Cẩm nang Chính quyền địa phương 02 cấp Bộ Nội vụ vừa ban hành đã nêu rõ thẩm quyền của đại biểu HĐND cấp xã khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Cụ thể, theo quy định tại Điều 33 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 thì đại biểu HĐND cấp xã có nhiệm vụ, quyền hạn sau:
Bình đẳng trong thảo luận và quyết định các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND cấp xã.
Tham dự đầy đủ các kỳ họp, phiên họp HĐND cấp xã, tham gia thảo luận và biểu quyết các vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND cấp xã; trường hợp không tham dự kỳ họp, phiên họp thì phải có lý do và phải báo cáo trước với Chủ tọa kỳ họp, phiên họp. Trường hợp đại biểu HĐND cấp xã không tham dự các kỳ họp liên tục trong 01 năm mà không có lý do chính đáng thì Thường trực HĐND cấp xã phải báo cáo HĐND cấp xã để bãi nhiệm đại biểu HĐND cấp xã đó.
Liên hệ chặt chẽ với cử tri nơi mình thực hiện nhiệm vụ đại biểu, chịu sự giám sát của cử tri, thường xuyên tiếp xúc với cử tri, tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của cử tri; thu thập và phản ánh trung thực ý kiến, nguyện vọng, kiến nghị của cử tri với HĐND cấp xã, các cơ quan, tổ chức hữu quan; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cử tri; phổ biến và vận động Nhân dân thực hiện Hiến pháp và pháp luật.
Thực hiện tiếp công dân; tiếp nhận và xử lý khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân theo quy định của pháp luật.
Đề xuất sáng kiến xây dựng chính sách ở cấp xã; kiến nghị HĐND cấp xã bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do HĐND cấp xã bầu, tổ chức phiên họp chuyên đề, phiên họp kín hoặc phiên họp để giải quyết công việc phát sinh đột xuất và kiến nghị về những vấn đề khác mà đại biểu thấy cần thiết.
Ứng cử hoặc giới thiệu người ứng cử vào các chức danh Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng ban của HĐND cấp xã.
Chất vấn Chủ tịch UBND cấp xã, các thành viên khác của UBND cấp xã, người đứng đầu cơ quan thuộc UBND cấp xã.
Khi phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật, gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, đại biểu HĐND cấp xã có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức hữu quan thi hành những biện pháp cần thiết để kịp thời chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật.
Khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, đại biểu HĐND cấp xã có quyền yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân đó.
Không được bắt, giam, giữ, khởi tố đại biểu HĐND cấp xã, khám xét nơi ở và nơi làm việc của đại biểu HĐND cấp xã nếu không có sự đồng ý của HĐND cấp xã hoặc của Thường trực HĐND cấp xã trong thời gian HĐND cấp xã không họp. Trường hợp đại biểu HĐND cấp xã bị tạm giữ vì phạm tội quả tang thì cơ quan tạm giữ phải lập tức báo cáo để HĐND hoặc Thường trực HĐND cấp xã xem xét, quyết định.