Sửa Luật Dầu khí - Nền tảng cho nền kinh tế Việt Nam bứt phá

Buổi tọa đàm thu hút nhiều chuyên gia trong và ngoài ngành, cùng đại diện Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Tháo gỡ khó khăn hiện tại cho ngành dầu khí

Luật Dầu khí (sửa đổi) gồm 9 chương, 56 điều kế thừa các điều khoản cơ bản của của Luật Dầu khí năm 1993, sửa đổi vào năm 2000 và 2008. Đây là dự án luật được đánh giá rất quan trọng, phục vụ cho mục tiêu phát, tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí gắn với hoạt động xây dựng pháp luật phát triển kinh tế đất nước.

Ông Phan Minh Quốc Bình - Phó Viện trưởng Viện Dầu khí Việt Nam (VPI), Hiệu trưởng Trường Đại học Dầu khí cho biết, ngành dầu khí của nước ta đến nay đã phát triển hoàn chỉnh, đồng bộ, từ tìm kiếm, thăm dò, khai thác, vận chuyển, chế biến, tồn trữ đến kinh doanh và chế biến ra các cái sản phẩm có giá trị cao. Chuỗi giá trị công nghiệp dầu khí hoàn chỉnh như vậy không phải nước nào cũng có.

Hiện nay thông qua sự quan tâm, chăm lo của Đảng, Nhà nước, đặc biệt với Luật Dầu khí được ban hành từ năm 1998 đến nay đã phát huy tối đa tác dụng, hiệu quả, đóng góp quan trọng cho việc hình thành ngành Công nghiệp Dầu khí của Việt Nam.

Tuy nhiên, qua 3 lần sửa đổi đến nay với nhiều yếu tố mới phát sinh, Luật đã giảm đi phần nào tác dụng hỗ trợ khiến ngành công nghiệp dầu khí, cụ thể là Tập đoàn Dầu khí phải đối diện với những khó khăn, thách thức khi cùng với sự lớn mạnh của mình, “chiếc áo” mà ngành dầu khí khoác lên mình sau nhiều năm đã trở nên chật chội. Nhận biết được điều này, vừa qua Đảng và Nhà nước thấy cần thiết phải điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung Luật Dầu khí để đảm bảo cho sự phát triển của ngành dầu khí cũng như tháo gỡ những khó khăn vướng mắc ngành đang gặp phải.

Còn theo ông Trần Quang Dũng - Trưởng ban Truyền thông và Văn hoá Doanh nghiệp - Tập đoàn Dầu khí Việt Nam cho hay, trong thời gian dài, đây vẫn là ngành kinh tế mũi nhọn trong kinh tế biển, đóng góp cho đất nước và bảo đảm an ninh quốc phòng. Do vậy, cần thiết phải rà soát hệ thống quản lý nhà nước trong lĩnh vực dầu khí, bảo đảm phù hợp trong cách tiếp cận và phương thức điều hành mới.

Cần hành lang pháp lý, cơ chế phù hợp

Ông Lê Đắc Hoá - Giám đốc dự án Lô 01, 02 (Tổng Công ty Thăm dò - Khai thác Dầu khí) cũng cho rằng, việc sửa đổi luật nhằm đẩy mạnh thu hút đầu tư vào hoạt động dầu khí, bảo đảm tính cạnh tranh và tăng sức hấp dẫn của môi trường đầu tư.

Theo ông Hoá, trong 5 năm qua, có những thời điểm giá dầu thế giới xuống thấp kỷ lục (Q2-2020) gây khó khăn rất lớn cho ngành công nghiệp khai thác dầu khí. Trong giai đoạn thế giới rất nhiều biến động như hiện nay và những thập kỷ tới cùng với xu hướng chuyển dịch nguồn năng lượng từ hóa thạch sang “xanh” đang ngày càng hiện rõ, Luật Dầu khí (sửa đổi) cũng cần cân nhắc đến các cơ chế, nguyên tắc, biện pháp khuyến khích các nhà đầu tư ở những thời điểm giá dầu sụt giảm, để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước và nhà đầu tư, hỗ trợ nhà đầu tư cùng vượt qua khó khăn, nhằm tới mục tiêu khai thác kịp thời và sử dụng hiệu quả nguồn tài nguyên dầu khí.

Do vậy, dự thảo Luật cần quy định nguyên tắc điều chỉnh thuế suất thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp (thay đổi/giảm) khi giá dầu thô giảm đến một ngưỡng nhất định.

Một số chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh tiềm năng dầu khí ngày càng hạn chế, công tác tìm kiếm thăm dò, gia tăng trữ lượng dầu khí hàng năm không đảm bảo bù cho sản lượng dầu khí khai thác. Trong khi đó, hầu hết các mỏ dầu khí khai thác ở trong nước đã bước vào giai đoạn suy giảm sản lượng và dần cạn kiệt (Bạch Hổ, Lan Tây, Lan Đỏ,…).

Vậy nên, Việt Nam cần xem xét các cơ chế, chính sách phù hợp với các điều kiện đặc thù của nguồn tài nguyên dầu khí ở trong nước. Điều này cần được thể hiện rõ trong các nội dung dự thảo Luật Dầu khí sửa đổi được Chính phủ trình Quốc hội xem xét. Trong đó, cần tham khảo các thông lệ dầu khí quốc tế tốt tại các quốc gia trên thế giới và trong khu vực.

Dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) tập trung quy định những nội dung đặc thù trong lĩnh vực dầu khí với 6 nhóm chính sách về bổ sung, hoàn thiện các quy định liên quan đến hợp đồng dầu khí; quy định về điều tra cơ bản; quy định việc thực hiện dự án dầu khí theo chuỗi từ tìm kiếm thăm dò, khai thác, vận chuyển, xử lý; quy định về ưu đãi đầu tư dầu khí và ưu đãi đầu tư đặc biệt đối với dự án dầu khí theo lô dầu khí thông qua hợp đồng dầu khí; quy định các bước triển khai dự án trong hoạt động dầu khí; quy định công tác kế toán, quyết toán, kiểm toán và xử lý chi phí hoạt động dầu khí; quy định khung cho phép bên thứ ba tiếp cận các cơ sở hạ tầng có sẵn của ngành dầu khí. Việc cập nhật tình hình thực tiễn vào dự án Luật Dầu khí (sửa đổi) nhằm phù hợp với bối cảnh chung.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực, Ủy ban Kinh tế Quốc hội cũng nhận định: Việc sửa đổi này rất quan trọng nhằm nâng cao tính thực tiễn, khả thi của Luật Dầu khí, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống luật pháp trong điều tra cơ bản về dầu khí và hoạt động dầu khí, phù hợp với các cam kết quốc tế và thông lệ công nghiệp dầu khí quốc tế.

Luật sửa đổi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động dầu khí, hạn chế tối đa những khó khăn, vướng mắc do cơ chế, sự không rõ ràng, chồng chéo, bất cập của hệ thống pháp luật; Tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài và tư nhân trong lĩnh vực tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí trong bối cảnh hiện nay.

Cùng với đó, phát triển kinh tế gắn với bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của quốc gia trên biển phù hợp với luật pháp quốc tế, đồng thời góp phần duy trì môi trường hòa bình và ổn định trên biển để phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, phù hợp với Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam.