Thanh Hóa “bắt mạch” giá vật liệu đội giá bất thường

Ngày 5/5, tỉnh Thanh Hóa đã triệu tập hội nghị mở rộng gồm những người đứng đầu Tỉnh ủy, UBND, lãnh đạo chủ chốt các sở, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp để đánh giá thực trạng, tồn tại và giải pháp đưa hoạt động khoáng sản trên địa bàn hoạt động quy củ, đúng quy luật thị trường.

Theo báo cáo, trên địa bàn tỉnh hiện có 616 mỏ khoáng sản được quy hoạch, trong đó có 557 mỏ khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của UBND tỉnh và 59 mỏ khoáng sản thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Đến nay, toàn tỉnh đã có 344 mỏ được cấp phép khai thác, trong đó có 17 mỏ được Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cấp phép và 327 mỏ được UBND tỉnh cấp phép (trữ lượng khoáng sản còn lại của các mỏ khoảng 43,6 triệu m3 đất san lấp; 3,6 triệu m3 cát và 163,6 triệu m3 đá).

Mỗi năm ngân sách tỉnh thu từ 900 - 1.000 tỷ đồng. Thế nhưng đổi lại là rất nhiều thứ như môi trường, cơ sở hạ tầng, đường giao thông bị ảnh hưởng, an ninh trật tự, tình trạng vi phạm pháp luật từ hoạt động khai thác, quản lý tài nguyên khoáng sản gia tăng.

Từ đầu năm 2025 đến nay, giá nhiều loại vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh có biến động tăng vọt và chưa tuân thủ theo công bố giá của cơ quan chức năng, tập trung chủ yếu 3 nhóm vật liệu xây dựng là đất san lấp, đá và cát, đặc biệt giá cát đã tăng khoảng 30% so với thời điểm cuối năm 20.

Một số công trình, dự án đang triển khai thi công nhưng không có nguồn mỏ vật liệu ở khu vực gần dự án, phải mua vật liệu ở xa, chi phí vận chuyển lớn, dẫn đến giá vật liệu tại chân công trình tăng cao, ảnh hưởng đến tiến độ dự án cũng như hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Nhiều dự án khai thác, chế biến khoáng sản để xảy ra các sai phạm, như: Khai thác vượt mốc giới, vượt công suất, chưa đúng thiết kế; chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp bảo vệ môi trường; kê khai chưa đúng sản lượng khai thác; bán chưa đúng giá niêm yết.

Việc vận chuyển vật liệu gây khói, bụi, ô nhiễm môi trường, hư hỏng đường giao thông. Tình trạng khai thác khoáng sản trái phép diễn ra phức tạp, đặc biệt là cát lòng sông, đất san lấp.

Trong đó, công tác đánh giá, dự báo cung - cầu vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh chưa thường xuyên, chưa chính xác; chưa xây dựng được danh mục các dự án khai thác, chế biến khoáng sản hằng năm để đưa ra đấu giá quyền khai thác, cung cấp vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án trên địa bàn.

Những tồn tại, hạn chế, vi phạm trong hoạt động khoáng sản nêu trên đã ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến việc cung cấp vật liệu cho các dự án trên địa bàn tỉnh, một số trường hợp gây dư luận, bức xúc trong nhân dân.

Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Doãn Anh nhận định: Thanh Hóa có nguồn tài nguyên khoáng sản phong phú và đa dạng không có lí do gì mà không thể cung cấp đủ cho các công trình và nhu cầu của người dân.

Thực trạng giá vật liệu xây dựng tăng cao và khan hiếm sẽ làm chậm tiến độ thực hiện dự án, nhất là hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp, phát triển đô thị và giao thông đường bộ.

Ảnh hưởng đến hình ảnh, môi trường đầu tư, thu hút các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh và đặc biệt là ảnh hưởng đến .326 hộ gia đình thuộc chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và của Tỉnh ủy, UBND tỉnh.

Thông qua hội nghị này, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa mong muốn các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, nhà thầu cùng nhau phân tích làm rõ những vấn đề trong quản lý cấp phép, quản lý hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản, hiến kế để công tác quản lý tài nguyên khoáng sản được khoa học, hợp lý, minh bạch hơn.

Các doanh nghiệp đề nghị tỉnh Thanh Hóa cần có cơ chế nhanh chóng, kịp thời cập nhật bảng giá vật liệu xây dựng sát với diễn biến thực tế của thị trường, đặc biệt tại những khu vực có biến động cao.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Lê Đức Giang xác định việc quản lý, cấp phép tài nguyên khoáng sản, đáp ứng nhu cầu của thị trường là việc làm khó nhưng không thể không làm. Các đơn vị phải tuân thủ các quy định của pháp luật.

Thực hiện nghiêm việc kê khai giá và bán theo đúng giá niêm yết, không được đầu cơ, tự ý nâng giá, găm hàng, ép giá. Thực hiện giao kết hợp đồng minh bạch, đáp ứng kịp thời tiến độ phục vụ thi công dự án, nhất là các dự án lớn, trọng điểm của tỉnh.

Yêu cầu các doanh nghiệp kê khai nộp thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường theo đúng sản lượng khai thác; thực hiện việc báo cáo thống kê, kiểm tra trữ lượng khoáng sản theo quy định; tuyệt đối không được làm thất thoát nguồn tài nguyên khoáng sản.

Căn cứ kết quả khảo sát, đánh giá công suất hoạt động của các mỏ khoáng sản trên địa bàn tỉnh hiện nay và quy hoạch khoáng sản của tỉnh để tham mưu, đề xuất danh mục dự án khai thác, chế biến khoáng sản cần tổ chức đấu giá đưa vào khai thác trong thời gian tới, đáp ứng nhu cầu cung cấp vật liệu xây dựng cho các công trình, dự án trên địa bàn.

Tiếp tục kiểm tra, rà soát lại 557 mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh theo Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 (được phê duyệt tại Quyết định số 3 ngày 27/02/2023 của Thủ tướng Chính phủ), bảo đảm số liệu trong quy hoạch và thực tế phải khớp, làm cơ sở để thực hiện các bước trình tự, thủ tục đấu giá, cấp phép, khai thác khoáng sản.

Đồng thời, tiếp tục rà soát, phát hiện các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh nếu đủ điều kiện thì thực hiện các thủ tục cập nhật, bổ sung vào Quy hoạch tỉnh theo quy định.

Đối với đất san lấp, cần tiến hành khảo sát, phát hiện các mỏ đất san lấp và xây dựng Kế hoạch sử dụng vật liệu đất san lấp trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, làm cơ sở để định hướng cấp phép khai thác, sử dụng bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm, tránh hiện tượng nhà đầu tư xin cấp phép tràn lan, ảnh hưởng cảnh quan, môi trường, lãng phí nguồn lực.

Các sở, ban, ngành hướng dẫn cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản theo hướng rút ngắn tối đa thời gian làm thủ tục để sớm có nguồn vật liệu cung cấp cho các dự án, công trình trọng điểm và các công trình khác có liên quan.

Thực hiện đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với các mỏ đã có trong quy hoạch, đủ điều kiện để tổ chức đấu giá, bảo đảm công khai, minh bạch, đúng quy định của pháp luật.

Đôn đốc, sớm hoàn thiện thủ tục cấp phép các mỏ đã trúng đấu giá để đưa vào khai thác, đáp ứng nhu cầu cung cấp vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh; bảo đảm công khai, minh bạch, đúng quy định của pháp luật, mang lại nguồn thu cao nhất cho ngân sách nhà nước.