Bạo hành trẻ khiến dư luận “dậy sóng”: Nguồn cơn bi kịch từ đâu?

Lại thêm một vụ bạo hành trẻ em khiến dư luận “dậy sóng”.

Thời gian qua đã xảy ra không ít những vụ người tình của mẹ bạo hành trẻ em gây bức xúc trong dư luận. Một trong những vụ việc đau lòng vừa mới xảy ra là bé gái hơn 2 tháng tuổi ở Lâm Đồng được hàng xóm đưa đến bệnh viện cấp cứu trong tình trạng bị gãy xương cẳng tay trái và tay phải; gãy xương đùi cả hai chân, chấn thương sọ não, hôn mê, hiện đang phải thở máy.

Nhận thấy dấu hiệu bất thường trên cơ thể bé gái, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng đã báo cáo cơ quan Công an. Bằng các biện pháp nghiệp vụ, cơ quan Công an bước đầu làm rõ người có hành vi bạo hành với bé gái là Trần Hoài Thương (33 tuổi, ngụ phường 2, TP. Đà Lạt),

Thương được xác định là bạn trai mới của mẹ cháu bé là chị N.P.H.A. (22 tuổi, hộ khẩu ở P.3, TP Đà Lạt). Sau khi ly hôn, hai mẹ con chị A. sống chung với Trần Hoài Thương tại nhà trọ trên đường Nguyễn Văn Trỗi. Trong khoảng thời gian sống, Thương đã nhiều lần bạo hành con riêng của nhân tình.

Một vụ việc bạo hành trẻ em khác gây sốc là trường hợp bé gái 8 tuổi bị người tình của bố bạo hành dẫn đến tử vong tại TP.HCM. Người phụ nữ gây ra cái chết của cháu bé đã phải trả giá cho hành vi của mình, nhưng vẫn còn đó dư âm của sự bàng hoàng, phẫn nộ. Người cha liên quan đến vụ việc cũng phải chấp hành bản án chung 8 năm tù về cả hai tội danh “Hành hạ người khác” và 5 năm tù về tội “Che giấu tội phạm”.

Phóng viên Báo Công lý đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ, Thượng tá Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học (Bộ Công an) xung quanh vấn nạn nhức nhối này.

Bệnh vô cảm là chứng ung thư tâm hồn

PV: Thưa Tiến sỹ Đào Trung Hiếu, thời gian qua đã xảy ra không ít những vụ việc liên quan đến bạo hành trẻ em gây rúng động dư luận, Tiến sỹ có nhìn nhận như thế nào về thực trạng này?

Tiến sỹ Đào Trung Hiếu: Lại thêm một vụ bạo hành trẻ em đặc biệt nghiêm trọng ở Lâm Đồng. Nạn nhân lần này là một bé gái 2 tháng tuổi, được hàng xóm đưa nhập viện trong tình trạng đa chấn thương. Người bạo hành là Trần Hoài Thương (33 tuổi, ngụ phường 2, TP Đà Lạt), là bồ của mẹ cháu bé.

Hơn một lần tôi đã nói về sự tương đồng giữa các vụ án bạo hành, đánh đập dã man vô nhân tính, thậm chí sát hại trẻ em, điển hình như vụ Nguyễn Võ Quỳnh Trang và Nguyễn Trung Huyên.

Dưới góc nhìn tội phạm học, có thể thấy tất cả những kẻ tội đồ này đều suy thoái về nhân cách, đạo đức, lối sống. Họ không nương tay với những tâm hồn thuần khiết ấy do sự thúc đẩy của động cơ đê hèn, quyết tâm thực hiện tội phạm đến cùng vì không muốn nuôi con người khác. Điều này đi ra từ lòng ích kỷ cao độ.

PV: Trong số các vụ bạo hành, chủ yếu trẻ em sống trong hoàn cảnh gia đình hôn nhân đổ vỡ hoặc cha mẹ mâu thuẫn. Theo ông hoàn cảnh này tác động như thế nào đến các vụ việc bi kịch như đã nêu ở trên?

Tiến sỹ Đào Trung Hiếu: Tôi thấy có tương đồng về thân phận trong các vụ án bạo hành trẻ em gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thời gian qua:

Trước khi trở thành bị hại trong các vụ án hình sự, các con đều ở cảnh "lời ru chia đôi", là nạn nhân trực tiếp, đầu tiên của các cuộc hôn nhân tan vỡ.

Khi mẹ hoặc cha đẻ đưa chúng đến ở cùng với những người "khác máu tanh lòng", cuộc sống các con trở thành địa ngục nếu kẻ gá nghĩa đó là những kẻ ích kỷ, máu lạnh, nhẫn tâm. Trong sâu thẳm tâm lý nội tâm, những kẻ đó coi 'núm ruột' của bồ là cái gai trong mắt.

Do thơ ngây, không có khả năng tự vệ, phản kháng hay thông đạt chuyện xảy ra với mình đến những người xung quanh, nên các con âm thầm chịu trận, lãnh đủ sự tàn bạo, vô nhân tính của người lớn, mà không hiểu sao mình bị phạt. Nỗi đau trong sự ngơ ngác tội nghiệp làm trái tim những người có lương tri rỉ máu, căm phẫn cao độ trước hành động không thể biện minh của kẻ thủ ác.

