Chuyển đổi số - Cầu nối 'sống còn' giữa hai cấp chính quyền địa phương

Toạ đàm thảo luận sâu về kinh nghiệm và những vấn đề đặt ra trong ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào thực tế xây dựng và vận hành mô hình chính quyền mới.

Chương trình có sự tham dự của lãnh đạo các cơ quan Trung ương, lãnh đạo thành phố Hà Nội, đại diện thực tiễn một địa phương thuộc thành phố Hà Nội và các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyển đổi số và quản trị địa phương.

Các khách mời tham dự Tọa đàm có: Ông Phạm Đức Long, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ; Ông Trương Việt Dũng, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội; Ông Phan Trung Tuấn, Vụ trưởng Vụ chính quyền địa phương – Bộ Nội vụ; Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS), Hội Truyền thông số Việt Nam; Bà Trịnh Ngọc Trâm, Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, TP. Hà Nội.

Tinh thần "cầm tay chỉ việc, hỗ trợ tận nơi"

Tại toạ đàm, chia sẻ kinh nghiệm của Hà Nội về triển khai Nghị quyết số 57, cải cách hành chính và triển khai chính quyền số, cụ thể trong thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp nhằm đảm bảo hiệu quả, thông suốt, ông Trương Việt Dũng, Phó Chủ tịch Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội cho biết: Ngay khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 57 vào cuối năm 20 ,Thành ủy, HĐND và UBND Thành phố cũng như các cấp chính quyền của Thành phố tại thời điểm đó và cả sau này đều xác định rằng đây là chiếc chìa khóa vàng. Nghị quyết này không đơn thuần chỉ là nghị quyết về chuyển đổi số, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo mà quan trọng hơn là thiết kế lại mô hình quản trị đô thị.

Chính vì vậy, Thành phố nhận thức rất sâu sắc và trong quá trình triển khai, Thành ủy và UBND đã ban hành các chương trình hành động thông suốt từ cấp thành phố đến cấp quận/huyện thời điểm trước và cấp xã/phường sau này (126 xã/phường).

Kinh nghiệm của Hà Nội được gói gọn trong 3 yếu tố: Đồng bộ; Dữ liệu và Chủ động.

Vậy thì đồng bộ ở đâu? Đó là đồng bộ trong tổ chức thực hiện, từ nhận thức của cấp ủy đến hành động của chính quyền cũng như đến từng cán bộ cơ sở khi xử lý các nội dung liên quan đến thực hiện Nghị quyết 57.

Thứ hai, dữ liệu chính là nền tảng. Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng muốn quyết định vấn đề gì thì phải có dữ liệu và dữ liệu sẽ quyết định chính xác nhất, theo thời gian thực nhất.

Thứ ba là chủ động. Nếu chúng ta đợi hết các quy định thì sẽ không đáp ứng được thực tiễn. Do vậy quán triệt tinh thần "vừa chạy, vừa xếp hàng", chúng tôi cũng vừa làm, vừa rút kinh nghiệm và trong quá trình ấy, Hà Nội thành lập rất nhiều tổ/nhóm. Trên cơ sở từ những cán bộ làm trực tiếp, rồi nhận từ phản ánh của người dân, chúng tôi tiếp tục hoàn thiện các quy trình, nội dung… để thực hiện Nghị quyết này.

Sau 3 tuần chính thức vận hành, thành phố Hà Nội đã tiếp nhận 66 nghìn hồ sơ để triển khai các thủ tục. Đến thời điểm này, cơ bản bộ máy chính quyền địa phương hai cấp vận hành thông suốt và đồng bộ.

Với quan điểm "không ai bị bỏ lại phía sau", chúng tôi nhận thức rằng trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính và phục vụ người dân, thành phố Hà Nội đặc biệt quan tâm đến các đối tượng nộp thuế, người già cũng như người khuyết tật, để phục vụ thủ tục hành chính.

