Ngày của những đồng đội bên nhau nơi “lò vôi thế kỷ”

Những ngày tháng 7 trên những con đường của Hà Giang, từng đoàn xe, đoàn người nối tiếp nhau trở về chiến trường xưa tri ân các Anh hùng liệt sĩ đã dành cả thanh xuân bảo vệ từng gốc cây, ngọn cỏ nơi biên cương của Tổ quốc.

Hàng nghìn cựu chiến binh và thân nhân các Anh hùng liệt sỹ lại trở về miền biên giới Vị Xuyên để gặp mặt, tri ân, ôn lại truyền thống hào hùng của đơn vị và khắc khoải nhớ mong những đồng đội còn trên các điểm cao, trong khe đá, dưới thung sâu chưa được tìm thấy.

Ngày 12/7/1984, Bộ Tư lệnh quân khu và cấp trên quyết định lấy 12/7 là ngày tấn công tổng lực, ngày Sư đoàn 356 trấn thủ nơi này suốt từ năm 1979 dốc toàn lực để giành lấy các cao điểm 685, 09, 772, 1030. Trong thế trận địch ở trên núi, ta ở dưới các chân núi, trận đánh diễn ra hết sức khốc liệt. Bất chấp hỏa lực mạnh cùng làn mưa pháo của đối phương, quân ta đã giành lại được điểm cao 772 và 685 bị mất vào tay địch trước đó, nhưng cái giá phải trả là hơn 600 người lính thuộc Sư đoàn 356 đã mãi mãi nằm xuống nơi biên cương lúc rạng sáng 12/7.

Từ đó, 12/7 vẫn được coi như ngày “giỗ trận” của những người lính trên mặt trận Vị Xuyên.

Trong cuộc chiến ấy, hơn 4.000 cán bộ, chiến sĩ và đồng bào đã hy sinh, phần lớn còn rất trẻ. Đến nay vẫn còn hơn 2.000 liệt sĩ chưa tìm được hài cốt.

Hàng năm, cứ đến Ngày “giỗ trận” 12/7, những người lính Vị Xuyên năm xưa lại tề tựu về nghĩa trang Vị Xuyên, hát vang câu hát gửi đến đồng đội. Có một điều tâm linh khó lí giải, dù nắng đến mấy nhưng trong ngày này cũng có những hạt mưa. Năm mưa ít thì lất phất vài hạt bóng mây giữa trưa, có khi mưa buổi sớm hay xẩm tối; có năm thì mưa dầm.

Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Vị Xuyên, Hà Giang - nơi an nghỉ của gần 1.900 cán bộ chiến sĩ đã anh dũng hy sinh trong cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979. Trong số gần 1.900 ngôi mộ ở đây, hơn nửa “chưa xác định được danh tính” nhưng họ vẫn còn may mắn hơn hàng ngàn đồng đội nằm cạnh trong mộ tập thể hoặc những người vẫn còn nằm lại nơi các sườn núi đá hay cao điểm phía xa xa mà chưa thể quy tập được hài cốt.

Nếu tính riêng mặt trận Hà Giang, con số cán bộ chiến sĩ nằm lại mảnh đất này lên tới hàng vạn người qua suốt 21 năm xung đột biên giới phía Bắc (từ 17/2/1979 đến năm 1990). Hòa bình lập lại, những người lính Hà Giang và đặc biệt là các cựu chiến binh Sư đoàn 356 đã liên lạc với nhau trở lại mặt trận Vị Xuyên tìm kiếm đồng đội đã ngã xuống. Họ tiên phong, tiến hành vận động anh em cùng lập đài hương cho đồng đội, quy tập một nơi cho những người đã dành cả thanh xuân cho mảnh đất này có “mái ấm sum vầy”. Để rồi, cuối năm 2013 - 2014, đài hương hoàn thành đặt tại cao điểm 468.

Một số hình ảnh những đồng đội bên nhau nơi “lò vôi thế kỷ”.