PV: Ngoài hoàn cảnh gia đình, theo ông còn những yếu tố nào dẫn đến bi kịch?

Tiến sỹ Đào Trung Hiếu: Trong các vụ việc bạo hành trẻ em hay vụ án giết trẻ em mới xảy ra, đều dưới hình thức bạo hành gia đình. Trước khi bị giết, trẻ đã có một khoảng thời gian hứng chịu bạo lực, đòn roi, với những chấn thương để lại trên thân thể.

Tại sao không ai biết cho đến khi những sinh mệnh thuần khiết ấy lìa bỏ cuộc đời? Có thực sự khó để không thể biết trẻ bị bạo hành hay không? Tôi nghĩ là không.

Tiếng quát tháo, đòn roi, đổ vỡ, tiếng khóc ré vọng ra từ nhà bên, sao không thể nghe thấy? Rồi người cha, người mẹ dù không ở cùng con, nhưng khi đến thăm, chẳng nhẽ không nhìn thấy những vết bầm tím đòn roi?

Rồi cô giáo mầm non, thầy giáo trường học… có khó gì khi nhận ra những biểu hiện bất thường của một học sinh.

Biểu hiện đó là những khác lạ về tâm lý và thể chất. Chỉ cần có một lòng thật tâm yêu trẻ, một ý thức trách nhiệm công dân… sẽ không khó để nhận ra trẻ cần được cứu trước khi quá muộn.

Có thể đánh giá ở các vụ án đã xảy ra, xếp sau kẻ trực tiếp gây tội ác về mặt trách nhiệm, chính là người thân của các cháu, rồi đến hàng xóm, giáo viên…

“Tội” của họ là tội thờ ơ, vô cảm, chỉ chăm lo cho mối quan tâm hay lợi ích của mình, mà không biết rằng giá như họ bao đồng chút thôi, là một sinh linh đã có thể được giữ lại. Bệnh vô cảm là chứng ung thư tâm hồn đã ở giai đoạn di căn trong cuộc sống kim tiền này.

Khôi phục lại truyền thống văn hóa gia đình Việt

PV: Dưới góc nhìn tội phạm học, điểm chung trong tâm lý của các đối tượng bạo hành trẻ em là gì thưa ông?

Tiến sỹ Đào Trung Hiếu: Kẻ trực tiếp bạo hành với trẻ chủ yếu là mẹ kế, chồng hờ, nhân tình của bố, mẹ trẻ.

Điểm chung trong đặc điểm tâm lý thủ phạm là sự thoái hóa về nhân cách, với các đặc điểm lệch lạc như: tính ích kỷ cao độ, tuyệt đối hóa lợi ích cá nhân, lối sống vị kỷ, hưởng thụ, thói quen dùng bạo lực để giải tỏa bức xúc tâm lý trong giao tiếp xã hội, coi thường các chuẩn mực về đạo đức và pháp luật.

Người liên quan trực tiếp sau hung thủ là bố hoặc mẹ của trẻ. Họ cũng đồng điệu với kẻ thủ ác ở thái độ thờ ơ trước an nguy, hạnh phúc của con.

Rất có thể trong họ tồn tại suy nghĩ đứa con là một gánh nặng, việc phải nuôi nó như một nghĩa vụ, chứ không có tình mẫu tử, phụ tử thật thà. Rất có thể, trong sâu thẳm, họ cũng thấy đứa con như một trở ngại cho hành trình tìm duyên mới.

Chưa hết, đứa bé còn nhắc họ nhớ về những buồn thảm đã qua với mảnh ghép không hoàn hảo cũ. Cũng có thể, sau một lần đổ vỡ, họ sợ lại mất tiếp đi người họ mới tìm được để trao thân, gửi phận.

Nỗi sợ đó kìm hãm, ngăn cản họ có hành vi phản kháng cần thiết để bảo vệ “núm ruột” của mình trước hành động vũ phu, tàn bạo của người tình.

Hoặc giả kẻ gá nghĩa đó có tâm lý “cửa trên” nên ứng xử lỗ mãng, bạo lực ngay cả với người tình, gây ra sự sợ hãi.

Sợ mãi thành quen, làm triệt tiêu mọi suy nghĩ phản kháng.

Với các sắc thái tâm lý này, ở một chừng mực nào đó, có thể họ đồng tình với hành động bạo hành của nhân tình với chính “giọt máu” của mình.

PV: Trẻ em là một trong những nhóm đối tượng yếu thế cần được bảo vệ. Vậy để hạn chế thấp nhất tình trạng bạo hành trẻ em, chúng ta cần làm gì thưa ông?

Tiến sỹ Đào Trung Hiếu: Từ các vụ án đau thương này, cần đặt ra vấn đề xã hội hệ trọng, đó là phải làm sao để khôi phục lại truyền thống văn hóa gia đình Việt Nam. Đó là ông bà cha mẹ nêu gương, con cháu thảo hiền; làm sao để gia đình Việt bền vững trước đại dịch có tên: ly hôn.

Chỉ khi gia đình bền vững, mới đỡ đi những cái chết tức tưởi như đang thấy.

PV: Xin cám ơn ông!