Thẩm phán Bùi Đức Hiệp: Vị Chánh án trẻ giàu lòng trắc ẩn

Vị Chánh án hòa giải thành công nhiều vụ án phức tạp

Thẩm phán Bùi Đức Hiệp (SN 1978), ông tốt nghiệp Đại học Luật Hà Nội. Trước khi về làm việc tại TAND huyện Mỹ Đức, ông Hiệp đã có thời gian trải qua nhiều công việc bên ngoài, từng đi làm bảo vệ, tiếp thị sản phẩm tới khách hàng… “Đó là thời gian vàng để tôi tích luỹ, tích góp các kiến thức, kinh nghiệm sống ngoài xã hội. Tôi học được kỹ năng giao tiếp, thuyết phục người khác để sau này, khi làm công tác hoà giải tại Tòa án, tôi có cách đặt vấn đề thuyết phục”, ông Hiệp chia sẻ.

Tính đến năm 2023, ông Hiệp vào ngành Tòa án được 20 năm. Hơn 20 năm gắn bó với nghề, ông Hiệp đã hoà giải thành công không biết bao nhiêu vụ án phức tạp, hàn gắn hôn nhân của hàng trăm cặp đôi đang rạn nứt. Trong những vụ án đó, không ít vụ án khiến ông đau đáu, trăn trở mãi không thôi.

Chánh án Bùi Đức Hiệp kể: Ông đến với ngành Toà án như một cơ duyên. Năm đó, tình cờ ông đọc được một thông tin trên báo chí về việc tuyển công chức, viên chức của ngành Tòa án tỉnh Hà Tây cũ. Ông làm hồ sơ nộp, qua các vòng thi phỏng vấn, thi viết về kiến thức chuyên môn và hiểu biết xã hội, ông đã thi đỗ. “Đó không chỉ là sự may mắn mà còn nhờ kiến thức, kinh nghiệm mà tôi đúc kết được suốt 3 năm làm bên ngoài”, ông Hiệp kể lại.

Hai năm tiếp theo, ông công tác ở vị trí Thư ký tòa dân sự tỉnh Hà Tây cũ. “Thời gian này, tôi được các lãnh đạo, đồng nghiệp đi trước chỉ bảo rất tận tình, từ việc ghi chép biên bản phiên tòa, một bản án một cách cầu kỳ, cẩn trọng từng câu chữ, đến việc sắp xếp hồ sơ một cách hợp lý. Chỉ cần viết sai một từ, một dấu chấm câu, cấp trên lại yêu cầu phải viết lại cả trang. Sự nghiêm khắc ấy giúp tôi ý thức công việc này đòi hỏi sự cẩn thận, chỉn chu, chi tiết và cực kỳ nghiêm túc”, ông Hiệp cho biết. Rồi khi hành nghề, ông tiếp tục truyền lại những kỹ năng cần thiết này cho những thư ký làm nhiệm vụ kế cận.

Ông Hiệp kể, ông nhớ như in vụ án ông làm Thẩm phán cách đây hơn một năm trước. Lúc đó, ông xét xử bị cáo bị cáo buộc tội “Chống người thi hành công vụ”. Bị cáo này tuổi đã cao, do nhận thức hạn chế, bị kích động nên trong quá trình xây dựng kết cấu hạ tầng ở xã Hương Sơn đã có hành vi chống người thi hành công vụ, cản trở lực lượng thi công, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình thi công công trình.

“Tại tòa, bị cáo không thừa nhận hành vi phạm tội. Xét theo tính chất, mức độ phạm tội, tôi xử bị cáo án phạt tù theo đúng khung hình phạt. Tuy nhiên, sau khi xét xử sơ thẩm xong, tôi ngồi lại nói chuyện riêng với ông ấy. Ông ấy rất buồn, nói là không hề mong muốn điều này xảy ra. Tôi cũng phân tích về tội danh để ông ấy hiểu hành vi của mình là vi phạm pháp luật, đồng thời, cũng khuyên ông nên làm đơn kháng cáo. Tại cấp phúc thẩm, bị cáo rất thành khẩn, nhận thức lỗi lầm, có nhiều yếu tố giảm nhẹ hình phạt, nên đã được HĐXX cấp phúc thẩm hưởng án treo”, Chánh án Bùi Đức Hiệp kể.

