Hoàn thiện hành lang pháp lý cho EPR: Luật hóa, minh bạch, doanh nghiệp cần sẵn sàng

Trong phần khai mạc, Phó Tổng Biên tập Báo Nông nghiệp và Môi trường Lý Thị Hồng Điệp nhấn mạnh, EPR đã được triển khai hiệu quả tại nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, từ năm 2020, EPR đã được luật hóa trong Luật Bảo vệ môi trường (Điều 54 và 55), sau đó tiếp tục được làm rõ ở Nghị định 08/2022 và mới nhất là Nghị định 05/2025 (có hiệu lực từ 6/1/2025), nhằm cụ thể hóa trách nhiệm tái chế, xử lý chất thải sản phẩm sau sử dụng.

Hiện nay, dự thảo Nghị định được Bộ chủ trì xây dựng nhằm điều chỉnh toàn diện và cụ thể mọi khía cạnh EPR. Dự thảo tập trung vào các quy trình quan trọng như đăng ký, báo cáo, ủy quyền và thanh tra; mở rộng mô hình linh hoạt cho doanh nghiệp; đưa ra cơ chế tài chính rõ ràng hỗ trợ việc thu hồi, tái chế, xử lý chất thải; đồng thời đồng bộ với các thông lệ quốc tế, tránh gây ra rào cản thương mại và thu hút dòng vốn FDI xanh.

Theo Phó Cục trưởng Cục Môi trường Hồ Kiên Trung – EPR là công cụ đột phá để buộc nhà sản xuất và nhập khẩu phải đóng góp vào việc thu hồi, xử lý sản phẩm sau tiêu dùng. Việt Nam đã bắt đầu tiếp cận EPR từ năm 2005, và đến năm 2020 – sau khi luật hóa – chính sách này đã có bước chuyển mạnh mẽ, mang lại khung pháp lý rõ hơn cho trách nhiệm môi trường của các doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Thành Yên, Phó trưởng phòng Chính sách – Pháp chế (Cục Môi trường), đã trình bày tổng quan, chỉ rõ các nội dung kỹ thuật của Dự thảo Nghị định EPR 2025: Chủ thể tham gia, lộ trình và tỷ lệ tái chế bắt buộc, quy trình ủy quyền, quy cách tái chế, kiểm tra giám sát và cơ chế đóng góp tài chính. Dự thảo tiếp nhận nhiều kiến nghị từ thực tiễn để đảm bảo tính khả thi và dễ áp dụng.

Tại hội thảo, các đại biểu tích cực đóng góp ý kiến: Cần làm rõ vai trò và trách nhiệm của tổ chức đại diện (PRO), yêu cầu minh bạch tài chính và thông tin; giảm thiểu thủ tục hành chính để doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, dễ tiếp cận; đảm bảo nghị định tương thích với tiêu chuẩn quốc tế, tránh rào cản xuất khẩu.

Theo đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, toàn bộ ý kiến từ hội thảo sẽ được tổng hợp, đánh giá và chỉnh sửa dự thảo Nghị định trước khi trình Chính phủ ký ban hành trong năm 2025. Mục tiêu cuối cùng của chính sách này là thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp và góp phần giúp Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, theo cam kết tại COP26.