Áp dụng chính xác, hiệu quả Luật Tư pháp người chưa thành niên trong giải quyết vụ án

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tuyến từ điểm cầu trung tâm Hội trường TANDTC tới điểm cầu các TAND cấp cao, TAND cấp tỉnh, cấp huyện, TAQS các cấp và Học viện Tòa án... Dự Hội nghị tại điểm cầu Hội trường TANDTC có các thành viên Hội đồng Thẩm phán TANDTC; Lãnh đạo, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án các đơn vị thuộc TANDTC...

Xử lý phù hợp, nhân văn hơn đối với người chưa thành niên

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến nêu rõ, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, TANDTC đã tích cực tiến hành việc nghiên cứu, xây dựng dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên (Luật TPNCTN). Ngày 30/11/20, Luật Tư pháp người chưa thành niên đã được Quốc hội khóa XV thông qua với tỷ lệ đồng thuận cao và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2026.

Luật đã thể chế đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về “phát triển hệ thống tư pháp thân thiện và bảo vệ trẻ em” cũng như đáp ứng các chuẩn mực quốc tế, yêu cầu của Liên Hợp quốc về tư pháp người chưa thành niên, nhằm mục đích xử lý phù hợp hơn, nhân văn hơn đối với người chưa thành niên; tăng cường biện pháp giáo dục, hỗ trợ, giúp đỡ chưa thành niên phạm tội tự sửa chữa lỗi lầm, thay đổi hành vi, hạn chế tối đa việc áp dụng biện pháp mang tính chất trừng phạt, giam giữ nhưng vẫn bảo đảm sự an toàn của cộng đồng và trật tự xã hội.

Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến nhấn mạnh, đây là đạo luật quan trọng, có liên quan đến nhiều đạo luật khác như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Thi hành án hình sự và tác động trực tiếp đến công tác xét xử tại các Tòa án. Vì vậy, đề nghị các đồng chí Lãnh đạo, Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký tại các Tòa án tại các điểm cầu chú ý lắng nghe, tập trung theo dõi, nắm vững các nội dung lớn của Luật TPNCTN để trao đổi, phát biểu, thảo luận về những vấn đề còn chưa rõ hoặc còn vướng mắc.

Nắm rõ quy định để áp dụng chính xác

Tại Hội nghị, Báo cáo viên Nguyễn Biên Thùy, Thẩm phán TANDTC đã giới thiệu những nội dung quan trọng của Luật TPNCTN như: xử lý chuyển hướng đối với người chưa thành niên (NCTN) phạm tội; hình phạt; thủ tục tố tụng thân thiện; thi hành án phạt tù và tái hòa nhập cộng đồng; điều khoản thi hành...

Thẩm phán TANDTC Nguyễn Biên Thùy nhấn mạnh, Luật TPNCTN thể chế hóa đầy đủ chủ trương, quan điểm của Đảng về phát triển hệ thống tư pháp thân thiện và bảo vệ trẻ em, cũng như đáp ứng các chuẩn mực quốc tế, yêu cầu của Liên hợp quốc về tư pháp NCTN, nhằm mục đích xử lý phù hợp hơn, nhân văn hơn với NCTN.

Luật TPNCTN quy định xử lý chuyển hướng - đây là nội dung trung tâm của Luật. Ngoài ra, hình phạt, thủ tục tố tụng, thi hành án phạt tù, tái hòa nhập cộng đồng đối với NCTN; nhiệm vụ quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân, gia đình trong hoạt động tư pháp NCTN…

Áp dụng Luật TPNCTN và các luật có liên quan (Điều 2) nêu rõ: “Việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, giải quyết vụ án hình sự, xử lý chuyển hướng, thi hành án phạt tù, tái hòa nhập cộng đồng đối với NCTN được áp dụng theo quy định của Luật này và theo quy định của BLHS, BLTTHS, Luật THAHS và luật khác không trái với quy định của Luật này”. Vì vậy, cho thấy Luật tích hợp với nhiều luật khác liên quan, nên khá là phức tạp.

Thẩm phán TANDTC Nguyễn Biên Thùy đề nghị TAND các cấp nghiên cứu và chuẩn bị thật kỹ cho đến thời điểm Luật có hiệu lực.

Tại Hội nghị, đại diện TAND một số địa phương đã đặt ra rất vấn đề liên quan đến quy định về nguyên tắc, mục đích áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng (BPXLCH); Quy định các biện pháp ngăn chặn, cưỡng chế đối với NCTN bị buộc tội; điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án phạt tù và tái hòa nhập cộng đồng đối với NCTN phạm tội: áp dụng BPXLCH và thủ tục tố tụng tư pháp hình sự đối với NCTN tại Tòa án và một số quy định khác thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án...

Các vấn đề trên được Báo cáo viên Nguyễn Biên Thùy, Thẩm phán TANDTC lần lượt giải đáp giải đáp, làm rõ để các đại biểu nắm rõ hơn quy định của pháp luật, nghiên cứu và áp dụng.

Phát biểu bế mạc Hội nghị, Phó Chánh án TANDTC Nguyễn Văn Tiến đánh giá cao các nội dung thảo luận; đối với những vấn đề còn khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật TPNCTN, đề nghị gửi về Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học TANDTC tổng hợp, nghiên cứu, tham mưu với Chánh án và Hội đồng Thẩm phán TANDTC kịp thời hướng dẫn, để đưa Luật TPNCTN áp dụng hiệu quả tốt nhất.