Hôm qua chúng tôi đã triển khai nội dung hỗ trợ các đơn vị, người dân tận nơi, tại chỗ để giải quyết thủ tục hành chính thay vì những người yếu thế phải đến các trung tâm hành chính công cũng như các điểm hành chính công.

Bài học lớn nhất mà Hà Nội rút ra là nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn tử sự đổi mới, sức mạnh bắt đầu từ nhân dân. Chúng tôi thấy rằng cần phải đổi mới cách nghĩ và cách làm. Chính từ đổi mới cách nghĩ, cách làm, chúng ta sẽ có những hành động cụ thể.

"Chúng tôi xác định công nghệ chỉ là công cụ. Con người là trung tâm; đồng bộ trong chỉ đạo; dữ liệu trong vận hành; và chủ động trong triển khai… chính là bài học lớn nhất mà Thành phố Hà Nội đã vận hành đồng bộ và xuyên suốt trong 3 tuần vừa qua", ông Dũng nói.

Phải làm ngay và phải làm từng bước một cách bài bản

Trả lời cho câu hỏi: "Phường Cửa Nam đã ứng dụng chuyển đổi số trong chỉ đạo, điều hành, cải cách thủ tục hành chính phục vụ người dân và doanh nghiệp như thế nào? Đặc biệt, kể từ mốc lịch sử 1/7 khi bắt đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, bà đánh giá như thế nào về những thuận lợi, khó khăn trước mắt và lâu dài khi chúng ta tiếp tục triển khai? Liệu có tồn tại tình trạng "quá tải" trong việc làm thủ tục cho người dân và doanh nghiệp hay không, thưa bà?", bà Trịnh Ngọc Trâm, Phó Chủ tịch UBND phường Cửa Nam, TP. Hà Nội cho biết: Có thể nói rằng để ứng dụng chuyển đổi số trong cải cách hành chính, thủ tục hành chính hiệu quả khi bắt đầu vận hành chính quyền địa phương hai cấp tại phường Cửa Nam, chúng tôi đã xác định những yếu tố quan trọng để có thể vận hành trơn tru. Việc đầu tiên là công tác bồi dưỡng, đào tạo được chúng tôi chuẩn bị kỹ càng cũng như đồng hành. Chúng tôi cũng nhận được sự quan tâm chỉ đạo từ các cấp lãnh đạo, đặc biệt là từ UBND Thành phố.

Trước đó, chúng tôi cũng đã có khoảng 10 ngày triển khai vận hành thử nghiệm. Chúng tôi đã lập một phòng giả định để triển khai thực hiện hành chính công và tại đó, chúng tôi đặt ra rất nhiều tình huống để có thể triển khai trong ngày đầu tiên.

Trong quá trình triển khai vận hành thử nghiệm đó, đã chỉ ra rất nhiều tồn tại, khó khăn và chúng tôi đã tổng hợp lại để cùng nhau tháo gỡ. Chúng tôi huy động sự vào cuộc của quận (lúc bấy giờ). Sau đó những ý kiến, nội dung quá khó, chúng tôi tổng hợp gửi lên cấp trên để cùng tháo gỡ giải quyết. Khi vận hành vào ngày mùng 1/7, chính vì sự chuẩn bị kỹ càng như vậy nên những vướng mắc ban đầu chưa phải là quá nhiều.

"Tuy nhiên, đồng hành quá trình triển khai thực hiện, chúng tôi xác định sự quan trọng đối với một chính quyền cơ sở là đang có một sứ mệnh gần dân, sát dân nhất. Vậy thì thực hiện thủ tục hành chính làm sao để người dân ra với phường, ra với chính quyền gần dân nhất ấy phải thực sự hài lòng. Thế thì bên cạnh việc trang bị những kiến thức, kỹ năng cho cán bộ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ hành chính công, chúng tôi cũng trăn trở cần phải làm gì để người dân ra với chính quyền cơ sở phải cảm thấy hài lòng. Chúng tôi đã trao đổi cùng các chuyên gia, các trường đại học cũng như tranh thủ xin ý kiến các cấp lãnh đạo và đã mạnh dạn đưa robot AI phục vụ hành chính công", bà Trâm nói.

