3 vấn đề quan trọng Quốc hội kha XIII kiến nghị với khoá mới

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng trình bày Báo cáo tổng kết nhiệm kỳ khóa XIII của Quốc hội. Ảnh VGP 

Nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIII sắp kết thúc, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV sắp bắt đầu và sẽ hoạt động trong trong bối cảnh đất nước tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng. Với vị trí là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của đất nước, yêu cầu nhiệm vụ đặt ra đối với Quốc hội trong thời gian tới là rất nặng nề. Để nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, góp phần vào việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới, Quốc hội khóa XIII kiến nghị Quốc hội khoá XIV và các khoá tiếp sau một số vấn đề sau đây:

Về thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn

- Tiếp tục đẩy mạnh hoạt động lập pháp, nâng cao chất lượng, tính đồng bộ và thống nhất của các đạo luật. Đổi mới mạnh mẽ cách thức lập chương trình xây dựng luật, pháp lệnh theo hướng xác định rõ yêu cầu, điều kiện cần thiết của các dự án luật đưa vào chương trình và trách nhiệm thực hiện hoặc đôn đốc thực hiện của các chủ thể liên quan để bảo đảm tính khả thi của chương trình, có biện pháp xử lý trong trường hợp ko bảo đảm chất lượng, tiến độ trình, thông qua dự án. Tổ chức triển khai thực hiện nghiêm quy trình xây dựng ban hành luật, pháp lệnh theo quy định mới của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 20; đồng thời tiếp tục cải tiến việc thực hiện các công đoạn trong quy trình xem xét, thông qua luật, pháp lệnh. Theo đó, Ủy ban thường vụ Quốc hội chỉ đạo Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan soạn thảo, theo sát và quyết liệt đôn đốc cơ quan soạn thảo trong việc xây dựng các dự án luật, pháp lệnh; xác định rõ trách nhiệm của cơ quan soạn thảo, của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong thẩm tra dự án luật, pháp lệnh; phát huy hiệu quả vai trò của các đại biểu Quốc hội chuyên trách, sự tham gia của các chuyên gia và Nhân dân vào hoạt động lập pháp.

- Nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, nhất là các vấn đề về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, tổ chức bộ máy nhà nước, các dự án, công trình trọng điểm quốc gia, bảo đảm lợi ích chung của quốc gia, phù hợp với ý chí và nguyện vọng của Nhân dân. Tiếp tục đổi mới việc Quốc hội quyết định dự toán ngân sách nhà nước, phân bổ ngân sách trung ương; nâng cao trách nhiệm của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong việc thẩm tra dự toán ngân sách nhà nước và phân bổ ngân sách trung ương theo lĩnh vực được phân công. Xây dựng cơ chế hiệu quả hơn để huy động đội ngũ cộng tác viên, nhà khoa học, chuyên gia, trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức tư vấn độc lập… tham gia đóng góp vào hoạt động quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước của Quốc hội.

- Nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu lực, hiệu quả giám sát của Quốc hội, tập trung giám sát những vấn đề lớn, bức xúc trong đời sống kinh tế - xã hội; chú trọng giám sát việc thực hiện các kết luận và kiến nghị sau giám sát. Thông qua giám sát để đánh giá đúng hiệu quả hoạt động và xác định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, người đứng đầu thực thi công vụ nhằm thúc đẩy hoạt động của bộ máy nhà nước. Tiếp tục đổi mới hoạt động chất vấn, trả lời chất vấn tại kỳ họp Quốc hội, phiên họp Ủy ban thường vụ Quốc hội, hoạt động giải trình tại Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, bảo đảm phát huy mạnh mẽ dân chủ, tăng tính tranh luận, đi sâu phân tích làm rõ vấn đề. Tăng cường, nâng cao chất lượng, hiệu quả của việc lấy phiếu tín nhệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với các chức danh chủ chốt do Quốc hội bầu, phê chuẩn. Nâng cao chất lượng giám sát chuyên đề với các chủ đề giám sát cụ thể, thiết thực, chú trọng giám sát hiệu quả của việc sử dụng ngân sách nhà nước đã được Quốc hội phân bổ. Gắn kết hoạt động giám sát với hoạt động lập pháp, kịp thời phát hiện, kiến nghị, đề xuất những quy định của luật, pháp lệnh không phù hợp để nghiên cứu sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ.

- Tiếp tục đẩy mạnh hoạt động đối ngoại của Quốc hội, tập trung xây dựng chiến lược đối ngoại tổng thể của ngoại giao nghị viện nhằm cụ thể hóa chủ trương hội nhập quốc tế, trong đó xác định trọng tâm, trọng điểm trong quan hệ. Tăng cường và đẩy mạnh công tác nghiên cứu, dự báo, tham mưu chiến lược trong lĩnh vực đối ngoại để chủ động triển khai hiệu quả, kịp thời các hoạt động đối ngoại của Quốc hội, góp phần thực hiện có kết quả chính sách đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa các quan hệ đối ngoại của Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Đẩy mạnh công tác giám sát việc ký kết, gia nhập và thực hiện các điều ước quốc tế phù hợp với lợi ích của đất nước trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Tăng cường giám sát hoạt động của các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài gắn với chiến lược ngoại giao của nhà nước. Nâng cao hiệu quả cơ chế điều hòa, phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan của Quốc hội và giữa Quốc hội với các cơ quan của Chính phủ trong triển khai các hoạt động đối ngoại. Các cơ quan của Quốc hội cần nghiên cứu và lựa chọn địa bàn phù hợp; xác định rõ mục đích, yêu cầu, đối tác làm việc cũng như chuẩn bị kỹ nội dung trong tiếp xúc, trao đổi để đạt được hiệu quả cao nhất cả về ý nghĩa chính trị và nội dung chuyên môn.

