Chiều 20/4, tại xã Xuân Lam (Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã diễn ra lễ giỗ 600 năm Hoàng hậu Ngọc Trần - Sự kiện văn hoá tâm linh quan trọng, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương tham dự.
Đền Thánh Mẫu thờ Hoàng hậu Phạm Thị Ngọc Trần (vợ của Lê Lợi) tọa lạc dưới chân núi Na (xã Xuân Lam, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh). Năm 2005, đền thờ Hoàng hậu Ngọc Trần được UBND tỉnh Hà Tĩnh công nhận Di tích lịch sử văn hoá cấp tỉnh.
Là vợ của Bình Định Vương Lê Lợi, ngay từ những ngày đầu chồng phất cờ khởi nghĩa, hoàng hậu Ngọc Trần đã sớm trực tiếp đảm nhận trách nhiệm về việc quân lương. Bà cũng đồng thời chỉ đạo đội nữ binh tại trại Như Áng, Lam Sơn, căn cứ buổi đầu của cuộc khởi nghĩa.
Năm 1425, Lê Lợi vây thành Nghệ An, tiến đánh thành Trào Khẩu ở Hưng Nguyên. Chính tại nơi đây, hoàng hậu Ngọc Trần đã quyết hi sinh thân mình tế thần để thần phù hộ cho nghĩa quân đánh thắng giặc.
Hằng năm, cứ vào ngày 23 đến tháng 3 âm lịch, huyện Nghi Xuân lại tổ chức lễ giỗ Hoàng hậu Phạm Thị Ngọc Trần theo nghi thức cổ truyền của dân tộc nhằm tưởng niệm, tri ân công đức của bà, người có công lớn trong công cuộc bảo vệ và xây dựng đất nước.
Lễ giỗ năm nay được tổ chức long trọng với nhiều hoạt động ý nghĩa như lễ rước Hoàng hậu Ngọc Trần từ đền Phạm Thị Ngọc Trần đến Đền Thuỷ Quốc Linh Từ, nghi lễ truyền thống cùng các trò chơi dân gian, chương trình giao lưu văn nghệ đặc sắc trên hồ với các di sản văn hoá phi vật thể đến từ các tỉnh Hà Tĩnh, Nam Định, Bắc Ninh.
Chuỗi hoạt động lễ hội được diễn ra từ ngày 16/4 – 20/4 với lễ hội tín ngưỡng thờ Mẫu, hội thi gói bánh chưng truyền thống, thi kéo co nam nữ…
Lễ giỗ không chỉ mang đậm bản sắc văn hoá dân gian địa phương mà còn góp phần giáo dục truyền thống lịch sử, hướng về cội nguồn cho các thế hệ con cháu.