Sẽ bỏ được thuốc lá nếu có quyết tâm và hỗ trợ của cán bộ y tế

Phát biểu tại Hội thảo khoa học và chia sẻ kinh nghiệm trong công tác tư vấn và điều trị nghiện thuốc lá được Bệnh viện Bạch Mai phối hợp với Quỹ Phòng chống tác hại của Thuốc lá tổ chức ngày 22/5/2025, PGS.TS Vũ Văn Giáp- Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, với sự nỗ lực của Bộ Y tế, các chuyên gia, các cán bộ, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế trong đó có Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam, Nghị quyết 173/20/QH đã được Quốc hội thông qua và thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025.

Trong đó, những cán bộ bộ y tế Bệnh viện Bạch Mai đã cung cấp những bằng chứng, dữ liệu khoa học, những ca bệnh bị ảnh hưởng hết sức nghiêm trọng do thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng những loại thuốc lá gây ra ảo giác có pha trộn ma túy tổng hợp, gây ra tổn thương phổi cấp, tổn thương thần kinh không hồi phục, góp phần vào việc Nghị quyết được ban hành.

Theo PGS.TS Vũ Văn Giáp, các cán bộ y tế với sự mệnh của mình cần bảo vệ thế hệ trẻ tránh xa thuốc lá và các loại thuốc lá mới vì nếu đã thử hút thuốc nguy cơ nghiện ở thế hệ thế trẻ sẽ rất cao.

Đặc biệt đối với những người đang mắc các bệnh có liên quan đến thuốc lá hoặc không liên quan đến thuốc lá, nếu hút thuốc lá và bị ảnh hưởng của thuốc lá thụ động sẽ gây ra tiên lượng bệnh khó khăn, chi phí điều trị tốn kém, kèm theo nguy cơ kháng với thuốc điều trị.

PGS.TS Vũ Văn Giáp ví dụ: “Nếu một người vừa đặt stent mạch vành tốn mấy chục triệu nếu vẫn tiếp tục hút thuốc sẽ có nguy cơ tắc lại, tắc mạch vành khác, hiệu quả điều trị không cao, gánh nặng bệnh tật không được giải quyết. Bên cạnh đó, Nhóm bệnh nhân Ung thư phổi sẽ kháng hóa chất hoặc mắc ung thư mới; Nhóm bệnh COPD nếu vẫn hút thuốc sẽ tái phát các thuốc điều trị cắt cơn không hiệu quả; Nhóm phụ nữ mang thai và trong độ tuổi sinh sản…. nếu hút thuốc lá hoặc thuốc lá thụ động sẽ ảnh hưởng đến chất lượng giống nòi…

Do đó theo PGS.TS Vũ Văn Giáp, các cán bộ cần cố gắng bằng những câu hỏi đơn giản, một việc nhỏ phòng bệnh nhưng mang hiệu quả lớn để phát hiện người nghiện thuốc lá rồi tác động, thay đổi hành vi, bảo vệ và phòng ngừa sức khỏe.

Hiện Bệnh viện Bạch Mai cũng hỗ trợ đào tạo, tư vấn và chỉ đạo tuyến cho nhiều bệnh viện trong tư vấn cai nghiện thuốc lá, xây dựng Tổng đài tư vấn….

Tư vấn là yếu tố then chốt trong hỗ trợ người hút thuốc cai nghiện thuốc lá

Phát biểu tại Hội thảo, TS Jennifer Houston - Phó trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết tư vấn và dùng thuốc hỗ trợ có thể tăng gấp đôi cơ hội cai thuốc lá thành công của người sử dụng thuốc lá. Có bằng chứng cho thấy nhân viên y tế có tiềm năng lớn nhất so với bất kỳ nhóm nào trong xã hội để hỗ trợ mọi người bỏ thuốc lá.

Lời khuyên ngắn gọn từ các chuyên gia y tế có thể làm tăng tỷ lệ cai thuốc thành công lên đến 30%, trong khi lời khuyên chuyên sâu làm tăng cơ hội bỏ thuốc lá lên 84%. Trong số những người hút thuốc nhận thức được sự nguy hiểm của thuốc lá, hầu hết đều muốn bỏ thuốc.

Theo PGS.TS. Phan Thu Phương- Giám đốc Trung tâm Hô hấp – Bệnh viện Bạch Mai, các nghiên cứu đã cho thấy vai trò các nhân viên y tế mang lại tỷ lệ thành công khá cao trong các chương trình tư vấn cai thuốc lá, ngay cả tư vấn ngắn cũng làm tăng tỷ lệ bỏ thuốc thành công thêm 5 -10%, và thời gian tư vấn càng dài, số lần tư vấn càng nhiều lần sẽ càng làm tăng hiệu quả cai thuốc.

Các bác sĩ giúp bệnh nhân bỏ thuốc bằng: Khuyên họ bỏ thuốc lá; tư vấn ngắn gọn; kê đơn thuốc cai nghiện; cung cấp thêm dịch vụ giúp cai thuốc như tổng đài tư vấn; theo dõi và hỗ trợ liên tục để giúp tránh tái nghiện. Mọi thành viên của nhóm chăm sóc đều có thể giúp đỡ giúp nâng cao hiệu quả và hỗ trợ phối hợp. Việc cung cấp điều trị cai nghiện được triển khai và đánh giá hiệu quả.

Năm 20, có 7.443 lượt bệnh nhân trong số bệnh nhân có hút thuốc đến khám, điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai được tư vấn ngắn về cai nghiện thuốc lá và trong số này 1.816 bệnh nhân được Tư vấn chuyên sâu sau khi tư vấn ngắn. Trong nghiên cứu với 300 người hút thuốc, ở thời điểm đánh giá, sau khi nhận tư vấn trực tiếp của bác sĩ, có 48,4% đối tượng đã bỏ thuốc, trong đó số người bỏ thuốc từ 12 tháng trở lên là 20,7%, bỏ thuốc từ 6-dưới 12 tháng là %, từ 1-dưới 6 tháng là 11% và 1,7% người bỏ thuốc dưới 1 tháng.

Theo PGS.TS Phan Thu Phương trong thời gian tới, Bệnh viện tiếp tục phối hợp với các phòng khám Ngoại trú và Khoa điều trị nội trú thực hiện quy trình tư vấn cai nghiện thuốc để các cán bộ y tế luôn nhớ, và dành thời gian tư vấn cho người bệnh, góp phần vào cai nghiện thuốc lá thành công cho người bệnh.