Đại biểu Quốc hội hiến kế nhằm tránh dự toán sai, bội chi ngân sách

Nhiều đại biểu lo ngại khi nguồn lực ngân sách để điều hành các cân đối lớn tương đối khó khăn. Do vậy cần phải hài hòa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa, bố trí thỏa đáng trả nợ công và cơ cấu thu chi ngân sách trên cơ sở quán triệt tinh thần tiết kiệm chi đang được đặt ra với yêu cầu bức thiết hơn.

Trao đổi với phóng viên bên hành lang Quốc hội về vấn đề Việt Nam đang đối mặt với việc bị nâng lãi suất các khoản vay ODA cũ và rút ngắn thời gian trả nợ, đại biểu Trần Hoàng Ngân (Thành phố Hồ Chí Minh) thấy rằng, trong báo cáo của Chính phủ trình Quốc hội đã đánh giá rất thẳng thắn về các kết quả đạt được trong 5 năm vừa qua, đồng thời Chính phủ đã nêu ra 9 điểm tồn tại.

Trong các điểm còn tồn tại, đại biểu quan tâm tới 3 điểm nhấn đó là vấn đề về nợ công, nợ Chính phủ và nợ nước ngoài đang tăng rất nhanh, bội chi ngân sách vượt dự toán, đặc biệt áp lực trả nợ của ngân sách nhà nước ngày càng tăng. Trong năm 20, kế hoạch Chính phủ phải vay nợ lên đến 436 ngàn tỷ đồng và Chính phủ phải phát hành trái phiếu lên tới 250 ngàn tỷ đồng. Do đó đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh để giảm bớt áp lực đối với tình hình nợ công hiện nay thì vấn đề xử lý nguồn vốn vay ODA rất cần được quan tâm.

Đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh Trần Hoàng Ngân phát biểu ý kiến. Ảnh: An Đăng - TTXVN

Đại biểu Trần Hoàng Ngân đồng tình với quan điểm của Bộ Tài chính trong việc xử lý tình huống khi sắp tới chúng ta phải vay vốn ODA với lãi suất cao, thời gian vay ngắn hơn, do vậy phải chọn lọc các dự án thật cấp thiết. Đại biểu nhấn mạnh tới tính "cấp thiết" của dự án chứ không phải là "cần thiết". Theo đại biểu, tính cấp thiết ở đây chính là phải tính tới tính hiệu quả của kinh tế- xã hội và quốc phòng, an ninh. Nhấn mạnh nên hạn chế việc cấp phát mà phải tăng cường biện pháp vay và trả nợ, đại biểu khẳng định phải gắn với trách nhiệm của các địa phương trong sử dụng nguồn vốn này, đây là quy định theo hướng rất cần thiết trong điều kiện tình hình ngân sách hiện nay rất khó khăn.

Đại biểu phân tích, nếu cứ cấp phát thì các địa phương, tính cân nhắc trong việc quyết định đầu tư rất là dễ. Do đó phải gắn với trách nhiệm của địa phương, gắn với HĐND các cấp, gắn với trách nhiệm của người ra quyết định đầu tư. Khi giao về các địa phương thì vai trò HĐND các cấp của các địa phương sẽ được nâng lên, do đó việc tăng cường công tác giám tối cao của các đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND sẽ giúp cho dự án đó đem lại hiệu quả, phù hợp mục tiêu đưa ra của dự án. Đại biểu tin tưởng rằng với những quy định cụ thể, chặt chẽ trong Luật đầu tư công, nếu thực thi nghiêm sẽ mang tới hiệu quả trong đầu tư công thời gian tới. Trong Luật đã quy định cụ thể người ra quyết định đầu tư phải chịu trách nhiệm về quyết định của mình nếu như dự án đó không phát huy hiệu quả, thậm chí là phải chịu trách nhiệm về mặt hình sự nếu để xảy ra thất thoát nghiêm trọng đối với nền kinh tế.

Nói về vấn đề bội chi ngân sách năm sau luôn cao hơn năm trước, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Mai Xuân Hùng cho rằng nhiều dự án đầu tư bị đội vốn là một nguyên nhân dẫn đến bội chi. Theo ông Hùng, làm một cây cầu dự toán 1.000 tỷ đồng nhưng khi sắp hoàn thành lại vượt lên 1.500 tỷ đồng, dự án làm không đúng, đội vốn, dự toán sai, dẫn đến không chủ động được nguồn lực, đâm lao phải theo lao, Quốc hội phải chạy theo Chính phủ. Vấn đề nằm ở chỗ lúc đó chưa có Luật đầu tư công, dự án hoàn thành sau 18 tháng mới quyết toán thì đã chi xong.

“Lỗi của chúng ta là lỗi hệ thống, dự toán sai, tăng 10% còn chịu được nhưng tăng đến 50% - 70% làm sao chịu được. Không cầm được chìa khóa về tài chính, bội chi tùm lum, tiền có ít nhưng ăn tiêu vô kế hoạch” – ông Hùng nói. Theo ông, chi đầu tư phát triển phải giải quyết theo Luật đầu tư công, kế hoạch phải “thật”, dự toán cho các công trình phải tiến tới mức chuẩn, không có sai số và cần đưa vào kế hoạch đầu tư trung hạn, biết rằng có bao nhiêu tiền để lượng hóa làm trong số tiền đó chứ không phải dự toán hàng năm, năm nay dự toán, sang năm có tiền và hy vọng giai đoạn đó sẽ có nhiều tiền hơn.

Theo Phó Chủ nhiệm, vấn đề rất quan trọng là đặt ra kế hoạch phải thực hiện được kế hoạch. Phải chốt dự toán và dự án khả thi, đảm bảo cân đối chi để ngân sách không phải chạy theo. Vai trò của Quốc hội trong thời gian tới là phải giám sát ngay từ đầu. Cả Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc và người dân cùng tham gia giám sát. Luật đầu tư công đi vào cuộc sống, việc đội vốn chắc chắn sẽ giảm dần – ông Mai Xuân Hùng khẳng định.