời gian qua, hàng loạt vụ việc liên quan đến việc dừng, đỗ xe trái quy định trên đường cao tốc đã được ghi nhận. Một xe khách chạy hướng Bắc - Nam đâm vào xe tải đang dừng bên đường ở Km 58 cao tốc Cam Lộ - La Sơn khiến 2 người tử vong, 9 người bị thương.

Một xe khách loại 16 chỗ lưu thông trên Quốc lộ 1A (đoạn qua tỉnh Lạng Sơn) va chạm với ô tô đầu kéo BKS 98C-016.XX kéo theo rơ-mooc biển số 98R-013.XX đang đỗ cùng chiều phía trước. Sau đó tiếp tục va chạm với một ô tô đầu kéo khác cũng đang kéo theo rơ-mooc. Hậu quả làm 5 người chết, 11 người bị thương. Nguyên nhân do đỗ xe ở đường nhưng tài xế xe đầu kéo BKS 98C-016.XX chỉ sử dụng cành cây làm vật cảnh báo, đặt cách đuôi xe 16 mét. Trong điều kiện đoạn đường không có đèn, đang vào cua nên tài xế xe khách khó quan sát.

Đặc biệt, mới đây, vào ngày 19/6, tại Km40+100 cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi xảy ra vụ tai nạn nghiêm trọng. Tài xế dừng xe đầu kéo để ngủ và chỉ bật đèn tín hiệu phía sau rơ moóc, không đặt thiết bị cảnh báo theo quy định. Thời điểm này, xe khách mang biển số H-098.XX tông vào đuôi xe đầu kéo, hậu quả, 2 người tử vong tại chỗ, 9 người khác bị thương.

Những vụ việc không mới nhưng vẫn tái diễn như một "điệp khúc buồn" trên các tuyến cao tốc.

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến tài xế dừng, đỗ xe sai quy định là thiếu hiểu biết về pháp luật. Nhiều tài xế, đặc biệt là xe công nghệ hoặc xe cá nhân, không được đào tạo bài bản về quy định giao thông trên cao tốc, lại chủ quan, coi thường nguy cơ.

Trên nhiều tuyến cao tốc, việc thiếu các điểm dừng nghỉ chính thức khiến tài xế buộc phải dừng tại làn khẩn cấp. Và mặc dù có hệ thống camera giám sát, song lực lượng chức năng vẫn chưa thể bao phủ hết toàn tuyến, dẫn đến hiện tượng “làm liều” của một số tài xế dọc các tuyến đường này.

Khác với đường phố nội đô, phương tiện trên cao tốc thường di chuyển với tốc độ cao, khoảng cách giữa các xe được rút ngắn để giữ nhịp lưu thông. Khi một phương tiện dừng đột ngột - dù chỉ chiếm phần làn khẩn cấp - sẽ tạo nên một tình huống nguy hiểm cao độ. Bởi tài xế phía sau không có đủ thời gian để phanh và đánh lái khi phát hiện vật cản phía trước, đặc biệt vào ban đêm hoặc trong điều kiện thời tiết xấu, dễ gây ra chuỗi tai nạn dây chuyền.

Trong nhiều trường hợp, xe dừng không bật tín hiệu cảnh báo, không đặt biển phản quang với khoảng cách theo quy định càng khiến các phương tiện sau rơi vào “bẫy chết người”.

Không chỉ gây hậu quả là tổn thất về nhân mạng, thiệt hại tài sản, ám ảnh tâm lý cho người trong cuộc, hành vi này còn gây nguy cơ ùn tắc giao thông nghiêm trọng trên các tuyến cao tốc vốn đã quá tải; làm chậm hành trình của hàng nghìn phương tiện khác. Đồng thời gia tăng áp lực cho lực lượng Cảnh sát giao thông và các đội cứu hộ giao thông.

Giải pháp từ nhiều phía

Theo quy định tại Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 20, các tài xế không được tùy tiện dừng, đỗ ô tô trên đường cao tốc. Trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc bất khả kháng khác buộc phải dừng xe, đỗ xe thì được dừng xe, đỗ xe ở làn dừng khẩn cấp cùng chiều xe chạy và phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp.

Trường hợp xe không thể di chuyển được vào làn dừng khẩn cấp, phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp và đặt biển hoặc đèn cảnh báo về phía sau xe khoảng cách tối thiểu 0 mét, nhanh chóng báo cho cơ quan Cảnh sát giao thông thực hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trên tuyến hoặc cơ quan quản lý đường cao tốc..

Hành vi dừng xe, đỗ xe trên đường cao tốc không đúng nơi quy định (căn cứ điểm c, khoản 7, Điều 6, Nghị định 168) tài xế sẽ bị xử phạt từ 12-14 triệu đồng, đồng thời, bị trừ 6 điểm trên giấy phép lái xe.

Từ góc độ pháp lý, hành vi này không chỉ đe dọa an toàn giao thông mà còn có thể cấu thành tội phạm hình sự trong một số trường hợp.

Để hạn chế tình trạng dừng đỗ trái phép trên đường cao tốc, cần thực hiện đồng bộ các biện pháp. Trong đó, về công nghệ - giám sát: Tăng cường hệ thống camera giám sát hoạt động liên tục /7. Kết hợp sử dụng drone, trí tuệ nhân tạo (AI) để nhận diện và cảnh báo sớm hành vi vi phạm.

Về chế tài - xử lý: Phạt nguội qua hình ảnh cần được đẩy mạnh, đảm bảo nhanh chóng và nghiêm minh. Mọi hành vi vi phạm phải được xử lý không ngoại lệ, kể cả xe cá nhân hay xe dịch vụ.

Về hạ tầng - quy hoạch: Cần sớm xây dựng thêm các điểm dừng nghỉ đạt chuẩn trên toàn tuyến cao tốc. Việc này không chỉ giúp tài xế nghỉ ngơi đúng quy định mà còn góp phần đảm bảo an toàn và trật tự lưu thông.

Về truyền thông - giáo dục: Tăng cường tuyên truyền, phổ biến luật giao thông đường bộ, đặc biệt nhấn mạnh đến các hành vi bị nghiêm cấm trên cao tốc như dừng đỗ sai quy định, quay đầu, đi lùi, … và cần có chương trình đào tạo chuyên biệt cho tài xế mới và lái xe công nghệ.

Để ngăn chặn những thảm kịch đáng tiếc, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống hạ tầng, tăng cường giám sát và xử phạt nghiêm minh, điều quan trọng nhất vẫn là thay đổi nhận thức của người lái xe. Khi mọi tài xế hiểu rằng, chỉ một hành vi bất cẩn cũng có thể tạo ra hậu quả khôn lường, thì đó mới thực sự là loại “phanh” hiệu quả nhất, góp phần giữ gìn sự an toàn trên những cung đường tốc độ cao.

Vũ Đậu