Cách đây 75 năm, ngy 05/7/1947 Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 59/SL thnh lập Ta án binh khu Trung ương (tiền thân của Ta án quân sự Thủ đ H Nội ngy nay).
Trong suốt 75 năm qua (05/7/1947 - 05/7/2022), Tòa án binh khu Trung ương nay là Tòa án quân sự Thủ đô Hà Nội đã trải qua nhiều bước thăng trầm, cùng với những thăng trầm của cách mạng.
Lúc đầu tổ chức còn nhỏ, số lượng cán bộ nhân viên ít, các chức danh như Chánh án, Hội thẩm đều kiêm nhiệm, trình độ chuyên môn nghiệp vụ còn hạn chế. Song với sự cố gắng vượt bậc và lòng nhiệt tình trong công tác, lại được sự quan tâm của các cấp uỷ Đảng và sự đùm bọc của nhân dân, của chính quyền nơi đặt trụ sở, Tòa án hai cấp Thủ đô Hà Nội không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, luôn bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao, góp phần to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Trong những năm tháng kháng chiến chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc, Tòa án đã nghiêm trị các phần tử phản cách mạng, các hành vi vi phạm pháp luật, làm phương hại đến lợi ích của đất nước, của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, góp phần trấn áp, đập tan các âm mưu, hành động chống phá của các thế lực phản động, thù địch, bảo vệ thành quả cách mạng, ngăn chặn có hiệu quả những tư tưởng cầu an, hưởng lạc, thu vén cá nhân, làm giảm sút ý chí chiến đấu, góp phần làm nên chiến thắng vĩ đại của dân tộc.
Bước vào thời kỳ đổi mới, Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội đã có nhiều cố gắng, phục vụ có hiệu quả sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước, cũng như sự nghiệp xây dựng Quân đội “cách mạng, chính qui, tinh nhuệ từng bước hiện đại”. Đặc biệt là trong những năm gần đây, thực hiện đường lối cải cách tư pháp của Đảng, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng tổ chức và hoạt động của Tòa án quân sự đã không ngừng được đổi mới, phát triển.
Hiến pháp năm 2013 đã quy định rõ: Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp, bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân...; một trong ba trụ cột của quyền lực Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa được trao cho Tòa án nhân dân, Tòa án quân sự. Luật tổ chức Tòa án nhân dân quy định, các Tòa án quân sự được tổ chức trong Quân đội nhân dân Việt Nam để xét xử những vụ án mà bị cáo là quân nhân tại ngũ và những vụ án khác theo quy định của luật.
Trong phạm vi chức năng của mình, các Tòa án quân sự có nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Bằng hoạt động của mình, Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội đã xét xử nghiêm minh, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội xâm phạm an ninh quốc gia, tội phạm hình sự, góp phần bảo vệ đất nước, bảo vệ Đảng, Nhà nước, bảo vệ pháp luật và pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích quốc gia, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.
Như vậy, từ khi thành lập đến nay Tòa án quân sự Thủ đô Hà Nội đã trải qua 75 năm xây dựng, trưởng thành và phát triển, đã 04 lần đổi tên cơ quan (Tòa án Binh khu trung ương; Tòa án quân sự Hà Nội; Tòa án quân sự Quân khu Thủ đô; Tòa án quân sự Thủ đô Hà Nội). Đã thay đổi địa điểm trụ sở cơ quan 07 lần (khu rừng Du Nghệ Thái Nguyên; 47 Hai Bà Trưng; 72 Quán Sứ; 63 Trần Hưng Đạo; 13 và 29 Cao Bá Quát; 33 Phạm Ngũ Lão; 189 Xã Đàn).
Dù ở thời kỳ nào, trong điều kiện hoàn cảnh nào Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội đã không ngừng lớn mạnh về mọi mặt, thực hiện có hiệu quả chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn được Hiến pháp và pháp luật quy định. Chất lượng xét xử tiếp tục được bảo đảm và tiến bộ qua từng năm; không có bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán; việc tranh tụng tại phiên toà tiếp tục được các Toà án triển khai sâu rộng, thực chất; đã xét xử nghiêm minh, đấu tranh có hiệu quả với các tội phạm hình sự; đặc biệt, đã xét xử thành công các vụ án lớn; góp phần phục vụ kịp thời nhiệm vụ chính trị của các đơn vị, cũng như ổn định tình hình chính trị, xã hội, Quốc phòng, an ninh trên địa bàn Thủ đô Hà Nội nói riêng và toàn quân nói chung; được cấp có thẩm quyền đánh giá cao, Nhân dân đồng tình, ủng hộ. Thông qua hoạt động xét xử, đã góp phần quan trọng vào việc tuyên truyền, nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật trong cán bộ, chiến sỹ và Nhân dân. Công tác thi hành án hình sự, cũng như các công tác khác thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, đạt kết quả tốt.
