Xóa bỏ độc quyền Nhà nước về vàng miếng: “Không mất gì chỉ có được”

Chiều 28/5, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về cơ chế, chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng thời gian tới. Tại đây, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng.

Chỉ đạo của Tổng Bí thư được đưa ra trong bối cảnh thị trường vàng có nhiều vấn đề. Trong đó, hai vấn đề “nóng” nhất chính là tình trạng khan hiếm trên thị trường, người dân muốn mà rất khó để mua và giá vàng SJC cao vượt trội so với vàng thế giới.

“Không mất gì chỉ có được”

Khi được hỏi về “được” và “mất” nếu xóa bỏ độc quyền Nhà nước về vàng miếng, ông Nguyễn Thế Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam khẳng định “Không mất gì chỉ có được” và Cái được nổi bật nhất chính là đa dạng hàng hóa và giá cả tốt hơn.

Cụ thể, ông Nguyễn Thế Hùng phân tích, trước đây, khi độc quyền thương hiệu vàng miếng, người dân không có sự lựa chọn nào ngoài vàng SJC, thị trường không có cạnh tranh. Điều này đã đẩy chênh lệch giữa giá thế giới và trong nước lên rất cao. Có thời điểm giá vàng trong nước cao hơn thế giới từ triệu đến 20 triệu đồng/lượng. Điều này không phù hợp cơ chế vận hành của thị trường.

Ông Nguyễn Thế Hùng cho biết thêm, trước khi có Nghị định , thị trường có từ 6 đến 8 thương hiệu, mỗi thương hiệu chỉ chênh nhau từ 50.000 đồng tới 80.000 đồng/lượng. Có nhiều lựa chọn, muốn mua gì là phụ thuộc vào từng khách hàng.

Tuy nhiên, Nghị định đã tạo ra tâm lý vàng của Nhà nước. Các thương hiệu vàng khác không được công nhận, chỉ được coi là vàng nguyên liệu (giá trị thấp hơn). Ví dụ như các công ty lớn đều có vàng nhẫn. Nhưng sản phẩm này chỉ được giao dịch hạn chế. Nghĩa là khách hàng mua ở đâu thì bán ở đó, nếu bán ở chỗ khác, giá sẽ thấp hơn nhiều. Trong khi đó, vàng SJC có thể được giao dịch ở bất cứ cửa hàng nào có phép.

“Bây giờ phải trả lại cho thị trường như nhiều nước trên thế giới đang làm, anh nào đăng ký vàng miếng đủ tiêu chuẩn thì Nhà nước cấp phép. Doanh nghiệp phải đảm bảo về dây chuyền sản xuất, giám sát, đảm bảo chất lượng theo đăng ký. Anh nào khi sản xuất ra sản phẩm, người tiêu dung thấy sai, chất lượng không giống như đăng ký thì tước giấy phép”, ông Nguyễn Thế Hùng đưa ra quan điểm.

Xóa bỏ độc quyền, chuyển quyền nhập khẩu vàng cho doanh nghiệp tư nhân

Hiện tại, trên thị trường vàng đang có hai “độc quyền”. Đó là độc quyền về thương hiệu vàng miếng SJC và độc quyền nhập khẩu vàng của Ngân hàng Nhà nước.

Ts Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng cho biết từ trước đến giờ, Ngân hàng Nhà nước là đơn vị duy nhất được phép nhập khẩu vàng, không đơn vị nào khác được phép. Điều này tạo ra sự khan hiếm vì trong nhiều năm qua Ngân hàng Nhà nước không nhập khẩu. Khan hiếm đã đẩy giá vàng tăng cao, cao hơn nhiều so với giá thế giới.

Ông Nguyễn Thế Hùng cũng cho rằng một trong những bất cập hiện nay trên thị trường vàng là Ngân hàng Nhà nước vừa đóng vai trò quản lý thị trường, vừa sản xuất vàng miếng. Điều này là không đúng. Phải tách bạch chức năng quản lý và kinh doanh. Ngân hàng Nhà nước chỉ nên quản lý còn chức năng kinh doanh phải để cho doanh nghiệp. Việc độc quyền nhập khẩu vàng của Ngân hàng Nhà nước cũng cần thay đổi.

“Nhà nước độc quyền nhập khẩu thì làm sao bình ổn được thị trường, rồi lấy tiền đâu để nhập khẩu”, ông Nguyễn Thế Hùng nhắc tới những bất cập về độc quyền nhập khẩu.

Tuy nhiên giao quyền nhập khẩu cho doanh nghiệp như thế nào cũng đặt ra nhiều vấn đề. Hay nói cách khác, cần phải trả lời câu hỏi giao thế nào cho hiệu quả.

Ông Nguyễn Thế Hùng chia sẻ quan điểm: “Tức là bây giờ chỉ đạo của Tổng Bí thư cho phép giao quyền có quản lý, kiểm tra, kiểm soát, dùng công cụ quản trị để kiểm soát. Anh nào đủ điều kiện thì cho nhập. Và phải làm rõ mục đích nhập, nhập khẩu để làm gì, làm vàng miếng hay vàng trang sức”.