Thành lập Khu thương mại tự do: Đà Nẵng đón mô hình kinh tế đặc biệt đầu tiên trên cả nước

Sự kiện này không chỉ đánh dấu một bước ngoặt thể chế đặc biệt, mà còn khẳng định vai trò tiên phong của thành phố trong chiến lược phát triển mô hình kinh tế đổi mới, hội nhập toàn diện.

Mở cửa mô hình kinh tế đặc biệt đầu tiên của Việt Nam

Dự lễ có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Trung tướng Thái Đại Ngọc, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam.

Đại diện địa phương có Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Lương Nguyễn Minh Triết, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Đình Vĩnh, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh cùng lãnh đạo các bộ, ngành và hơn 500 đại biểu trong và ngoài nước.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Lê Trung Chinh cho biết, ngày 26/6/20, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 136/20/NQ-QH, mở ra cơ hội để Đà Nẵng phát triển theo mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo, tài chính, thương mại và logistics tầm khu vực. Trong đó, điểm nhấn lớn là việc thành lập Khu thương mại tự do gắn với cảng Liên Chiểu, một mô hình thể chế chưa từng có tại Việt Nam.

Quyết định số 1142/QĐ-TTg được Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 13/6/2025 chính thức hiện thực hóa chủ trương này. Với quy mô khoảng 1.881ha, Khu thương mại tự do Đà Nẵng trải rộng tại nhiều vị trí thuộc quận Liên Chiểu và huyện Hòa Vang, bao gồm các khu chức năng sản xuất, logistics, thương mại - dịch vụ, công nghệ số, công nghệ thông tin và đổi mới sáng tạo.

Mô hình này hướng đến mục tiêu phát triển thành Trung tâm tài chính quốc tế, từ đó thúc đẩy Đà Nẵng trở thành đô thị dịch vụ chất lượng cao, dẫn dắt tăng trưởng miền Trung - Tây Nguyên.

Thành phố đã xây dựng kế hoạch hành động cụ thể nhằm sớm đưa mô hình vào vận hành, đồng thời tiếp tục đề xuất các chính sách vượt trội để trình Quốc hội và Chính phủ xem xét...

Sự kiện công bố thu hút sự quan tâm lớn của cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước. UBND thành phố đã trao biên bản ghi nhớ đầu tư cho nhiều nhà đầu tư chiến lược. Trong đó, Tập đoàn Sun Group cam kết triển khai dự án tại ba vị trí (5, 6 và 7) với quy mô khoảng 645ha.

Bên cạnh đó là sự góp mặt của Tập đoàn Terne Holdings, One Destination, Tập đoàn BRG, Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Liên Thái Bình Dương, Công ty CP Newtechco Group và các nhà đầu tư tiềm năng khác.

Ngoài ra, bốn nhà đầu tư được UBND thành phố cho phép nghiên cứu gồm: Công ty CP Đại chúng Amata Việt Nam, Công ty CP Green Ipark, Công ty TNHH Điện khí Quốc Quang và Công ty CP Nhựa Châu Âu. Đây đều là những doanh nghiệp có năng lực, kinh nghiệm trong phát triển hạ tầng, công nghiệp và công nghệ cao.

Kỳ vọng về một cực tăng trưởng mới từ mô hình thể chế đột phá

Phát biểu tại lễ công bố, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình khẳng định, việc thí điểm mô hình này tại Đà Nẵng là một sáng kiến táo bạo, thể hiện tầm nhìn chiến lược của lãnh đạo thành phố.

“Đây là sáng kiến rất đáng ghi nhận của Đà Nẵng và Chính phủ đã quyết định lựa chọn Đà Nẵng là nơi khởi đầu. Khi Khu thương mại tự do này thành công, nó sẽ là cú hích kết nối nền kinh tế toàn cầu, thúc đẩy phát triển không chỉ cho Đà Nẵng hôm nay, mà còn cho Đà Nẵng mai sau, cả khu vực và đất nước”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Phó Thủ tướng, bên cạnh Khu thương mại tự do, Chính phủ, Quốc hội và Bộ Chính trị đã thống nhất tạo điều kiện để Đà Nẵng triển khai nhiều sáng kiến kinh tế quan trọng khác. Ông bày tỏ tin tưởng vào năng lực sáng tạo, tinh thần đoàn kết và quyết tâm của chính quyền cũng như người dân thành phố trong việc biến các ý tưởng thành hiện thực.

Để hiện thực hóa các mục tiêu này, Phó Thủ tướng yêu cầu Đà Nẵng trước hết cần tập trung hoàn thiện mô hình chính quyền đô thị theo nghị quyết của Quốc hội, tinh gọn bộ máy để tăng hiệu lực, hiệu quả.

Việc công bố thành lập các quận, huyện mới và bỏ hội đồng nhân dân cấp xã, phường sẽ là bước đột phá về tổ chức bộ máy, góp phần phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn và đảm bảo các hoạt động quản lý nhà nước thông suốt, không bị gián đoạn.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý nhiệm vụ trọng tâm tiếp theo là nhanh chóng biến quyết định của Thủ tướng về Khu thương mại tự do thành hiện thực, phát triển khu này theo mô hình thế hệ mới, xanh, thông minh, gắn với kinh tế số, tạo ra sức hút mạnh mẽ cho nhà đầu tư và là hình mẫu cho các địa phương khác tham khảo.

