Bộ trưởng GTVT: Luật không có lỗi mà Bộ đã phản ứng chính sách chậm

Phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyên Văn Thắng sáng nay tiếp tục diễn ra sôi nổi với nhiều câu hỏi, tranh luận và trả lời thẳng thắn đến cùng vấn đề mà ĐBQH và đồng bào, cử tri cả nước quan tâm.

Trong phần đầu phiên chất vấn, trả lời tranh luận của đại biểu Trần Thị Kim Nhung (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh) đặt ra cuối chiều qua (7/6) về trách nhiệm của Bộ GTVT trong việc chậm phản ứng, khiến các Trung tâm đăng kiểm chậm hoạt động trở lại do thiếu đăng kiểm viên, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng khẳng định, sự việc xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng như các Trung tâm đăng kiểm là một sự cố hết sức đau xót đối với lĩnh vực đăng kiểm nói riêng cũng như ngành GTVT nói chung. Bộ GTVT có trách nhiệm cùng với Đăng kiểm Việt Nam về những sai phạm xảy ra trong hoạt động đăng kiểm.

Bộ trưởng cho biết thêm, trong công tác điều tra, khởi tố vụ án, khởi tố, bắt giam bị can do công an các địa phương thực hiện, không phải là Bộ Công an. Về nguyên tắc điều tra, không trao đổi trước với Bộ GTVT. Do vậy, với tinh thần khi xảy ra ở đâu, Bộ GTVT trực tiếp trao đổi, báo cáo Bộ trưởng Bộ Công an để có phương án giải quyết.

Bộ GTVT cũng đã có văn bản đề nghị Bộ Công an tạo điều kiện, việc thu giữ máy móc, thiết bị và tài liệu niêm phong để phục vụ cho công tác điều tra có thể làm sớm, làm nhanh, sau đó bàn giao lại cho trung tâm kiểm để để Cục Đăng kiểm tiếp quản và bố trí lực lượng.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyên Văn Thắng, 75% trung tâm đăng kiểm của các doanh nghiệp tư nhân, nên không phải muốn khôi phục lại là khôi phục được. Đặc biệt, lực lượng bị khởi tố, bắt giam ở các trung tâm đăng kiểm chủ yếu là nhân lực chủ chốt, đăng kiểm viên bậc cao, thường mỗi trung tâm chỉ có một người và thường giữ vai trò lãnh đạo của trung tâm.

Về trách nhiệm, ngay từ đầu lãnh đạo Bộ GTVT trực tiếp chỉ đạo khi xảy ra các vụ việc tại các trung tâm đăng kiểm về các giải pháp ngắn hạn và dài hạn. Ngày 7/6/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định ban hành Nghị định sửa đổi 139, như vậy các điều kiện liên quan đến hoạt động của Trung tâm đăng kiểm cơ bản được đảm bảo.

Mới chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề

Tiếp tục vấn đề này đại biểu Leo Thị Lịch (Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang) cho rằng, đối với vụ việc sai phạm trong đăng kiểm xe cơ giới, tất cả các biện pháp giải quyết do thiếu cán bộ đăng kiểm và đăng kiểm viên, giải quyết việc ùn tắc kiểm định mấy tháng qua, Bộ trưởng nói chỉ cần đào tạo lãnh đạo cho các trung tâm đăng kiểm là xong, các trung tâm ngừng hoạt động sẽ trở lại hoạt động bình thường. Đại biểu hoan nghênh những chỉ đạo, tham mưu của Bộ trưởng trong thời gian qua, tuy nhiên theo đại biểu Lịch, Bộ trưởng mới chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề, còn trọng tâm thì chưa làm rõ trách nhiệm quản lý nhà nước của cơ quan chuyên ngành trong việc để xảy ra hàng loạt vi phạm trước thời điểm phát hiện.

Đại biểu Leo Thị Lịch đặt câu hỏi, phải chăng khi thực hiện xã hội hóa các trung tâm kiểm định cơ giới thiếu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước, để xã hội hóa đến mức mất kiểm soát, các trung tâm tự do lộng hành, gây nhiều sai phạm, đưa đến nhiều hiểm họa cho người tham gia giao thông. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết suy nghĩ về trách nhiệm quản lý trong vấn đề này.