Kết thúc phiên tòa phúc thẩm, người đàn ông đã quay lại cảm ơn ông Hiệp. “Ông ấy cảm ơn tôi vì tôi đã giúp ông nhận thức sai lầm của mình, đây cũng là bài học cho những giây phút nông nổi mà mình gây ra. Tôi cũng giải thích cặn kẽ để ông ấy hiểu hơn về luật pháp, giúp việc tuyên truyền bản án hiệu quả hơn”, Chánh án Bùi Đức Hiệp cho biết.

Vị Chánh án cũng kể thêm, khi nghe người đàn ông nói về việc mình được các con cho một ít tiền để bắt xe ra đây, ông Hiệp biếu ông 1 chút quà. Người đàn ông từng là bị cáo bị tuyên phạt án tù vì hành vi chống người thi hành công vụ rơm rớm nước mắt: “Lẽ ra tôi phải có quà cảm ơn anh, anh lại tặng quà lại cho tôi”. Ông đã nắm chặt tay ông ấy nói: Các bác đã không sợ hi sinh mất mát để đấu tranh vì độc lập dân tộc, để chúng cháu có cuộc sống bình yên ngày hôm nay. Vì thượng tôn pháp luật, chúng cháu phải thực hiện theo đúng quy định. Nhưng về tình cảm, chúng cháu biết ơn các bác!.

Hay vụ án đôi vợ chồng trẻ “suýt” ly hôn vì mâu thuẫn ngày sát Tết cách đây mấy năm. Ngày đầu tiên đi làm sau kỳ nghỉ lễ của Tết nguyên đán, người vợ trẻ bế đứa con nhỏ khoảng 3 tháng tuổi trên tay, thút thít đến tòa. Người chồng cũng đi theo sau, tâm trạng nặng trĩu. Đứng trước sân toà, cả hai lại mâu thuẫn, cãi nhau, khiến đứa con giật mình khóc thét. Nghe thế, vị Chánh án Bùi Đức Hiệp giàu lòng từ bi lại xuống hỏi thăm. Người vợ nghẹn ngào kể: Em vừa sinh con, không có thu nhập. Chồng em đi làm cả năm được mấy chục triệu tiền để tiêu Tết và mua bỉm, sữa cho con thì mấy ngày Tết bị rủ rê, ngồi chơi cờ bạc hết. Gia cảnh giờ đã nghèo còn túng thiếu hơn. Em chỉ nói mấy câu, mà anh ấy còn đánh, chửi em.

Người chồng cũng thanh minh: Mất tiền tôi cũng xót, cũng tiếc. Tôi bảo cô ấy đừng nói nữa, mà cô ấy còn nói hỗn. Tôi chỉ tát mấy cái mà cô ấy bỏ nhà về ngoại…

Ông Hiệp thở dài. Những vụ ly hôn vì mâu thuẫn nhỏ nhặt mà trong phút bất đồng quan điểm, cả hai không làm chủ được cảm xúc mà quyết định ra toà hiện nay không hiếm trong các gia đình trẻ. Chỉ cần tòa thụ lý giải quyết, chắc chắn, cuộc hôn nhân của họ sẽ kết thúc. Nhưng đứa trẻ mới 3 tháng tuổi trên tay vô tội quá. Em bé nằm cuộn tròn trong vòng tay mẹ, an yên ngủ mà ông Hiệp thấy nhói tim. Ông cũng là bố của những đứa con thơ. Chỉ hôm nào đi làm về muộn, các con đã gọi điện hỏi: Bố về chưa, sao bố lâu về thế! Nếu giờ cả hai ly hôn, đứa trẻ sẽ thiệt thòi. Thiết nghĩ cuộc hôn nhân này có thể hòa giải được, ông Hiệp phân tích để cả hai vợ chồng hiểu quyền và nghĩa vụ trong hôn nhân, nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái mà Luật hôn nhân và gia đình đã quy định, đồng thời cũng phân tích lỗi sai của cả hai vợ chồng trong trường hợp này. Nói xong, ông xua tay: Đầu năm sớm, hai vợ chồng về nhà suy nghĩ một tuần. Nếu vẫn quyết định ly hôn thì quay lại đây.

