Trước những gì ghi nhận được về việc trại heo Thanh Đôn xả nước thải chăn nuôi chưa qua xử lý vào sông Đồng Nai, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đời sống sinh hoạt của người dân xã Ngọc Định, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai, nhóm phóng viên chúng tôi đã đến các cơ quan chức năng tại địa phương để liên hệ làm rõ vụ việc này.
Chiều ngày 22/8, chúng tôi có mặt tại UBND xã Ngọc Định để ghi nhận ý kiến của lãnh đạo địa phương về sự việc trại heo Thanh Đôn xả thải. Tại đây, chúng tôi đã trao đổi trực tiếp với ông Nguyễn Mạnh Khoẻ - Chủ tịch UBND xã Ngọc Định, huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai.
Theo ông Khoẻ chia sẻ, hơn 1 năm kể từ khi ông nhậm chức tại địa phương này, xã đã gặp phải nhiều khó khăn trong việc kiểm soát hoạt động của trại heo Thanh Đôn. "Trại heo này đã tồn tại từ nhiều năm trước", ông giải thích. "Theo góc độ địa phương, chúng tôi không thể xâm nhập vào được vì quy định về vấn đề dịch bệnh. Những năm gần đây thường xảy ra các dịch như heo tai xanh, dịch tả châu Phi..., nên chúng tôi chỉ có thể kiểm tra vòng ngoài".
Theo báo cáo của bà Bùi Thị Thanh - chủ trại heo Thanh Đôn đến UBND xã Ngọc Định, quy mô trại chỉ vỏn vẹn 270 con heo. Tuy nhiên, qua những hình ảnh thu thập được bằng flycam và quan sát thực tế, chúng tôi ghi nhận quy mô trại heo lớn hơn rất nhiều. Với 7 mái chuồng nuôi lớn và lượng thức ăn vận chuyển vào trại mỗi ngày, quy mô trại khó có thể chỉ dừng lại ở con số 270 như bà Thanh đã báo cáo. Dựa trên thực tế chuồng trại, lượng thức ăn nhập vào trại và số lượng chất thải mà chúng tôi ghi nhận, số lượng heo thực tế tại trại chắc phải lớn hơn rất nhiều.
Chủ tịch UBND xã Ngọc Định cho biết thêm, khi nhận được nhiều phản ánh về tình trạng ô nhiễm từ trại heo, đích thân ông đã trực tiếp đến trại heo Thanh Đôn để kiểm tra. Ông thừa nhận, mùi hôi thối nồng nặc bốc ra từ trại khiến không ai có thể chịu đựng được lâu. Trước tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng, ngày /7/20, cán bộ UBND xã Ngọc Định đã lập Biên bản vi phạm hành chính về lĩnh vực môi trường đối với bà Bùi Thị Thanh – chủ trại heo Thanh Đôn về hành vi vi phạm hành chính: Trại chăn nuôi của bà Bùi Thị Thanh không cải tạo nâng cấp công trình xử lý chất thải, dẫn đến vào mùa mưa nước thải chảy tràn ra môi trường.
Trong cùng ngày /7/20, UBND xã Ngọc Định cũng đã gửi Tờ trình số 119/TTr-UBND về việc xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với bà Bùi Thị Thanh – chủ trại heo Thanh Đôn lên UBND huyện Định Quán. Theo nội dung Tờ trình, hộ bà Bùi Thị Thanh đang nằm trong danh sánh các cơ sở chăn nuôi phải di dời ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi trên địa bàn tỉnh Đồng Nai trước ngày 1/1/2025. Đồng thời, UBND xã Ngọc Định cũng đề nghị bà Thanh giảm đàn dần và chuẩn bị các điều kiện để di dời theo quy định; tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường theo đúng quy định; thu gom và đưa đi xử lý toàn bộ chất thải phát sinh từ việc chăn nuôi trong thời gian còn hoạt động.
Ngày 19/7/20, UBND huyện Định Quán đã ra Quyết định xử phạt bà Bùi Thị Thanh 22.500.000 đồng, cùng áp dụng các biện pháp khắc phục như di dời, giảm đàn dần và thu gom, xử lý toàn bộ chất thải chăn nuôi. Trước quyết định này, bà Thanh - chủ trại heo Thanh Đôn đã nộp phạt hành chính và cam kết thực hiện các biện pháp khắc phục.
Trước tình trạng ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng, UBND xã Ngọc Định đã ghi nhận những thông tin phản ánh từ người dân và tiếp tục gửi báo cáo lên UBND huyện Định Quán với mong muốn có một phương án giải quyết kịp thời. Chủ tịch UBND xã Ngọc Định cũng bày tỏ mong muốn trại heo Thanh Đôn sớm di dời ra khỏi khu dân cư theo quyết định, cũng như các biện pháp xử lý mạnh mẽ hơn từ phía lãnh đạo cấp trên để thực hiện được mục tiêu này trước ngày 1/1/2025.
Sau nhiều lần liên hệ qua điện thoại và trực tiếp tại UBND huyện, chiều ngày 29/8, chúng tôi đã có cuộc gặp tại UBND huyện Định Quán để trao đổi về việc trại heo Thanh Đôn xả thải. Trao đổi trực tiếp với nhóm phóng viên chúng tôi tại cuộc họp có: Ông Ngô Tấn Tài - Phó Chủ tịch UBND huyện Định Quán; ông Huỳnh Tấn Lâm - Phó Trưởng phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Định Quán; ông Nguyễn Mạnh Khoẻ - Chủ tịch UNBN xã Ngọc Định; bà Nguyễn Thị Thùy - Chuyên viên phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Định Quán; ông Võ Vương Lê Ánh - Chuyên viên phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Định Quán; ông Trần Thanh Tùng – Phó Trạm thú y huyện Định Quán.
