Bộ Công an đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm Giấy phép lái xe, trong đó quy định 189 hành vi và nhóm hành vi vi phạm giao thông sẽ bị trừ từ 2 đến 12 điểm trên Giấy phép lái xe (GPLX).
Các hành vi bị trừ 12 điểm gồm những hành vi vi phạm có tính chất cố ý, nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ cao gây tai nạn giao thông như: Điều khiển xe trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,4 miligam/1 lít khí thở; điều khiển xe trên đường mà trong cơ thể có chất ma túy; điều khiển xe chở hàng vượt trọng tải cho phép tham gia giao thông được ghi trong Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của xe trên 0%; đua xe trái phép; lạng lách, đánh võng; chạy quá tốc độ trên 35km/h;…
Bên cạnh các hành vi bị trừ tối đa 12 điểm, Dự thảo Nghị định còn quy định rõ mức trừ điểm đối với các lỗi vi phạm khác của người điều khiển ô tô và xe bốn bánh.
Cụ thể, các hành vi như lái xe liên quan đến tai nạn nhưng không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, không cấp cứu người bị nạn; kéo, đẩy xe khác, chở người trên xe kéo; sử dụng điện thoại khi lái xe; dừng đỗ xe sai quy định gây ùn tắc giao thông; không nhường đường cho xe ưu tiên,... dự kiến sẽ bị trừ 2 điểm.
Mức phạt 3 điểm, sẽ áp dụng cho các hành vi gây nguy hiểm hơn như đi ngược chiều, chạy quá tốc độ; không nhường đường cho xe ưu tiên đang làm nhiệm vụ; gây tai nạn giao thông,...
Các hành vi nghiêm trọng như không chấp hành hiệu lệnh đèn tín hiệu; không chấp hành hiệu lệnh người điều khiển giao thông; lái xe ngược chiều trên cao tốc; gây tai nạn rồi bỏ trốn,... sẽ bị trừ đến 6 điểm.
Bộ Công an cho biết, việc trừ điểm này không phải là hình phạt mà là biện pháp quản lý và nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông. Điểm GPLX sẽ được dùng để theo dõi quá trình tuân thủ luật giao thông của người lái xe trên hệ thống dữ liệu quốc gia.
Dữ liệu về điểm GPLX, bao gồm cả việc trừ và phục hồi điểm, sẽ được lưu trữ và tự động cập nhật trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về xử lý vi phạm hành chính và trừ điểm GPLX.
Theo Bộ Công An, trừ điểm Giấy phép lái xe (GPLX) là một biện pháp mang tính răn đe và giáo dục, nhằm khuyến khích người lái xe chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông. Mỗi lần bị trừ điểm sẽ như một "tiếng chuông" cảnh báo, nhắc nhở người lái xe cần tuân thủ luật lệ tốt hơn.
Nếu GPLX chưa bị trừ hết điểm, người lái xe vẫn được tiếp tục tham gia giao thông bình thường, không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống cá nhân. Điều này thể hiện tính nhân văn và nhân đạo của pháp luật Việt Nam, đồng thời bảo đảm quyền công dân được quy định trong Hiến pháp.
Bên cạnh đó, việc trừ điểm GPLX còn đáp ứng yêu cầu thực tiễn, ứng dụng chuyển đổi số vào công tác đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Bằng cách học hỏi kinh nghiệm quản lý giao thông tiên tiến trên thế giới, cơ quan chức năng có thể giám sát toàn diện quá trình chấp hành pháp luật của người lái xe, từ đào tạo, sát hạch, cấp GPLX cho đến việc xử lý vi phạm và tái phạm. Qua đó, góp phần nâng cao ý thức và hành vi tham gia giao thông của người dân.
Nếu được thông qua, dự kiến Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ; trừ điểm, phục hồi điểm Giấy phép lái xe sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, ngoại trừ quy định tại điểm r khoản 3 Điều 7 sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.