Đồng quan điểm, khi dùng quyền tranh luận, Đại biểu Nguyễn Thành Nam (Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Thọ) cũng bày tỏ cơ bản đồng tình với câu trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng về các giải pháp chấn chỉnh hoạt động đăng kiểm xe cơ giới để đảm bảo các trung tâm hoạt động ổn định.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thành Nam nêu rõ, vấn đề đặt ra là làm thế nào để hoạt động đăng kiểm đảm bảo ổn định, đúng pháp luật, không rơi vào tình trạng như trong thời gian vừa qua. Vì vậy, đại biểu Nguyễn Thành Nam cho rằng, việc xác định trách nhiệm quản lý nhà nước của Bộ GTVT và các chính quyền địa phương trong vấn đề này là rất quan trọng.

Chính vì vậy, đại biểu Nguyễn Thành Nam đề nghị Bộ trưởng có những quy định cụ thể để tăng cường công tác thanh tra, giám sát, phát hiện kịp thời, phòng ngừa hiệu quả để không xảy ra tình trạng là hiện nay nhu cầu đăng kiểm tăng cao nhưng lại dễ bị lợi dụng.

Khi cấu kết thì không thể “lấy đá ghè chân mình”

Trả lời các đại biểu, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng thừa nhận năng lực thanh tra, kiểm tra là một trong những nguyên nhân để xảy ra sai phạm. Hoạt động đăng kiểm có đặc thù tương đối khép kín, nên khi thanh tra, kiểm tra chỉ trên hồ sơ, trong khi “vi phạm không nằm trong hồ sơ”.

Đề cập lỗ hổng công nghệ thông tin tự động kiểm tra các yếu tố của phương tiện, Bộ trưởng GTVT cho rằng, bảo mật còn kém nên các trung tâm đăng kiểm dùng phần mềm can thiệp, làm thay đổi số liệu và khi thanh tra với nghiệp vụ bình thường không thể phát hiện.

Bộ trưởng cho biết, khi nhận nhiệm vụ đã yêu cầu làm ngay hai việc: Thanh tra hệ thống đăng kiểm và việc đào tạo cấp giấy phép lái xe. “Khi anh em về báo cáo có nội dung không làm được, chỉ kết luận có dấu hiệu sai phạm can thiệp hệ thống giám sát thời gian và quãng đường lái xe. Tôi không chịu và nói ông không làm tròn trách nhiệm. Nhiều vụ phức tạp mà công an, kiểm tra làm được mà sao thanh tra không làm được”, Bộ trưởng GTVT chia sẻ.

Tư lệnh ngành giao thông cho biết, Nghị định 139 sửa đổi vừa được ban hành là điều kiện, cơ sở để thanh, kiểm tra được quản lý tốt hơn.

Giải trình thêm về quy hoạch chuyên ngành mạng lưới trung tâm đăng kiểm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận có sự không phản ứng kịp thời khi pháp luật thay đổi liên quan hoạt động đăng kiểm. Đó là, khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thì nhiều quy định trong Nghị định 139 hết hiệu lực, sau đó các trung tâm đăng kiểm ở địa phương nở rộ, trong 2 năm tăng lên 281 trung tâm, vượt cả quy hoạch mạng lưới đăng kiểm đến 2030, dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, nảy sinh tiêu cực.

“Nhiều xe hết niên hạn vẫn đưa vào sử dụng có yếu tố tham nhũng, cấu kết, có trách nhiệm đạo đức của bộ phận cán bộ, vô hiệu hoá hiệu quả kiểm tra, giám sát. Vì khi cấu kết thì không thể “lấy đá ghè chân mình”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thẳng thắn chỉ rõ.

Liên quan câu trả lời của Bộ trưởng Bộ GTVT, Chủ tịch Quốc hội lưu ý, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Nghị quyết giám sát tối cao về thực hiện Luật Quy hoạch của Quốc hội cũng nêu rõ: Khi quy hoạch mới chưa xây dựng thì cho phép sử dụng quy hoạch cũ chạy song song, với quy hoạch chuyên ngành bị bãi bỏ, thì các bộ phải thay đổi bằng tiêu chuẩn, quy chuẩn, không có khoảng trống pháp luật nào.

“Nở rộ các trung tâm đăng kiểm có phải là hậu quả của Luật Quy hoạch hay không thì cần giải trình thêm”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Báo cáo giải trình thêm ngay sau đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thừa nhận: “Luật Quy hoạch không có lỗi gì mà là câu chuyển phản ứng chính sách của Bộ. Khi quy định hết hiệu lực, bị bãi bỏ thì đáng ra Bộ GTVT phải chỉ đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam xây dựng ban hành ngay quy chuẩn, tiêu chuẩn nhưng Bộ không kịp làm, nên đây là một trong những nguyên nhân các trung tâm đăng kiểm nở rộ”.