Chúng tôi mong muốn rằng chính quyền cơ sở gần dân, sát dân như một không gian thực sự thân thiện và gần gũi với người dân. Sự đón nhận, niềm vui cũng như sự hài lòng của người dân đối với những thử nghiệm trong việc triển khai thực hiện thủ tục hành chính tại phường Cửa Nam có thể chưa nhiều, hay có thể đó chỉ là những mong muốn, sáng kiến đầu tiên, nhưng sẽ là động lực để chúng tôi tiếp tục có thêm những sản phẩm mới hơn nữa phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Nói về những thuận lợi và khó khăn, chúng tôi nghĩ rằng bất cứ việc gì chúng ta triển khai mới đều sẽ có thuận lợi và khó khăn. Chúng tôi cũng đã xác định trước tinh thần như vậy. Những thuận lợi sẽ là nền tảng để chúng tôi tiếp tục cố gắng, những khó khăn thì chúng tôi sẽ tiếp tục khắc phục.

Có rất nhiều thuận lợi, đầu tiên chính là việc người dân rất ủng hộ chúng ta thực hiện sắp xếp mô hình chính quyền hai cấp. Sự ủng hộ, kỳ vọng và niềm tin của người dân là một điều hết sức quan trọng.

Bên cạnh đó, thuận lợi thứ hai là thời gian vừa qua, cả nước cũng như thủ đô Hà Nội đang triển khai diện rộng về hệ thống dữ liệu, phủ rộng trên rất nhiều các lĩnh vực để người dân được tiếp cận.

Chính vì vậy, khi người dân được trang bị, tiếp cận với nền tảng công nghệ như vậy thì sẽ là một điều kiện hết sức quan trọng và thuận lợi cho chúng ta triển khai rất nhiều sáng tạo, triển khai Nghị quyết 57 trong khoa học công nghệ vào đời sống.

Điểm thứ ba cũng hết sức quan trọng chính là người dân hiện nay đang tiếp cận với công nghệ rất tốt. Ở cơ sở, chúng tôi thấy các bác lớn tuổi cũng đã sử dụng điện thoại thông minh, sử dụng công nghệ và làm rất tốt tất cả thủ tục cũng như những hoạt động cơ bản, truy cập và thậm chí là nhận giấy mời qua Zalo.

Như vậy, nhận thức của người dân, đặc biệt là việc người dân chủ động tiếp cận với công nghệ, cũng sẽ là một sự thuận lợi để chúng ta có thể triển khai nhiều mô hình sáng tạo.

Về khó khăn, tôi nghĩ rằng không thể tránh khỏi những áp lực đối với cán bộ công chức. Bởi lẽ sau khi sắp xếp, sáp nhập, khối lượng công việc đối với cấp phường rất lớn. Chúng ta cũng đã có một nguồn lực cán bộ trình độ rất tốt.

"Tuy nhiên khối lượng công việc lớn đòi hỏi cán bộ phải tiếp tục rèn luyện và nâng cao, phải sẵn sàng đối mặt với những khó khăn, thử thách. Tôi nghĩ là trong thời gian đầu tiên, những cán bộ ở cấp cơ sở, thậm chí là lãnh đạo chính quyền, luôn phải đồng hành cùng anh em để tháo gỡ khó khăn để có thể triển khai thực hiện các nhiệm vụ. Chúng tôi nghĩ rằng có khó khăn nhưng với niềm tin của nhân dân cũng như sự đồng hành, ủng hộ của các cấp lãnh đạo, cấp cơ sở có thể hoàn thành tốt các nhiệm vụ", bà Trâm nhấn mạnh.