Thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu sầu riêng theo hướng bền vững

Tránh rớt giá vào thời điểm thu hoạch rộ

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đến năm 20, diện tích trồng sầu riêng cả nước đạt gần 180.000 ha, sản lượng khoảng 1,5 triệu tấn. Kim ngạch xuất khẩu đạt xấp xỉ 3,2 tỷ USD, chiếm 47% tổng giá trị xuất khẩu rau quả, với tốc độ tăng trưởng diện tích trung bình 19,5%/năm giai đoạn 20–20 và tiếp tục có xu hướng mở rộng nhanh.

Tuy nhiên, thời gian vừa qua việc xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam ở một số thời điểm gặp nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến quy mô xuất khẩu, giá trị gia tăng, lợi nhuận của người sản xuất và doanh nghiệp xuất khẩu. Nguyên nhân chính là do một số quốc gia đã áp dụng thêm một số biện pháp kiểm soát bổ sung đối với sầu riêng xuất khẩu của Việt Nam; bên cạnh đó, biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp; tình trạng mở rộng, gia tăng nhanh diện tích sầu riêng tại một số địa phương đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành hàng sầu riêng.

Để chủ động ứng phó với những khó khăn trên, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và bảo đảm sản xuất, xuất khẩu sầu riêng ổn định, bền vững, Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường tập trung triển khai sản xuất sầu riêng theo Đề án phát triển cây ăn quả chủ lực đến năm 2025, 2030; đảm bảo cung – cầu hợp lý và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường trong nước, quốc tế.

Bộ cần khẩn trương hoàn thiện các quy định về quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, hướng dẫn sản xuất an toàn, bền vững (hoàn thành trong quý III/2025); đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất – chế biến – tiêu thụ – truy xuất nguồn gốc.

Đặc biệt, Thủ tướng chỉ đạo tổ chức đàm phán với Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) để thống nhất quy trình thông quan sầu riêng, công nhận mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, nâng cao năng lực kiểm dịch tại cửa khẩu, và tăng cường phòng thử nghiệm phục vụ xuất khẩu.

Đồng thời, cần cơ cấu lại ngành hàng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả, tăng tỷ trọng sản phẩm chế biến sâu, đông lạnh và giảm xuất khẩu quả tươi nhằm tránh rớt giá vào thời điểm thu hoạch rộ.

Xây dựng và tổ chức triển khai ngay chương trình giám sát việc thực hiện cấp, quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói và an toàn vệ sinh thực phẩm, kiểm dịch thực vật từ gốc đối với sản phẩm sầu riêng...

Giao Bộ Công an xử lý nghiêm hành vi gian lận

Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì xây dựng thương hiệu quốc gia cho sầu riêng Việt Nam, đẩy mạnh tiêu thụ qua kênh phân phối hiện đại, thương mại điện tử và xúc tiến xuất khẩu tại các thị trường lớn. Bộ Tài chính được giao nghiên cứu cơ chế hỗ trợ tín dụng, giãn thuế cho doanh nghiệp chế biến, bảo quản sầu riêng xuất khẩu.

Bộ Công an có trách nhiệm xử lý nghiêm hành vi gian lận mã số vùng trồng, làm giả hồ sơ xuất khẩu và bảo đảm an ninh chuỗi cung ứng.

Chính quyền các địa phương phải kiểm soát chặt diện tích trồng mới, tổ chức sản xuất phù hợp thực tiễn, tăng cường giám sát việc cấp và sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói; khuyến khích liên kết sản xuất – chế biến – tiêu thụ theo chuỗi, đầu tư kho lạnh, logistics, thúc đẩy chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị gia tăng.

Công điện cũng yêu cầu tổ chức tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật liên quan đến sản xuất, xuất khẩu sầu riêng, đồng thời phối hợp với các cơ quan chuyên môn và lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát toàn diện chuỗi sản xuất - đóng gói - tiêu thụ - xuất khẩu sầu riêng; hướng dẫn xây dựng hệ thống giám sát nội bộ tại vùng trồng, cơ sở đóng gói, bảo đảm duy trì điều kiện hoạt động ổn định sau khi được cấp mã, tuân thủ đầy đủ các quy định kỹ thuật của Việt Nam và của thị trường nhập khẩu.