Bên cạnh đó, tầm nhìn phát triển của Đà Nẵng phải rộng mở, không chỉ gói gọn trong phạm vi địa phương mà phải tính tới sự kết nối với các trung tâm kinh tế lớn hay các thành phố phát triển trên thế giới. Phát triển khu thương mại tự do đồng thời sẽ bổ trợ cho các khu phi thuế quan lân cận như Chu Lai, mở ra tiềm lực cho hệ thống cảng biển nước sâu và các chuỗi logistics liên vùng.

Phó Thủ tướng khẳng định, Chính phủ và các bộ, ngành sẽ luôn đồng hành, tháo gỡ vướng mắc, hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù để Đà Nẵng phát huy tối đa lợi thế, trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn và trung tâm tài chính, thương mại tự do hàng đầu khu vực.

Tại buổi lễ, UBND TP. Đà Nẵng đã trao Biên bản ghi nhớ về đầu tư vào Khu thương mại tự do Đà Nẵng cho 8 nhà đầu tư chiến lược gồm: Công ty CP phần Tập đoàn Mặt Trời (Tập đoàn Sun Group); Tập đoàn Terne Holdings và One Destination; Tập đoàn BRG -CTCP, Công ty CP Thanh Bình Phú Mỹ; Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Liên Thái Bình Dương; Công ty CP Đầu tư Phương Trang; Công ty CP Newtechco Group; đại diện Liên danh doanh nghiệp đầu tư Công ty CP NewTechco Group và Công ty TNHH Phytopharco Việt Nam, Công ty CP Đầu tư Sài Gòn Đà Nẵng.

Đồng thời, trao thông báo cho phép nghiên cứu đầu tư dự án cho 4 nhà đầu tư quan tâm, gồm: Công ty CP Đại chúng Amata Việt Nam, Công ty CP Green Ipark; Công ty TNHH Điện khí Quốc Quang; Công ty CP Nhựa Châu Âu.

Không chỉ là một sáng kiến thể chế, Khu thương mại tự do Đà Nẵng còn là minh chứng cho quyết tâm cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho nhà đầu tư.

Tại buổi lễ, đại diện BIDV, Công ty TNHH Dịch vụ tin học CEH và Chi cục Hải quan khu vực XII đã ký biên bản ghi nhớ hợp tác phát triển phần mềm hải quan thông minh, góp phần hoàn thiện hệ sinh thái số cho khu vực này.

Mô hình khu thương mại tự do tại Đà Nẵng được kỳ vọng sẽ là đầu mối chiến lược trong hệ sinh thái chuỗi cung ứng toàn cầu, là trung tâm sản xuất - dịch vụ - đổi mới sáng tạo có khả năng lan tỏa đến toàn quốc. Đây cũng là tiền đề để Đà Nẵng kiến tạo một vị thế mới trong bản đồ kinh tế khu vực và quốc tế.

Với quyết tâm chính trị cao, hành lang pháp lý đặc biệt và tầm nhìn dài hạn, sự kiện ngày 22/6 không chỉ mở ra một mô hình kinh tế mới, mà còn khởi đầu cho một kỷ nguyên phát triển dựa trên thể chế đột phá, hội nhập sâu rộng và sáng tạo bền vững.

Theo Quyết định 1142/QĐ-TTg, Khu thương mại tự do Đà Nẵng được tổ chức tại 7 khu vực trọng điểm, với sự phân bố hợp lý về địa lý và chức năng nhằm tận dụng tối đa tiềm năng hạ tầng và kết nối vùng. Trong đó, vị trí 1 diện tích khoảng 100ha thuộc phường Hòa Hiệp Bắc, quận Liên Chiểu, giáp chân đèo Hải Vân và đường kết nối cảng Liên Chiểu; vị trí 2 khoảng 77ha cũng tại Hòa Hiệp Bắc, sát khu đô thị nghỉ dưỡng Làng Vân và KCN Liên Chiểu. Vị trí 3 rộng khoảng 500ha kéo dài từ Hòa Hiệp Bắc đến xã Hòa Liên, huyện Hòa Vang, tiếp giáp sông Cu Đê và tuyến đường ADB5.

Tiếp nối, vị trí 4 có diện tích khoảng 559ha thuộc xã Hòa Ninh, huyện Hòa Vang, tiếp giáp các tuyến vành đai phía Tây và đường ĐT 602. Vị trí 5 với 90ha nằm giữa các dòng suối Mơ và suối Lạnh. Vị trí 6 quy mô 4ha bao gồm địa bàn các thôn của xã Hòa Nhơn và Hòa Phú. Vị trí 7 chiếm khoảng 401ha, nằm cạnh dự án mở rộng sân golf Bà Nà và thôn Diêu Phong. Tổng thể tạo thành một chuỗi liên kết vùng linh hoạt, hỗ trợ phát triển sản xuất, dịch vụ và đổi mới sáng tạo.