Tiếp tục hoàn thiện Bộ luật Tố tụng hình sự sửa đổi

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSNDTC) Nguyễn Huy Tiến cho biết, nhiều ý kiến tán thành với việc bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là trưởng công an hoặc phó trưởng công an cấp xã trong dự thảo Luật là phù hợp, bảo đảm tính kịp thời, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức cơ quan điều tra 2 cấp.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị rà soát toàn bộ các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự để bảo đảm tính đồng bộ, nhất là các nội dung liên quan đến việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế; nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của thủ trưởng, phó thủ trưởng Cơ quan điều tra để bổ sung chính xác, rõ ràng cho phù hợp với vai trò mới của điều tra viên Cơ quan điều tra cấp tỉnh được bố trí tại công an cấp xã.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị sửa đổi các điều có liên quan để điều tra viên là Trưởng công an, Phó trưởng công an cấp xã có thể thực hiện các biện pháp ngăn chặn phù hợp, đồng thời, cần làm rõ công an cấp xã không phải là một cấp cơ quan điều tra độc lập mà chỉ thực hiện nhiệm vụ theo ủy quyền của cấp trên.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, VKSNDTC bổ sung tại Điều 37 Bộ luật Tố tụng hình sự, quy định, điều tra viên trung cấp và cao cấp của Cơ quan điều tra công an cấp tỉnh được bố trí làm Trưởng công an cấp xã hoặc làm Phó trưởng công an cấp xã khi được thủ trưởng cơ quan điều tra công an cấp tỉnh phân công, ủy quyền tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra đối với vụ án về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã, thì được thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn như thủ trưởng cơ quan điều tra.

Cũng theo VKSNDTC, có ý kiến đề nghị chỉ nên quy định trưởng công an xã có quyền đề nghị áp dụng biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt, không nên giao thẩm quyền trực tiếp vì đây là những biện pháp có tính chất xâm phạm quyền con người, quyền công dân.

Tiếp thu ý kiến này, VKSNDTC chỉnh sửa dự thảo Luật theo hướng “Điều tra viên là trưởng công an cấp xã hoặc phó trưởng công an cấp xã không có thẩm quyền áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt”.

Ngoài ra, dự thảo luật quy định, Điều tra viên là Trưởng công an cấp xã hoặc Phó trưởng công an cấp xã khi điều tra án về tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng trên địa bàn xã phải là điều tra viên trung cấp, điều tra viên cao cấp của cơ quan điều tra công an cấp tỉnh, được thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh phân công, ủy quyền thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên của công an cấp tỉnh.

Đáng chú ý, VKSNDTC nêu rõ: Công an xã không phải là một cấp điều tra. Việc bổ sung quy định này là để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn khi không tổ chức cơ quan điều tra công an cấp huyện.

Trước ý kiến đề nghị cân nhắc lộ trình và triển khai thận trọng việc bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là trưởng công an, phó trưởng công an cấp xã, có thể thí điểm tại một số địa phương trước khi áp dụng rộng rãi, VKSNDTC cho biết, trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện, cơ quan này sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an cân nhắc, thận trọng trong việc lựa chọn phân công điều tra viên là Trưởng công an xã, Phó trưởng công an xã để bảo đảm đúng điều kiện, tiêu chuẩn về năng lực, trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đấu tranh, phòng chống tội phạm, phòng chống oan sai, bỏ lọt tội phạm.