Xác định rõ trách nhiệm của Bộ trưởng trong xây dựng pháp luật

Tạo hành lang pháp lý, tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế

Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết 18-NQ/TW của Chính phủ (Ban Chỉ đạo) vừa có công văn số 48 về việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Công văn gửi bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh thành phố trực thuộc trung ương nêu rõ thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân quyền, phân cấp theo ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, được thể chế hóa tại Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 608 về kế hoạch triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh phân quyền, phân cấp.

Đồng thời, căn cứ Kế hoạch 47/2025 của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 758, Quyết định 759, trong đó xác định các nội dung nhiệm vụ, giải pháp và giao trách nhiệm cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương thực hiện.

Để tập trung triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ tại các Kế hoạch nêu trên, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên, cấp bách, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm.

Cụ thể, xác định rõ các vấn đề ưu tiên, cấp bách của các ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý; rà soát tổng thể hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành liên quan.

Xây dựng, trình Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để điều chỉnh kịp thời thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, chính quyền địa phương theo yêu cầu đầy mạnh phân cấp, phân quyền, đồng bộ với việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tạo hành lang pháp lý, kịp thời xử lý những vẫn đề thực tiễn, tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế, hoàn thành trước ngày 30/6.

Ngoài ra, bám sát các nội dung yêu cầu nhiệm vụ tại các quyết định của Thủ tướng (Quyết định 608; Quyết định 758; Quyết định 759), ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các quy định, hướng dẫn để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với nhiệm vụ triển khai xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm tiến độ, chất lượng theo yêu cầu.

Tránh đẩy trách nhiệm lên Thủ tướng Chính phủ

Đáng chú ý, khi xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, Ban Chỉ đạo yêu cầu quán triệt tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo yêu cầu của Tổng Bí thư và quan điểm đẩy mạnh phân quyền, phân cấp tạo sự chủ động cho địa phương theo tinh thần: “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” gắn với việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Đối với những vấn đề xác định thuộc thẩm quyền của Quốc hội, cần làm rõ cơ sở đề xuất bảo đảm những vấn đề này là những vấn đề cơ bản, quan trọng của Quốc gia, phù hợp với tinh thần của Hiến pháp.

Căn cứ nguyên tắc phân định thẩm quyền tại Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025, Ban Chỉ đạo yêu cầu không quy định tên bộ, ngành và nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của bộ, ngành vào trong Luật (Không phân quyền trực tiếp cho các Bộ trưởng tại Luật Bảo đảm Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về các ngành, lĩnh vực, thực hiện phân công phạm vi quản lý nhà nước cho các bộ, cơ quan ngang bộ).

Cùng với đó, xác định rõ trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ đối với ngành, lĩnh vực được phân công quản lý, tránh đẩy trách nhiệm lên Thủ tướng Chính phủ (Thủ tướng Chính phủ lãnh đạo công tác của Chính phủ, không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách thành viên Chính phủ đối với ngành, lĩnh vực được phân công quản lý).

Ban Chỉ đạo yêu cầu kết quả triển khai thực hiện gửi Bộ Nội vụ (Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo) định kỳ trước ngày 20 hàng tháng để theo dõi, tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền theo quy định.