Thành lập Tòa án chuyên biệt theo quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân

Với 438/447 đại biểu Quốc hội có mặt biểu quyết tán thành, sáng 27/6, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.

Thành lập Tòa án chuyên biệt giải quyết tranh chấp tại Trung tâm tài chính quốc tế

Theo nghị quyết Trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP.HCM và TP Đà Nẵng được xây dựng trên cơ sở thống nhất về hoạt động, quản lý, giám sát; có định hướng phát triển sản phẩm riêng biệt, phát huy thế mạnh của từng thành phố.

Đảm bảo sự công bằng, tương hỗ lẫn nhau, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, gắn với động lực tăng trưởng kinh tế.

Thúc đẩy tài chính bền vững, khuyến khích phát triển các sản phẩm tài chính xanh và huy động nguồn lực cho các dự án chuyển đổi năng lượng và chuyển đổi xanh, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Trung tâm tài chính quốc tế vận hành theo các chuẩn mực quốc tế tiên tiến, kết nối với các thị trường và trung tâm tài chính lớn trên thế giới, tạo điều kiện liên kết các sàn giao dịch trong nước với quốc tế, thúc đẩy dòng vốn đầu tư và phát triển dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ.

Thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên gia tài chính trong nước và nước ngoài; tạo môi trường làm việc và sinh sống thuận lợi cho chuyên gia, doanh nhân quốc tế tại Trung tâm tài chính quốc tế.

"Việc phát triển Trung tâm tài chính quốc tế phải đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người dân trong phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an toàn tài chính, an ninh kinh tế, ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội".

Đáng chú ý, về Cơ quan, tổ chức thuộc Trung tâm tài chính quốc tế (Điều 9), Nghị quyết quy định, các cơ quan, tổ chức thuộc Trung tâm tài chính quốc tế bao gồm: Cơ quan điều hành có chức năng quản lý, điều hành trực tiếp mọi hoạt động tại Trung tâm tài chính quốc tế; Cơ quan giám sát có chức năng giám sát, thanh tra, kiểm tra, phòng ngừa và xử lý vi phạm trong hoạt động tài chính tại Trung tâm tài chính quốc tế.

Đặc biệt, về cơ quan giải quyết tranh chấp tại Trung tâm tài chính quốc tế, theo Nghị quyết: Tòa án chuyên biệt được thành lập theo quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân.

Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc Trung tâm tài chính quốc tế, được thành lập theo quy định tại Luật Trọng tài thương mại, có thẩm quyền giải quyết tranh chấp theo thỏa thuận của các bên tranh chấp, trừ các tranh chấp có liên quan đến việc thực hiện quyền lực của Nhà nước.

Hạn chế tối đa việc can thiệp trực tiếp, bảo đảm nguyên tắc "một đầu mối" tiếp nhận, xử lý

Trước đó, báo cáo tiếp thu giải trình và thẩm tra, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, tại trung tâm tài chính, cơ quan giải quyết tranh chấp gồm Tòa án chuyên biệt và Trung tâm trọng tài quốc tế.

Việc giám sát tại trung tâm tài chính được thực hiện theo thông lệ quốc tế và dựa trên rủi ro. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, các bộ: Tài chính, Công Thương, Công an và các cơ quan liên quan vẫn thực hiện chức năng thanh tra, kiểm tra, giám sát theo thẩm quyền, nhưng thông qua cơ chế phối hợp với Cơ quan giám sát trung tâm tài chính, hạn chế tối đa việc can thiệp trực tiếp, bảo đảm nguyên tắc "một đầu mối" tiếp nhận, xử lý.

Trong quá trình xây dựng nghị quyết, theo ông Thắng, Chính phủ đã nhận thức được các rủi ro về thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch nêu trên cũng tiềm ẩn một số rủi ro bị lợi dụng để hợp thức hóa dòng tiền bất hợp pháp thông qua mua bán các sản phẩm trên; rủi ro bị đầu cơ, thổi giá, tạo bong bóng tài sản.

"Do vậy, cần xây dựng khung pháp lý đồng bộ; thiết chế giám sát chặt chẽ, minh bạch, có hệ thống, theo chuẩn mực quốc tế để kiểm soát các giao dịch trên sàn, Chính phủ cho biết sẽ tiếp tục nghiên cứu các quy định cụ thể để đưa vào nghị định hướng dẫn".

Về lựa chọn trung tâm tài chính tại 2 thành phố, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, TP.HCM là trung tâm kinh tế - tài chính lớn nhất cả nước, đã hình thành hệ sinh thái tài chính phong phú, có hệ thống ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm phát triển, thu hút nhiều tổ chức, định chế tài chính quốc tế.

Theo đó, trung tâm tài chính tại TP.HCM dự kiến sẽ phát triển thị trường vốn; ngân hàng, thị trường tiền tệ; phát triển cơ chế thử nghiệm (sandbox) về fintech, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính; thành lập các sàn giao dịch chuyên biệt, nền tảng giao dịch mới; phát triển thị trường hàng hóa…

Đà Nẵng có lợi thế về vị trí địa lý trung tâm miền Trung, là cửa ngõ ra biển của các hành lang kinh tế Đông - Tây, đồng thời là nơi có điều kiện thuận lợi để thử nghiệm các mô hình mới như tài chính bền vững, tài chính xanh và ứng dụng công nghệ tài chính, dịch vụ số...

TP.HCM và Đà Nẵng đã tập trung chuẩn bị công việc để xây dựng, phát triển và vận hành trung tâm tài chính như bố trí nguồn nhân lực, xây dựng các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn cao, đội ngũ quản lý. Chuẩn bị cơ sở vật chất, hạ tầng để xây dựng và phát triển; xúc tiến đầu tư, tiếp xúc các nhà đầu tư chiến lược, tiềm năng...

Ngoài ra, theo ông Thắng, Trung tâm tài chính là vấn đề mới, khó và chưa có tiền lệ tại Việt Nam. Thực tế triển khai sẽ có những vấn đề phát sinh khác với luật, nghị quyết, pháp lệnh của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

"Để bảo đảm sự linh hoạt, kịp thời, cần thiết có quy định cho phép Chính phủ được ban hành nghị định để xử lý các vấn đề nêu trên".