Ecuador trong vòng xoáy bạo lực ma túy

Cần sự trợ giúp quốc tế

Theo báo cáo mới nhất của tổ chức nghiên cứu InSight Crime của Mỹ, Ecuador là "một trong những trung tâm buôn bán ma túy lớn nhất trong khu vực".

Quốc gia này, với dân số 18 triệu người, được các băng đảng sử dụng để buôn lậu cocaine Colombia và Peru vào châu Âu, Mexico và Trung Mỹ. Tốc độ các băng đảng ma túy mở rộng quyền lực ở Ecuador là chưa từng có.

Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Anh BBC, Tổng thống Ecuador Daniel Noboa đã yêu cầu cộng đồng quốc tế hỗ trợ quân sự. Ông mong muốn hợp tác với quân đội Mỹ, châu Âu và Brazil để chống tội phạm ở Ecuador.

Ông cũng cho biết muốn Mỹ, dưới thời Tổng thống Donald Trump, phân loại các băng đảng Ecuador là nhóm khủng bố, giống như cách ông Trump đã làm với một số băng đảng Mexico và Venezuela.

Chỉ vài ngày trước đó, Tổng thống Noboa đã công bố "liên minh chiến lược nhằm tăng cường năng lực trong cuộc chiến chống khủng bố ma túy" với Erik Prince, người sáng lập công ty quân sự tư nhân trước đây có tên là Blackwater.

Tuy nhiên, các nhà quan sát nghi ngờ về khả năng các biện pháp quân sự có thể phá vỡ các băng đảng và chấm dứt vòng xoáy bạo lực.

Họ chỉ ra Colombia, quốc gia có nhiều thập kỷ kinh nghiệm trong việc chống tội phạm liên quan đến ma túy là một ví dụ cho thấy việc triển khai quân đội không có tác dụng.

Bà Catalina Nino, điều phối viên dự án khu vực về an ninh tại Mỹ Latin thuộc Quỹ Friedrich Ebert (FES) tại Colombia, cho biết: "Kinh nghiệm cho thấy việc quân đội tham gia vào an ninh nội bộ sẽ dẫn đến hạn chế quyền công dân".

"Lực lượng vũ trang không được đào tạo để tương tác với dân thường. Khi điều này xảy ra, tình trạng vi phạm nhân quyền gia tăng", bà nói.

Bà cũng lưu ý rằng, đôi khi có thể có những cải thiện tạm thời về tình hình an ninh, nhưng những cải thiện này không kéo dài.

Liệu có thể chấm dứt bạo lực?

Ông Daniel Ponton, Hiệu trưởng Trường An ninh và quốc phòng tại Viện nghiên cứu quốc gia tiên tiến Ecuador, tỏ ra ít hoài nghi hơn nhưng cũng chỉ ra việc triển khai quân đội theo cách này tiềm ẩn nhiều rủi ro và không nhất thiết sẽ làm giảm tội phạm.

"Tôi chưa bao giờ hoàn toàn phản đối việc quân đội được sử dụng cho các nhiệm vụ liên quan đến an ninh nội bộ khi bản chất của mối đe dọa đòi hỏi sự can thiệp của quân đội và lực lượng cảnh sát - như trường hợp ở Ecuador - bị áp đảo", ông nói. "Ở Ecuador, lực lượng vũ trang là cần thiết vì có một số nhóm có vũ khí hạng nặng và kiểm soát các khu vực cần phải có hoạt động quân sự".

Lời kêu gọi hỗ trợ quân sự quốc tế của Tổng thống Noboa được đưa ra khi tình hình chính trị ở Ecuador đặc biệt căng thẳng. Một cuộc bầu cử vòng hai giữa Tổng thống Noboa và đối thủ cánh tả Luisa Gonzalez đã được lên lịch vào ngày 13/4. Trong vòng bỏ phiếu đầu tiên vào ngày 9/2, ông Noboa giành được 44,2% trong khi ông Gonzalez nhận được 44%.

Sự ủng hộ đối với ông Noboa đã suy giảm trong những tháng gần đây, làm dấy lên nghi ngờ rằng lời kêu gọi can thiệp quân sự của ông có thể nhằm phục vụ cuộc bầu cử sắp tới.

Bản thân đối thủ Gonzalez đang tập trung vào phúc lợi xã hội và chỉ trích các kế hoạch quân sự của ông Noboa là không hiệu quả.

Tổng thống Daniel Noboa cho biết Ecuador cần sự giúp đỡ của quốc tế để chống lại các băng đảng ma túy. Nhưng các chuyên gia cho rằng việc quân sự hóa cuộc chiến chống buôn lậu ma túy không phải là giải pháp.

Cả bà Catalina Nino và ông Daniel Ponton đều nói, thay vì quân sự hóa cuộc chiến chống buôn bán ma túy, nên có một cách tiếp cận toàn diện hơn, tính đến các yếu tố xã hội và kinh tế.