Tại cuộc họp, ông Nguyễn Mạnh Khoẻ - Chủ tịch UBND xã Ngọc Định cho biết, trước những phản ánh về tình trạng trại heo Thanh Đôn xả thải ra môi trường, thời gian tới, UBND xã Ngọc Định sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng và phòng Tài nguyên & Môi trường theo dõi, kiểm tra trại heo này thường xuyên. Đồng thời, xã cũng sẽ xin ý kiến huyện để thành lập đoàn kiểm tra việc thực hiện các vấn đề mà chủ trại heo Thanh Đôn đã cam kết trong việc giảm đàn, di dời, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường. Hiện tại, UBND xã đã nắm được khoảng thời gian trại tắm heo, chăm heo và có nhờ người dân địa phương ở gần khu vực trại heo Thanh Đôn giám sát để báo ngay về UBND xã khi trại heo này tiếp tục xả thải ra môi trường.
Phó phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Định Quán – ông Huỳnh Tấn Lâm nói, khi kiểm tra môi trường, đoàn chỉ đến nơi xử lý nước thải kiểm tra chứ không được vào khu chuồng trại nên không biết rõ số lượng trại heo vì vướng quy định về phòng chống dịch.
Sáng ngày 29/8, đoàn cán bộ của Phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Định Quán đã đi kiểm tra khảo sát tại xã Ngọc Định, trại heo Thanh Đôn để ghi nhận thực tế. Phòng Tài nguyên & Môi trường cũng đã từng kiểm tra, do trại heo Thanh Đôn thuộc diện di dời nên không thể yêu cầu chủ trại phải đầu tư mới hệ thống xử lý chất thải do chính quyền không thể cam kết cho trại tồn tại lâu dài, do đó đã yêu cầu chủ trại sửa chữa phục hồi lại hệ thống Biogas vốn trước đây đã có nhưng sau thời gian dài hoạt động đã xuống cấp hư hỏng. Việc di dời trại heo, theo ông Lâm thì còn vướng một số thủ tục, chính sách hỗ trợ nên chưa thực hiện triệt để, nhưng theo cam kết của chủ trại heo Thanh Đôn thì họ sẽ ngưng chăn nuôi trước thời gian quy định di dời.
Ông Ngô Tấn Tài - Phó Chủ tịch UBND huyện Định Quán cho biết, sắp tới, UBND huyện Định Quán sẽ có những biện pháp cụ thể để khôi phục môi trường bị ô nhiễm và khắc phục việc xả thải chưa qua xử lý trực tiếp xuống sông Đồng Nai của trại heo Thanh Đôn như hướng dẫn phương pháp xử lý vi sinh chất thải chăn nuôi để giảm mùi hôi thối. Đồng thời, UBND huyện cũng sẽ có các biện pháp mạnh hơn nhằm đảm bảo trại heo Thanh Đôn giảm đàn và thực hiện đúng lộ trình, tiến độ di dời trước ngày 1/1/2025. Về vấn đề xả thải ra sông, Phó Chủ tịch UBND huyện Định Quán cam kết sẽ kiên quyết xử lý vấn đề này vì việc xả thải nơi thượng nguồn không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến làng bè ven sông và chất lượng nguồn nước sinh hoạt cung cấp cho các xã trên địa bàn huyện Định Quán, mà còn làm ô nhiễm nguồn nước của các địa phương tại hạ lưu sông Đồng Nai.
Trước những bức xúc của người dân xã Ngọc Định về việc đoàn kiểm tra môi trường của huyện Định Quán kiểm tra các trại heo khác trên địa bàn xã nhưng không kiểm tra trại heo Thanh Đôn, ông Ngô Tấn Tài giải thích, việc đoàn kiểm tra môi trường không kiểm tra trại heo Thanh Đôn là do trại này không nằm trong danh sách kiểm tra được tỉnh chỉ định. Các trại heo được kiểm tra được tỉnh chọn ngẫu nhiên từ danh sách các cơ sở chăn nuôi trên địa bàn và không phải tất cả các trại đều được kiểm tra trong mỗi đợt. Điều này có nghĩa là việc trại heo Thanh Đôn không bị kiểm tra không phải là do sự thiên vị hay bỏ sót cố ý, mà chỉ đơn giản là do quy trình kiểm tra ngẫu nhiên của tỉnh. Ông cũng thông tin thêm, đoạn đường phía sau trại heo Thanh Đôn đang được trải nhựa. Khi quá trình thi công hoàn tất, người dân đi lại hàng ngày trên đoạn đường này có thể giám sát và báo cho lãnh đạo kịp thời xử lý khi trại heo Thanh Đôn tiếp diễn việc xả thải ra môi trường.
Chúng tôi ghi nhận những phản hồi từ phía lãnh đạo địa phương. Hy vọng rằng, các cấp chính quyền địa phương huyện Định Quán sẽ sát sao, quyết liệt hơn trong việc giám sát kế hoạch giảm đàn, dần đi đến ngừng hoạt động trước 01/01/2025 như cam kết của trại heo Thanh Đôn cũng như của các trại heo khác trên địa bàn. Đồng thời, có biện pháp kịp thời xử lý các hành vi vi phạm ảnh hưởng đến môi trường không chỉ của trại heo Thanh Đôn, trả lại môi trường sống trong lành cho người dân nơi đây.
Báo Công lý sẽ tiếp tục theo sát để ghi nhận những chuyển biến trên vùng đất này.