Về tổ chức

- Tiếp tục tăng cường đại biểu Quốc hội chuyên trách (lên khoảng 40% tổng số đại biểu Quốc hội) để làm nòng cốt trong việc xây dựng luật, hoạt động giám sát và các hoạt động khác. Coi trọng chất lượng đại biểu để nâng chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội, giảm số lượng đại biểu công tác tại các cơ quan trong bộ máy hành chính nhà nước và tăng tỷ lệ đại biểu Quốc hội là các nhà khoa học, đại biểu có trình độ, năng lực và điều kiện hoạt động Quốc hội.

- Củng cố bộ máy của các cơ quan của Quốc hội; tăng cường bộ phận Thường trực Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội để bảo đảm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động. Tiếp tục xây dựng các tiểu ban trong các Uỷ ban của Quốc hội đủ mạnh và hoạt động hiệu quả hơn. Có cơ chế tăng cường vai trò của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội trong việc thẩm tra các dự án luật, ngân sách và hoạt động giám sát các lĩnh vực thuộc thẩm quyền.

- Củng cố, kiện toàn các cơ quan tham mưu, giúp việc theo hướng tăng tính chuyên nghiệp, ổn định, tránh chồng chéo, tăng cường dịch vụ nghiên cứu, cung cấp thông tin, hỗ trợ đại biểu Quốc hội trình sáng kiến lập pháp… Xây dựng đội ngũ tham mưu, giúp việc tương xứng với tính chất, yêu cầu của công việc thực tế; có cơ chế cụ thể để huy động đội ngũ cộng tác viên, các nhà khoa học, các chuyên gia tham gia đóng góp vào hoạt động của Quốc hội. Tăng cường công tác bảo đảm cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội. Tiếp tục đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền về các hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội tới cử tri và nhân dân.

Về phương thức hoạt động, mối quan hệ công tác

- Đổi mới phương thức hoạt động bảo đảm Quốc hội gần dân hơn. Ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng Quốc hội điện tử với mục đích tăng cường hiệu quả, tính công khai, minh bạch trong hoạt động của Quốc hội, người dân dễ dàng tiếp cận các thông tin về Quốc hội. Tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội theo hướng tổ chức để từng đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri, báo cáo với cử tri về việc thực hiện nhiệm vụ của đại biểu; tăng cường tiếp cúc cử tri theo chuyên đề, lĩnh vực, đối tượng. Thực hiện hiệu quả việc tổ chức lấy ý kiến góp ý của cử tri vào các dự án luật, dự án khác tại các cuộc tiếp xúc; sử dụng công nghệ thông tin để mở rộng hình thức tiếp nhận ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân đối với các hoạt động của Quốc hội.

- Tiếp tục cải tiến, đổi mới tổ chức và tiến hành các kỳ họp Quốc hội, có biện pháp khắc phục hiệu quả hơn việc gửi tài liệu chậm; hoàn thiện quy trình, thủ tục giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội trong quá trình thảo luận tại kỳ họp; theo dõi, giám sát việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về chương trình xây dựng luật, pháp lệnh để khắc phục tình trạng nhiều dự án luật được chuẩn bị không bảo đảm tiến độ, chất lượng. Các vị đại biểu Quốc hội cần nâng cao trách nhiệm, thực hiện nghiêm túc Nội quỳ kỳ họp Quốc hội và các quy định có liên quan; chủ động hơn trong việc nắm bắt thông tin để thảo luận, cho ý kiến thiết thực, đúng trọng tâm, tránh trùng lắp, tăng tính phản biển. Tổng thư ký Quốc hội và Thường trực Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội phối hợp chặt chẽ hơn trong dự kiến chương trình để bảo đảm hợp lý, sát thực.

- Đổi mới phương thức hoạt động, tăng cường năng lực hoạt động của các cơ quan của Quốc hội để nâng cao hiệu quả hoạt động, nhất là hoạt động giám sát. Tiếp tục hoàn thiện các quy định về chế độ và các điều kiện bảo đảm để đại biểu thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật. Có cơ chế thích hợp để đánh giá kết quả và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của đại biểu Quốc hội , làm cơ sở để cử tri giám sát hoạt động của đại biểu Quốc hội.

- Có cơ chế để đại biểu Quốc hội tham gia ý kiến, thảo luận kỹ những vấn đề quan trọng trước khi cơ quan có thẩm quyền của Đảng xem xét, quyết định.

- Tăng cường phối hợp công tác giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội với Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; giữa Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội với nhau và với các bộ, ngành, địa phương, các tổ chức hữu quan trong việc xem xét, quyết định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội.