Doanh nghiệp xuất khẩu đẩy mạnh khai thác thị trường trong nước

Theo thống kê mới nhất của Cục Hải quan, nửa đầu tháng 5, tổng kim ngạch hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam đạt 16,88 tỷ USD, giảm 18,3% so với kỳ 2 tháng 4 (tương ứng giảm 3,77 tỷ USD). Xuất khẩu kỳ 1 tháng 5 giảm so với kỳ 2 tháng 4/2025 ở các nhóm hàng như máy móc, thiết bị, dụng cụ và phụ tùng giảm 513 triệu USD, tương ứng giảm 19,7%; hàng dệt may giảm 401 triệu USD, tương ứng giảm 22,8%; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 394 triệu USD, tương ứng giảm 8,9%...

Đại diện Cục Hải quan đánh giá, một loạt mặt hàng chủ lực như dệt may, đồ gỗ, thủy sản… đang tiếp tục có xu hướng giảm sâu, do nhu cầu tiêu dùng toàn cầu suy yếu và hàng rào kỹ thuật, thuế quan tăng mạnh từ các thị trường lớn như Mỹ, EU.

TS. Tô Hoài Nam – Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đánh giá, nhiều doanh nghiệp chia sẻ lượng đơn hàng mới từ quý I đến nay liên tục sụt giảm, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu lớn hoạt động dưới công suất, thậm chí chuyển sang sản xuất cầm chừng hoặc tìm hướng quay về thị trường trong nước.

Thực tế này cho thấy, doanh nghiệp không thể trông chờ mãi vào xuất khẩu. Trong khi nhiều thị trường lớn đang co lại, thị trường nội địa với gần 100 triệu dân chính là ‘phao cứu sinh’ quan trọng mà doanh nghiệp nên quay về.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập (VCCI), rất nhiều doanh nghiệp Việt từng thành công nhờ xuất khẩu, nhưng lại không chú trọng xây dựng thương hiệu tại thị trường trong nước. Đây là một thiếu sót lớn, nhất là khi người tiêu dùng nội địa ngày càng ưu tiên chất lượng, truy xuất nguồn gốc và hàng hóa có giá trị bền vững, thì đây chính là cơ hội để doanh nghiệp nội phát huy lợi thế.

Thực tế thị trường nội địa từ lâu vẫn được xem là "chiếc đệm" quan trọng giúp doanh nghiệp trụ vững trong thời kỳ khó khăn. Dù chịu áp lực cạnh tranh từ hàng ngoại nhập, nhưng với tâm lý ưu tiên dùng hàng Việt, cùng các chính sách hỗ trợ tiêu dùng, đây vẫn là mảnh đất màu mỡ nếu doanh nghiệp biết đầu tư đúng cách.

Rất nhiều doanh nghiệp từng bỏ ngỏ thị trường nội địa, nhưng khi quay lại, họ thấy đây là cơ hội để hiểu sâu hơn về người tiêu dùng Việt, từ đó điều chỉnh sản phẩm phù hợp với cả thị trường trong nước và quốc tế. Xu hướng "glocalization" - toàn cầu hóa nhưng có bản địa hóa - đang là hướng đi thông minh. Nếu sản phẩm Việt chinh phục được người tiêu dùng Việt một cách trung thực, minh bạch và có chất lượng, thì khả năng thành công ở thị trường nước ngoài cũng cao hơn rất nhiều.

Nhiều doanh nghiệp đã nhận ra tầm quan trọng của việc "đi bằng hai chân". Điển hình như ngành thực phẩm - đồ uống, một số công ty xuất khẩu sầu riêng, cà phê, hạt điều...đang quay về mở rộng chuỗi phân phối nội địa, xây dựng thương hiệu bài bản tại các siêu thị và kênh bán lẻ trực tuyến.

Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Phạm Tấn Công nhận định, thị trường nội địa không nên bị xem là phương án dự phòng. Đó phải là chiến lược song song với xuất khẩu. Doanh nghiệp cần đầu tư nghiêm túc, xem đây là ‘sân nhà’ thật sự, với đầy đủ chiến lược marketing, logistics, dịch vụ hậu mãi, như cách họ đang làm ở các thị trường quốc tế.

Theo ông Công, việc Chính phủ đã và đang tiếp tục thúc đẩy các chương trình "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam", cùng chính sách ưu tiên phát triển doanh nghiệp tư nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vừa và nhỏ sẽ là đòn bẩy quan trọng giúp doanh nghiệp làm chủ sân nhà, từ đó làm bàn đạp vươn ra quốc tế.