Trải qua 75 năm xây dựng và trưởng thành, đội ngũ giữ chức danh tư pháp trong Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội không ngừng lớn mạnh về số lượng và chất lượng, bước đầu đã đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; trình độ đội ngũ cán bộ Tòa án đã được chuẩn hóa một bước. Hiện nay 100% cán bộ là Thẩm phán, Thẩm tra viên, Thư ký của 02 cấp Tòa án quân sự Thủ đô Hà Nội đều có trình độ cử nhân luật.
Trong đó có 01 đồng chí có trình độ Tiến sĩ Luật, 14 đồng chí có trình độ Thạc sĩ Luật, và 09 đồng chí có trình độ Cao cấp Lý luận Chính trị. Công tác đào tạo, bồi dưỡng luôn được chú trọng, có nhiều đổi mới theo hướng thực chất, hiệu quả. Trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ, nhân viên không ngừng được nâng cao. Cán bộ, nhân viên có đạo đức cách mạng trong sáng, bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành với Đảng, Nhà nước và tận tụy với Nhân dân.
Đội ngũ Hội thẩm quân nhân cũng không ngừng phát triển cả về số lượng, chất lượng đã và đang có nhiều đóng góp quan trọng trong hoạt động giải quyết, xét xử các vụ án. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội trên các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức ngày càng được tăng cường, thu được kết quả quan trọng, góp phần không nhỏ vào việc xây dựng hệ thống Tòa án lớn mạnh về mọi mặt. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong các mặt hoạt động của Tòa án, bước đầu đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ, chỉ số ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động được nâng cao.
Cơ sở vật chất, phương tiện làm việc phục vụ hoạt động tiếp tục được tăng cường và có những cải thiện đáng kể; tích cực hưởng ứng, tham gia vào các phong trào văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao do Tòa án nhân dân tối cao cũng như Cục Chính trị BTTM phát động. Luôn duy trì nghiêm kỷ luật, kỷ cương, lễ tiết tác phong quân nhân; cũng như các chế độ quy định của Quân đội. Thực hiện tốt các nhiệm vụ hành chính- quân sự được giao, qua kiểm tra đạt kết quả theo đúng yêu cầu đề ra.
Ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp to lớn của Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội cho đất nước, Quân đội trong 75 năm qua, Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, Tòa án nhân dân tối cao, Cục Chính trị, Tòa án quân sự Trung ương đã tặng thưởng Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có Huân chương chiến công hạng nhất, hạng ba, Cờ thi đua Tòa án nhân dân và nhiều phần thưởng cao quý khác; Nhiều lượt cá nhân được khen thưởng. Đây chính là sự ghi nhận đối với những đóng góp quan trọng của Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng thời cũng là nguồn cổ vũ, động viên to lớn, là niềm tự hào sâu sắc của các thế hệ cán bộ, nhân viên.
Phát huy truyền thống vẻ vang của 75 năm xây dưng, trưởng thành và phát triển; Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội đang ra sức phấn đấu thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị; hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Với vị trí là cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp, yêu cầu nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới; đòi hỏi Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội, hơn bao giờ hết, phải phát huy hơn nữa truyền thống quý báu, tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, nỗ lực phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, thử thách để hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ 6 tháng cuối năm năm 2022 và những năm tiếp theo mà trọng tâm là công tác xét xử bảo đảm đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Toàn thể cán bộ, nhân viên Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội nguyện đoàn kết một lòng, hăng hái thi đua quyết tâm học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh gắn với việc thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khoá XII, khoá XIII về tăng cường xây dựng và chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự chuyển biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ và “tự soi”, “tự sửa”; thực hiện tốt phương châm “phụng công thủ pháp, chí công vô tư”. Duy trì nghiêm kỷ luật, kỷ cương, lễ tiết tác phong quân nhân; cũng như các chế độ quy định của Quân đội. Thực hiện tốt các nhiệm vụ hành chính- quân sự theo yêu cầu. Xây dựng Tòa án quân sự hai cấp Thủ đô Hà Nội thực sự vững mạnh toàn diện; tổ chức Đảng trong sạch vững mạnh góp phần vào việc phòng chống tội phạm và vi phạm pháp trong luật trong Quân đội và trên địa bàn Thủ đô, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và tăng cường sức mạnh chiến đấu cho các đơn vị trong Bộ Tổng Tham mưu và trên địa bàn.