Hai vợ chồng trẻ lại ngậm ngùi về nhà. Một tuần sau, người vợ một mình đến gặp ông Hiệp nói: Chồng em sau hôm đó về đã xin lỗi vợ và hứa không tái phạm nữa. Em cũng đã tha thứ cho chồng. Hiện, anh ấy lại rời quê đi làm ăn… Ông Hiệp thở phào. Thẩm phán Hiệp khuyên răn trên cương vị của một người đi trước, bởi ông cũng đã trải qua giai đoạn của họ, đủ để biết không ai toàn vẹn, những cái tốt đều được đón nhận nhưng cái chưa tốt thì cũng nên xác định là sẽ cùng khắc phục.

Theo ông Hiệp, với các vụ án ly hôn, ông đều chọn cách hoà giải đầu tiên; cố gắng tìm mọi biện pháp để hàn gắn tình cảm. Nhờ đó, rất nhiều vụ án ly hôn đã được ông hoà giải thành công. Cũng nhiều gia đình gọi điện, hoặc đến tòa cảm ơn vì đã giúp chồng/vợ của họ hiểu hơn và có trách nhiệm hơn với gia đình mình.

Đánh giá về công tác hòa giải tại tòa, vị Chánh án nhấn mạnh: “Hoạt động này giúp cho đương sự hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của mình, từ đó tự họ nhận thức được họ đúng hay sai. Thông qua đó giúp cho kết quả hoà giải đạt được cao hơn. Tự họ đưa ra phương án giải quyết với nhau, hòa giải thành thì đảm bảo quyền lợi kinh tế giúp họ hàn gắn tình cảm”.

Đúng nguyên tắc nhưng cần linh hoạt

Là một trong những Chánh án trẻ ở Hà Nội, ông Hiệp cho rằng, Thẩm phán là một vị trí vô cùng quan trọng, đòi hỏi nhiều yếu tố. Đầu tiên, Chánh án phải có chuyên môn vững chắc, có trách nhiệm với công việc. Một người say mê với công việc sẽ cố gắng nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Thứ hai, người Chánh án phải có những hiểu biết xã hội rộng lớn, biết giao tiếp, có khả năng thuyết phục, kỹ năng giải quyết vấn đề bằng phương pháp hòa giải. Một vị Chánh án được đào tạo qua về tâm lý học sẽ là lợi thế trong quá trình giải quyết các vụ án tại tòa.

Đặc biệt, lòng trắc ẩn của người Thẩm phán cũng là yếu tố giúp những người trong vụ việc đó hiểu hơn về pháp luật, về cách ứng xử.

Theo ông Hiệp, các Thẩm phán trẻ nên chú trọng kiến thức pháp lý, cần được trau dồi ở trường đại học kèm theo đó là kỹ năng làm việc. “Đúng nguyên tắc nhưng phải linh hoạt khi xử lý các tình huống để vừa thấu tình vừa đạt lý”, ông Hiệp nói thêm.

Ngoài ra, ông Hiệp cũng cho biết, trong các chương trình đào tạo Thẩm phán đã có các bài giảng kỹ năng, quy trình xét xử, nhưng giáo trình biên soạn trên cơ sở pháp luật là chính. Các Thẩm phán, đặc biệt là Thẩm phán trẻ cần có những kỹ năng mềm, những giáo viên là những người đang thực hiện công tác có thể truyền đạt cho người học. Những người Thẩm phán hiện nay cần rèn luyện về chuyên môn nghiệp vụ, tình yêu nghề, nhất là làm gì cũng phải say mê…

Được biết, năm 2023, TAND huyện Mỹ Đức được Hội đồng thi đua khen thưởng tặng Cờ thi đua TAND; được UBND đề xuất UBND TP. Hà Nội tặng Bằng khen trong công tác trợ giúp pháp lý. Những năm trước, TAND huyện Mỹ Đức đều là tập thể lao động tiên tiến và lao động xuất sắc. Bản thân Chánh án. Bùi Đức Hiệp cũng được nhận danh hiệu Chiến sỹ thi đua cơ sở và Chiến sỹ thi đua ngành nhiều năm liền.